Yeni bir konjonktüre girildi: Ekonomi ile siyasetin ihtiyaçları ayrışıyor

Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var.

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN OYNAT'A TIKLAYIN...

GENEL DURUM

-Haklarında açılan soruşturmanın ardından İstanbul Adliyesi’nde ifadeleri alınan ve adli kontrol şartıyla serbest bırakılan TÜSİAD YİK Başkanı Ömer Aras ve Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan’a yurtdışına çıkış yasağı getirildi. Soruşturma yabancı basında da yankı buldu. ABD merkezli Associated Press “Türkiye’de iki iş lideri hükümeti eleştirdikten sonra sorguya çekildi” başlığıyla gelişmeyi servis ederken, Reuters, “Erdoğan, üst düzey Türk iş çevrelerini siyasi müdahaleyle suçladı” dedi. Bloomberg’den paylaşılan haberdeyse “İş dünyasına yönelik soruşturma, tartışmaya Erdoğan’ın katılmasıyla genişletiliyor” ifadeleri yer aldı. ABD ve Avrupa’nın önde gelen finans medyası Marketscreener’ın geçtiği haberde, “Erdoğan’ın Türk iş dünyasıyla kavgası ekonomik kaygılara yol açıyor” denildi.

-Olay, borsada düşüşe yol açtı. Dolarda da kur yükselişi izledik. Swap faizleri 1.5 puan yükseldi. Ancak bu gelişmenin asıl ve kılıcı etkisinin yabancı yatırımcı algısındaki bozulmada izleneceği belirtiliyor. Genel tabloda, Türkiye’de iktidarın siyasi ihtiyaçları ile ekonominin ihtiyaçları arasında ayrışma izleniyor. TÜSİAD gelişmelerinin ekonomi yönetimi içinde endişelere yol açmış olması çok muhtemeldir.

-Türkiye’nin siyasi düzeyde bir süredir yeni bir konjonktüre girdiği hissediliyor. Bu durumun ekonomide işleri zorlaştırması da beklenmeli. Daha önceki bültenlerde belirttiğim gibi yatırımcı eğiliminde de belirgin değişimler izleniyor. Altın, döviz yeniden öne çıkıyor. Konut fiyatlarında yeniden kıpırdanma var. Bununla birlikte verili seviyeler hala carry yatırımcısı için cazibesini koruyor.

DOLAR BAZINDA YÜZDE 23 KAZANCA GELDİLER

-14 Şubat haftasında yabancı ve yerli kişi ve kurumların swap pozisyonu 2,7 milyar dolar arttı. Böylece carry işlemlerinde pozisyon 34,1 milyar dolara yükseldi. Bu girişin, iştahın nedeni dolar bazında %23 getiri sağlanabilmesi. Yani, dolar getirip veya bozdurup TL faizi yatırım yapanlar, vade sonunda tekrar dolara döndüklerinde yüzde 23 kazanç sağlıyorlar. Faizin yüksek olması, TL’nin reel olarak değerleniyor olması ve doların enflasyon kadar artmaması bu ölçüde yüksek kazanca yol açıyor.

PİYASALAR

BORSA: Haftayı %2,79 düşüşle 9.602 seviyesinde kapattı. Yabancı satıştaydı. TÜSİAD’la ilgili gelişmelerin yanı sıra hükümette ekonomi yönetimini de kapsayan derin değişiklik olacağı söylentilerinin etkili olduğu düşünülüyor.

Ne olur? ABD Başkanı Trump'ın tarife tehditleri ve Fed’in izleyeceği yol haritasına yönelik belirsizliklerle karışık seyir öne çıkıyor. Bu hafta yurt içinde büyüme, yurt dışında ABD'de büyüme, PCE fiyat endeksi, Almanya'da büyüme, ECB tutanakları gibi yoğun veri gündemi takip edilecek. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.550 ve 9.500 puan destek, 9.700 ve 9.800 seviyeleri direnç konumunda.

ALTIN: 24 ayar gram altın geçen haftayı %0,73 kazançla kapattı. Geçen hafta sonu 5 bin 710 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 0,68 artarak 5 bin 749 liraya yükseldi. Ons altın geçen hafta 2.878 dolardan 2.955 dolara çıktı. Haftalık %1.71 getiri sağladı. Ons fiyatı kar satışlarıyla 2.934 dolara geriledi.

Ne olur? Altında yükseliş potansiyeli olduğu düşünülüyor. Daha önce 3 bin dolar ons rakamları telaffuz edildi. Bununla birlikte seyir içinde kar satışlarının gelmesi mümkün.

DÖVİZ: ABD doları yüzde 0,53 değer kazanarak 36,4100 liraya çıktı, avro yüzde 1,78 azalışla 37,3370 lira oldu.

Ne olur? ABD’nin yeni Hazine Bakanı Bessent’in hazine borçlanmasında uzun vadeli tahvillerin payını artırmayacaklarını söylemesi, ABD 10 yıllık tahvil faizlerini düşürdü. Bu da dolar endeksini düşürdü. İçerde dövizde yukarı yönlü baskı hissediliyor. Ancak MB kontrolü de sürüyor. Bu konuda rezerv sıkıntısı sözkonusu değil. Normal şartlar altında baskılı seyir devam edecek gibi görünüyor.

FAİZ: MB’nin takip ettiği 3 aylık vadeli TL mevduatın bileşik faizi % 52.49’dan 52.10’a düştü. Ticari bankalarda kısa vadeli mevduat faizleri % 41 – 44 arasında. Kredi türlerinin tamamında faiz düşüşü oldu.

Ne olur? TL varlıkların faiz getirisi aşınıyor. MB önümüzdeki PPK toplantısında faiz indirimine giderse bu aşınma hızlanabilir. TL faizi hala TÜİK enflasyonuna göre reel getiri sağlıyor.

YATIRIM FONLARI: Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,66, emeklilik fonları yüzde 0,46 değer kazandı. Kategorilerine göre bakıldığında, yatırım fonları arasında en çok kazandıranlar yüzde 2,49 ile "kıymetli maden" fonları oldu.

Ne olur? Para Piyasası Fonları’ndan (PPF) çıkış var. Ancak hepsinden değil. Piyasa uzmanı İris Cibre’nin paylaştığı verilere göre 3-17 Şubat arasında PPF Şemsiye fonlardan 140 milyarlık çıkış oldu. Buna karşın PPF Serbest fonlara 114.7 milyar giriş oldu. BAF fonlardan çıkış 24 milyar tıkışa karşılık döviz fon girişi 43.8 milyar oldu. Cibre, “PPF'den bahse konu, fırtına gibi çıkışlar yok. Panik söylemler yanlış” dedi.

GÜMÜŞ 10 YILIN ZİRVESİNE YAKIN

Altının ardından, gümüş fiyatlarında da hızlı yükseliş dikkat çekiyor. Gri metalin ons fiyatı geçen hafta sonunda kısa süreli de olsa 33 doları aştı ve Ekim 2024’ten bu yana en yüksek seviyesini gördü. Günü 33,41 dolar/ons’la kapatan gümüşte, yıl başından bu yana kaydedilen artış yüzde 12’ye ulaştı. Gümüşün altından daha yüksek oynaklığa sahip olduğuna işaret eden uzmanlar, “temkinli” olunması tavsiyesinde bulunuyor.

S&P’NİN 2025 SONU DOLAR KURU TAHMİNİ: 42 TL

S&P Gelişen Piyasalar Başekonomisti Elijah Oliveros- Rosen ABD faiz patikasına yönelik beklentilerdeki revizyonların ardından öne çıkan gelişen piyasalara yönelik faiz ve kur tahminlerini de güncelledi. Bloomberg HT’de yer alan habere göre S&P'nin Türkiye değerlendirmesinde 2025 politika faiziyle ilgili revizyon dikkat çekti. 2025 sonu için faizi % 35 seviyesinde öngören kuruluş bunu %32,5’e çekti. 2026 için yıl sonu tahmini % 20 olurken, 2027 için ise % 15 kaydedildi. Kuruluş dolar/ TL tahminlerinde revizyona gitmedi. 2025 yıl sonu için dolar/TL tahmini 42 oldu.

NELER OLDU?

MERKEZ, DÖVİZ SATTI

Merkez Bankası rezervleri 14 Şubat ile biten haftada 5,7 milyar dolar artışla 173,2 milyar dolara çıkarak rekor seviyeye ulaştı. Swap hariç net rezerv de 6,4 milyar dolar artışla 71,5 milyar dolara çıktı. TCMB geçen hafta 2,7 milyar dolar döviz alışı gerçekleştirdi. Ancak izleyen 4 günde sırasıyla 250 milyon dolar, 1.840 milyon dolar, 1.1 milyar dolar ve son gün de 2 milyar dolar azalış oldu. Bu azalmada kış mevsimi dolayısıyla enerji alımları, turizm kanalından döviz girişinin düşmesi etkili oldu. TÜSİAD operasyonu ve DTH artışının etkisini kaydetmek gerekir.

YURTDIŞINDA GAYRİMENKULE 2,5 MİLYAR DOLAR GİTTİ

Türkiye’den yurtdışına yapılan gayrimenkul yatırımları 2023’teki olağanüstü sıçramanın ardından, 2024’te de yüzde 20,5 artarak 2 milyar 513 milyon dolara ulaştı. Bu tutar, 2022’de 791 milyon dolar düzeyindeydi. Ödemeler dengesindeki veriye göre, Türkiye’de yerleşiklerin konut, arsa ya da işyeri vb. sadece gayrimenkul nitelikli olarak yurtdışında gerçekleştirdikleri satın alımların tutarı da geçen yılın tamamında 2,2 milyar dolar gibi yüksek bir seviyeye geldi

ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU -294,7 MİLYAR DOLAR

Türkiye’nin net Uluslararası Yatırım Pozisyonu 2024 yılı Aralık ayı itibarıyla -294,7 milyar

ABD Doları oldu. Aralık ayı itibarıyla Türkiye’nin yurt dışı varlıkları, bir önceki çeyreğe göre %1,2 oranında artışla 366,2 milyar ABD doları, yükümlülükleri ise %1,3 oranında azalışla 660,9 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Böylelikle, aynı dönemde Türkiye’nin net Uluslararası Yatırım Pozisyonu 13,3 milyar ABD doları azalarak -294,7 milyar ABD doları oldu.

2024’TE YURTDIŞINA 6.6 MİLYAR DOLARLIK DOĞRUDAN YATIRIM YAPILDI

Uluslararası yatırım pozisyonu verilerine göre 2023 sonunda Türkiye’nin yurtdışındaki varlıkları 333 milyar 151 milyon dolardı. 2024 4. Çeyrek itibariyle 366 milyar 197 milyon dolara yükseldi. Buna göre varlıklar 1 yılda 33 milyar dolar arttı. Esas olarak bireylerin dış yatırımlarını ifade eden doğrudan yatırımlardaki artış 6.6 milyar dolar oldu. Portföy yatırımları da son 1 yılda 3 milyar 450 milyon dolardan 3 milyar 965 milyon dolara çıktı. “Mevduat, krediler ve ticari krediler gibi diğer varlık ve yükümlüklerden oluşan” diğer yatırımlar varlığı ise 124.233 milyon dolardan 135.894 milyon dolara çıktı.

VATANDAŞLARIN YURTDIŞINDAKİ ŞİRKET SAYISI 2.566’YA YÜKSELDİ

Yurt dışında kontrol edilen girişim istatistiklerine göre, Türkiye'de yerleşik girişimlerin yurt dışında kontrol ettiği girişim sayısı 2022 yılında 2.535 ve 2023 yılında 2.566 oldu. Bu girişimler 2022 yılında 87 milyar 688 milyon dolar, 2023 yılında ise 85 milyar 801 milyon dolar ciro elde etti. Kontrol edilen şirketlerden 523’ü sanayi, 303’ü inşaat, 840’ı ticaret, 900’ü ise hizmetler alanında faaliyet gösteriyor. Bu şirketlerin %59,1’i Avrupa’da.

KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR 221,3 MİLYAR DOLAR OLDU

Türkiye’nin Kısa Vadeli Dış Borç (KVDB) stoku, bir önceki aya göre %0,4 oranında artarak

Aralık ayı itibarıyla 172,3 milyar ABD doları oldu. Orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış borçları gösteren kalan vadeye göre KVDB stoku da 221,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.

VATANDAŞ KARTA YÜKLENDİ: OCAK AYINDA REKOR KIRILDI!

BKM verilerine göre, ocak ayında Türkiye'de kredi kartı sayısı 130,2 milyona ulaştı. Kartlı ödeme tutarı bir önceki yıla göre yüzde 66 artarak 1,61 trilyon TL'ye çıktı. İnternetten yapılan kartlı ödemeler yüzde 70 büyürken, mağaza içi her 5 kartlı ödemenin 4'ü temassız gerçekleşti. (EKONOMİ)

HER 100 KİŞİDEN 57’Sİ BORÇLU

ING Türkiye'nin, "Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması" sonuçlarına göre, vatandaşların %57’si borçlu. Tasarruf sahibi olanların yüzde 53’ü, tasarruf yapamayanların ise yüzde 62’si borçlu durumda. Borçlanma araçları incelendiğinde, kredi kartları yüzde 43 ile ilk sırada yer alırken, bunu yüzde 14 ile banka kredileri, yüzde 10 ile eş-dost borçları takip ediyor. Borç sahiplerinin yüzde 79’u, gelirinin yüzde 30’undan azını borç ödemeye ayırdığını belirtiyor. Tasarruf edemeyenlerin yüzde 59’u gelir yetersizliği nedeniyle birikim yapamadığını söylüyor.

MİLYONER SAYISI ARTTI

BDDK verilerine göre, son 5 yılda mevduatlardaki değişim dikkat çekti. 1 milyon ve üzeri bakiyeli gerçek kişi hesapların sayısı 2020-2024 döneminde 5 yılda yüzde 554 oranında arttı. Aynı dönemde toplam TL mevduatlardaki artış yüzde 340 olurken, mudi sayısı yani mevduat hesabı olanların sayısı yüzde 48 artış gösterdi. Toplam TL mevduatlar içinde, 1 milyon ve üzeri hesapların oranı 2020 yılında yüzde 15 olurken, 2024’te yüzde 69’a çıktı. Hesap sayıları içinde ise 1 milyon ve üzeri hesapların oranı aynı dönemde yüzde 0,2’den yüzde 1’e çıktı.

MOTORİNE ZAM GELDİ

Motorine 1 lira 45 kuruş zam geldi. Zamlı fiyatlar 22 Şubat’ta uygulanmaya başlandı. Motorinin fiyatı İstanbul Avrupa Yakası’nda 48 liraya, Anadolu Yakası’nda 47,89 TL’ye çıktı. Litre fiyatı Ankara’da 48,71 TL, İzmir’de 49,08 TL oldu.

DRAMATİK TABLO: 11 MİLYON 372 BİN KİŞİ İŞ BEKLİYOR

TÜİK’in açıkladığı 2024 4. Çeyrek işgücü istatistiklerine göre işsizlik % 8,6, geniş tanımlı işsizlik oranı %28 oldu. Dar tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 80 bin kişi iken, geniş tanımlı (atıl işgücü) işsiz sayısı 11 milyon 372 bin kişiye ulaştı. Atıl işgücünde son 1 yıldaki 2,6 milyonluk artışın %46’sı ümitsizlerden geldi. Verilere göre 15 – 34 yaş grubunda, her 100 kişiden 27’si ne eğitimde ne istihdamda.

EV SAHİPLİĞİ ORANI 5 PUAN DÜŞMÜŞKEN YATIRIMCIYA KAMPANYA

2014’te (en yüksek oranlı yıldı) yüzde 61,1 olan konut sahipliği oranının 2024’te %56,1’e geriledi ancak Emlak Konut yeni kampanyasında ne “ilk kez ev sahibi olma” şartı koydu ne de dar gelirliyi düşündü. “Kazançlı Yatırım Kampanyası” açan Emlak Konut, 40 dairesi olan da avantajlı fiyatlarla konut satacak. Emlak Konut Genel Müdürü Yasir Yılmaz, "İstanbul’da 6 milyon lira değerinde bir eve, 60 ay vade ile ve aylık 61 bin 698 liradan başlayan taksitlerle sahip olabilirsiniz" dedi.

KONUT FİYATLARINDA TREND DEĞİŞİKLİĞİ İŞARETİ GELİYOR

MB Konut Fiyat Endeksi’nde konutun yıllık reel getirisi yeniden pozitif alana geçmek üzere. Ocakta aylık artış %4,7 geldi. Bu rakam, son 16 ayın en yüksek aylık artışı. Aylık %6 üstü artışlar olan 2023 3.Çeyrek dönemine yakın. Yıllık artış, 2024’ün 10’uncu ayında %26,77 ile dibi gördükten sonra yeniden yükselmeye başladı. İzleyen aylarda %29,41, yüzde 29,43 oldu. Bu yıl ocakta %31,95’e geldi. Yıllıkta hala reel olarak %7.2 düşük gözüküyor ancak trend yukarı doğru. Yılın ilk ayındaki bu yüksek artışın devam etme ihtimali var.

TİCARİ GAYRİMENKUL FİYAT ENDEKSİ REEL OLARAK GERİLEDİ

TCMB 2024’ün 4. çeyreğine ilişkin Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi (TGFE) verilerini açıkladı. TGFE 2024’ün 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 7,3, yıllık bazda nominal olarak yüzde 37,6 artarken, reel olarak yıllık yüzde 6,2 azaldı. 4. çeyrekte reel olarak Dükkan Fiyat Endeksi yüzde 5,6, Ofis Fiyat Endeksi yüzde 8,9 azalış gösterdi.

TMSF, KAYYIM AÇIKLAMASI YAPTI

“Şirketlere kayyım” ataması hakkında yapılan TMSF açıklamasında, “Kanun değişikliği ile TMSF sadece, TCK’da düzenlenen suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, silahlı örgüt ve silah sağlama ile Terörizmin Önlenmesini Sağlama Kanunu’nda düzenlenen terörizmin finansmanı suçlarının işlendiği hususunda kuvvetli şüphe bulunması halinde, mahkeme tarafından kayyım olarak atanabilecektir” denildi. Ancak düzenlemede kayyıma, mahkeme sonucunu beklemeden şirket varlıkları için geniş tasarrf yetkisi veriliyor. Düzenlemede şirket sahiplerinin beraati halinde iade ve olası kayıpların tazmini yer almıyor. Kötü yönetim ve kayıplar halinde ilgililer hakkında dava da bakanlık iznine bağlanıyor.

ÖZEL SEKTÖRÜN DIŞ KREDİ BORCU 173,3 MİLYAR DOLARA ÇIKTI

Merkez Bankası, özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcunun, bir önceki çeyreğe göre 4 milyar dolar artarak 173,3 milyar dolara ulaştığını açıkladı. Vadeye göre incelendiğinde, uzun vadeli kredi borcu 1,2 milyar dolar artarak 157,8 milyar dolara, kısa vadeli kredi (ticari krediler hariç) borcu ise 2,8 milyar dolar artarak 15,5 milyar dolara yükseldi.

TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ YILLIK %32,49 ARTTI, AYLIK %2,13 ARTTI

Tarım-GFE'de (2020=100), 2024 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %2,13 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %32,49 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %32,49 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %40,94 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre, tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksinde %1,90 artış, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksinde %3,46 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksinde %30,62 artış, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksinde %44,23 artış gerçekleşti.

ŞİRKET KURULUŞLARI DA KAPANIŞLARI DA AZALDI

Ocak 2025’te bir önceki aya göre kurulan şirket sayısı %12,8 kurulan kooperatif sayısı %11,2 kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı %12,5 oranında azaldı. Kapanan şirket sayısında %74,1 kapanan kooperatif sayısında %79 kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında %19,9 oranında azalış olmuştur.

MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU 9,6 TRİLYONA ÇIKTI

Merkezi yönetimin borç stoku 2025 yılı ocak ayı sonunda 9 trilyon 579 milyar liraya çıktı. 2024 sonu itibariyle stok 9 trilyon 257 milyardı. Bu borç stokunun 5.3 trilyonu (%55) döviz cinsi borçlardan oluşuyor. Stokun 4 trilyon 363 milyarı dış borç, 5,2 trilyonu ise iç borçlardan oluşuyor. Döviz cinsi borçların dış borçlardan yüksek olmasının nedeni, Hazine’nin içerden de döviz cinsi borçlanma yapması.

OCAK AYI BÜTÇE AÇIĞI 139 MİLYAR LİRA

Bütçe yeni yıla 139.3 milyar lira açıkla başladı Merkezi yönetim bütçesi gelirleri ocakta 917.1 milyar lira, giderleri 1 trilyon 56,3 milyar lira oldu. Böylece bütçe yeni yıla 139.3 milyar lira açıkla başladı. Açıkta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,6 oranında düşüş kaydedildi.

TİCARİ ARAÇTA “AĞIR” DARALMA YAŞANIYOR

Türkiye sanayisinin ve ihracatının lokomotif sektörlerinden otomotiv, 2025 yılına daralmayla başladı. OSD verilerine göre, ocakta otomobil üretimi geçen yıla göre yüzde 1 artış kaydetmesine karşın, ticari araç grubunda yüzde 9 daralma kaydedildi ve toplam üretimdeki kayıp yüzde 9 olarak gerçekleşti. Ağır ticari araçta ise dramatik bir düşüş tablosu yaşanıyor. Toplam ağır ticari araç üretiminde yıllık bazda yüzde 51 kayıp yaşandı. (EKONOMİ)

TÜRKİYE, ŞAM HAVALİMANI’NI YENİLEME ÇALIŞMALARINA BAŞLADI

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Şam Havalimanı’nın yenilenmesi için Türkiye’den giden 25 kişilik teknik ekibin Suriye’de çalışmalara başladığını bildirdi. Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü personelinden oluşan teknik ekip kurduklarını belirten Uraloğlu, ekibin, 7 Şubat’ta Hatay’ın Reyhanlı ilçesindeki Cilvegözü Sınır Kapısı’ndan ülkeye giriş yaptığını söyledi. (EKONOMİ)

KAMUNUN KOBİ'DE TAKİPTEKİ ALACAĞI 1 YILDA İKİYE KATLANDI

Bankacılık sektöründe takipteki alacak bakiyesi 320.24 milyar liraya, takipteki alacak oranı ise yüzde 1,94’e yükseldi. Ancak bazı kredi türlerinde takipteki alacak oranı çok daha hızlı arttı. Bankacılık BDDK verilerine göre bankacılık sektöründe KOBİ kredilerinde takipteki alacak miktarı son bir yılda yüzde 65 arttı, takipteki alacak oranı yüzde 2,17’ye ulaştı. KOBİ kredilerinin yüzde 44’ünü veren kamu mevduat bankalarında ise takipteki alacak oranı bir yılda ikiye katlandı. (EKONOMİ)

MUTLU OLANLARIN ORANI %50’NİN ALTINA İNDİ

TÜİK’in Yaşam Memnuniyeti Araştırması’na göre Türkiye genelinde mutluluk oranı, COVID- 19 pandemisi dönemi hariç olmak üzere, 2024 yılında en düşük seviyesine geriledi. Mutlu olduğunu beyan eden 18 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı, 2023 yılına göre 3,1 puan azalarak yüzde 49,6’ya geriledi. Mutsuz olduğunu beyan edenlerin oranı da 0,8 puan artarak yüzde 14,5’e yükseldi. En mutsuz yaş grubu yüzde 56 ile 65 yaş üstü oldu.

KUYUMCU LİMİT ARTIMINI İSTİYOR

Kuyumculuk sektörü, altın ve mücevheratta kimlik ibrazı gerektiren alışveriş limitinin artırılmasını istiyor. 185 bin TL ve üzeri alışverişlerde kimlik ibrazı ve bunun 8 yıl boyunca saklanması zorunluluğunun sektörü kayıt dışına ittiğini savunan İTO Kuyumculuk Meslek Komitesi Başkanı Ercan Özboyacı, konuyu MASAK yetkilileriyle görüştüklerini ve limitin piyasa koşullarıyla uyumlu hale getirilmesi talebini ilettiklerini söyledi. (EKONOMİ)

İKİNCİ ELDE DÜŞÜŞ TRENDİ DEVAM ETTİ

arabam.com, ocak ayının ikinci el ilan verilerine dayanarak hazırladığı analizi paylaştı. İlan fiyatları baz alınarak oluşturulan arabam.com Aylık Fiyat Endeksi’ne göre, enflasyondan arındırılmış reel fiyatlar 2024 genelindeki düşüş trendini sürdürdü. Ocak ayında ilan fiyatlarının ortalama seviyesi 695 bin 831 TL oldu. Bu yüzde 4,9 düşüş ifade ediyor. (EKONOMİ)

GSS’DE HASTANE MALİYETİ %79 İLAÇ MALİYETİ %48 ARTTI

Genel sağlık sigortası (GSS) kapsamındaki kamu sağlık giderlerinde 2023’te 341,47 TL olan hasta başı hastane ortalama maliyeti, 2024 Ekim ayı sonunda 593,62 TL düzeyine geldi. Aylık bazda bakıldığında 2023 Aralık’ta 467,5 TL ortalama maliyet, 2024 Ekim ayı itibariyle 709,5 TL’ye ulaştı. Reçete başına maliyet, 2023’te ortalama 425,9 TL iken, 2024 Ekim ayı sonu itibariyle ortalamada 630,7 TL’ye ulaştı. Kamu, ilaç ödeme tutarı 2024 10 ayda 265.1 milyar TL, hastane ödemeleri ise 325.6 milyar TL oldu.

GENÇLERDE YURTDIŞI EĞİTİM İSTEĞİ %93,6’YA ÇIKTI

Türkiye’de gençlerin yurt dışı eğitime olan ilgisi her geçen gün artıyor. Akare Yurt Dışı Eğitim Fuarları ve ETS TOEFL’ın ortaklaşa olarak Türkiye genelinde gerçekleştirdiği kapsamlı araştırmaya göre, 16-35 yaş arasındaki gençlerin yüzde 93,6’sı yurt dışında eğitim almayı düşünüyor. Geçen yıl gerçekleştirilen aynı araştırmada bu oran, yüzde 87,9’du. En çok tercih ettiği ülkeler arasında İngiltere ilk sırada yer aldı. (EKONOMİ)

TÜKETİCİ GÜVENİNDE ARTIŞ

Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi ocakta 81 iken bu ay yüzde 1,4 artışla 82,1’e çıktı. Söz konusu endeks böylece Haziran 2023’ten sonraki en yüksek seviyesine ulaştı. Mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi geçen ay 64,8 iken şubatta yüzde 1,1 artışla 65,6’ya yükseldi. Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi endeksi ocakta 80,5 iken bu ay yüzde 3,1 artarak 83,1 oldu. Geçen ay 79,1 olan gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 0,3 yükselişle şubatta 79,3’e ulaştı.

STARTUPLARDA İŞLEM SAYISI DA İŞLEM HACMİ DE ARTTI

KPMG Türkiye'nin raporuna göre, 2024 yılında Türkiye’deki startup yatırımlarında hem işlem sayısında hem de işlem hacminde önemli artış kaydedildi. 2023’te 297 olan toplam işlem sayısı, 2024’te 331’e yükselirken, açıklanan işlem hacmiyse 497 milyon dolardan 2,6 milyar dolara çıktı. İşlem hacminin büyük bölümünü satın almalar ve ileri aşama yatırımlar oluşturdu. İşlem sayısında tohum yatırımları dikkat çekti.

TÜRKİYE'DE KURULAN HER 100 İŞ YERİNİN 40’I KAPANIYOR

2025 yılı Ocak ayında tescil edilen esnaf işyeri sayısı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22.09 oranında artarak 29 bin 184’e çıktı. Buna karşılık aynı dönemde kapanan işyeri sayısı yüzde 4.2 artarak 12 bin 554’e yükseldi. Ocak’ta kurulan her 100 esnaf işyerine karşılık 43 işletme kapandı. TESK sicil verilerine göre Türkiye’de 2021 yılından, 2025 yılı Ocak ayı sonuna kadar 1 milyon 251 bin 367 esnaf işyeri açıldı. Aynı dönemde sicil ve mükellefiyet terkinleri toplamı 498 bin 974 oldu. (EKONOMİ)

RAMAZAN PİDESİ %33 – 35 ZAMLI OLACAK

Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, geçen yıl kilogramı 60 lira olan ramazan pidesinin azami satış fiyatının 2025’te 81 liranın üzerine çıkmayacağını ve hiçbir ilde ortalama fiyat artışının yüzde 35’ten fazla olmayacağını bildirdi. Balcı, Ankara, İstanbul ve Antalya’da geçen sene 250 gramı 15 liraya satılan ramazan pidesinin bu yıl 20 liradan, Bursa ve Kocaeli’de 330 gramı 20 liradan satılan pidenin bu yıl 370 gramının 30 liradan satışa sunulacağını açıkladı.

DÜNYA EKONOMİSİ

FED, TRUMP POLİTİKALARINDAN ENDİŞELİ

Fed'in ocak toplantısına ait tutanaklara göre, Fed yetkilileri faiz oranlarını daha da düşürmeden önce enflasyonun düşmesi gerektiği konusunda hemfikir oldu ve Trump'ın gümrük vergilerinin bunun gerçekleşmesinde yaratacağı etkiye dair endişelerini dile getirdi. Tutanaklarda, yetkililerin özellikle ticaret ve göç politikasındaki muhtemel değişikliklerin ve jeopolitik gelişmelerin tedarik zincirlerini bozma potansiyelinin enflasyon üzerindeki olası etkilerini dile getirdiği bildirildi

TRUMP’IN GİZLİ UKRAYNA PLANI İNGİLİZ MEDYASINDA

Rusya Devlet Başkanı Putin’i telefonla arayarak Ukrayna savaşını bitirmek için müzakerelere başlayan Trump’a ait olduğu iddia edilen bir “barış planı” İngiliz medyasına sızdırıldı. The Telegraph’ın ele geçirdiği “Özel ve Gizli” ibareli sözleşme taslağına göre, Trump’ın Ukrayna’dan 500 milyar dolar “geri ödeme” talebi, ülkenin kritik mineralleri üzerindeki kontrolün çok ötesine geçiyor; limanları, petrol ve gaz dahil bütün kaynaklarının kontrolünü kapsıyor ve yargı dokunulmazlığı istiyor. Habere göre belge Kiev’de şaşkınlık ve paniğe neden oldu. (HARİCİ)

ZELENSKİ, MİNERAL TEKLİFİNİ REDDETTİ

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, geçtiğimiz hafta Trump yönetiminin Kiev'in maden kaynaklarının %50'sini devretmesi yönündeki talebini reddetti. Konu hakkında bilgi sahibi kişiler, Ukraynalı yetkililerin Washington'a ülkenin doğal kaynaklarına daha fazla erişim sağlayacak ancak ABD'nin Ukrayna'ya yönelik güvenlik garantilerini güçlendirecek bir karşı teklif üzerinde çalıştıklarını söyledi. Zelensky, Trump yönetiminin önerisini “henüz hazır olmadığı için” kabul etmediğini ekledi.

PETROL FİYATLARI LAFA DEĞİL ARZA BAKIYOR

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’daki Diriye Sarayı’nda bir araya gelen Rus ve ABD heyetleri Ukrayna’daki savaşın mümkün olan en kısa sürede ona erdirilmesine yönelik çalışmalara başlamak üzere karara vardı. Ancak bu açıklamalar petrol piyasalarında beklenen etkiyi yaratmadı. Petrol piyasaları görüşmeleri çok ikna edici bulmadı ve arz tarafındaki endişelere odaklandı. (EKONOMİ)

ABD’DEN OTOMOBİL VE ÇİPE %25 VERGİ SİNYALİ

ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan itibariyle otomotiv, ilaç ve yarı iletkenlere yüzde 25 oranında ek gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Trump, AB’nin ABD’den ithal edilen araçlara yüzde 10 gümrük vergisi uygularken, ABD’nin birlikten gelen araçlara sadece yüzde 2,5 vergi koymasını adaletsiz olarak nitelendiriyordu. Ek vergi kapsamına çip ve ilaç sektörlerinin de dahil edileceğini belirten Trump, bunun, şirketlere ABD içinde üretim yapmaları için zaman tanıyacağını kaydetti.

ALÜMİNYUM YİNE HEDEF TAHTASINDA

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Ukrayna’nın işgalinin üçüncü yıl dönümü öncesinde Moskova’ya baskıyı sürdürmek amacıyla Rusya’ya karşı yeni bir yaptırım paketi üzerinde anlaştı. Rus alüminyumunun ithalatının yasaklanmasını da içeren kapsamlı paket, pazartesi günü resmen kabul edilecek. Duyuru, Londra’da alüminyum fiyatlarını ton başına 2.700 doların üzerine çıkardı. (EKONOMİ)

BAKIRDA ‘İKİ ŞEHRİN HİKAYESİ’ FARKLILAŞTI

ABD Başkanı Donald Trump çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 oranında vergi açıklamasının ardından bakıra da gümrük vergisi koyabileceğini söyledi. Bu da Atlantik’in iki yakası arasında bakır fiyat farkının büyümesine yol açıyor. (EKONOMİ)

ASYA’DA YEŞİL ÇELİK HAMLESİ

İsveç’te bu yıl dünyanın ilk gerçek sıfır karbon emisyonlu çeliğini üretilmesi bekleniyor. Küresel çelik endüstrisi için önemli bir dönüm noktası olacak bu adım, teknolojik bir başarının yanından pazarları ve tedarik zincirlerini yeniden şekillendirecek yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Bu dönüşümün gerisinde kalmak istemeyen Asyalı çelik üreticileri de yeşil çelik için kolları sıvadı. (EKONOMİ)

MILEI’NİN COIN’İ ÇÖKTÜ, INSIDER İDDİALARI VAR

Arjantin Devlet Başkanı Milei'nin X'de tanıtımını yaptığı Libra Coin'un piyasa değeri çok kısa sürede 4.5 milyar dolara çıktı ve ardından çöktü. İçerden bilgi alan (İNSİDER) bazı yatırımcıların saatler içinde yüzlerce milyon dolar kazandı. Olay skandal olarak değerlendirildi.

TAHIL PİYASASININ HAVASI DEĞİŞİYOR

Dünya tahıl fiyatlarının oluşumunda gelecek aylarda hava durumu önemli bir faktör olacak gibi gözüküyor. Avrupa’da aşırı nem, Karadeniz havzasında beklenen don ile ABD’de kuraklık gibi hava koşullarının fiyat eğilimlerini şekillendireceği belirtiliyor. (EKONOMİ)

PETROL FİYATLARI 5 HAFTALIK DÜŞÜŞ TRENDİNİ KIRAMADI

Petrol fiyatları, Avrupa Birliği'nin (AB) Rusya'ya yönelik yaptırımlarını genişletmesi ve Ukrayna'nın Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu'na (CPC) ait bir petrol pompalama istasyonuna saldırdığı haberleriyle hafta boyunca yüksek seyretse de cuma günü tüm kazançlarını geri vererek tekrar 75 doların altında kapattı. (BLOOMBERG HT)

ŞİRKETLER

MEDYADAN ÇEKİLEN CİNER GRUBU, DENİZCİLİK İŞİNİ DE YUNANİSTAN’A TAŞIYOR

Daha önce medya şirketlerini (Habertürk, Show TV ve Bloomberg HT) satarak medya sektöründen çekilen Ciner Grubu, tüm denizcilik faaliyetlerini de Yunanistan’a taşıma kararı aldı. Şirket, yüzlerce çalışanına iş akitlerinin feshedildiğini bildirdi.

TOSYALI, LİBERTY STEEL’E TALİP OLDU

Liberty Steel, Lüksemburg Dudelange fabrikasına Tosyalı Holding talip oldu. Fabrika, Avrupa çelik pazarındaki küçülme, buna bağlı üretim eksikliği ve son dönemde artan finansal zorluklar nedeniyle uzun bir süredir zor günler geçiriyordu. Liberty Steel Dudelange fabrikası 2024 yılı Aralık ayında iflas etmişti. Lüksemburg basını, fabrika işçileri için endişeli bekleyişin kısa süre içinde sona erebileceğini, Türkiye’den Tosyalı Holding’in fabrikayı satın almak için teklif verdiğini yazdı. (EKONOMİ)

META İNSANSI ROBOT YARIŞINDA “BEN DE VARIM” DEDİ!

Bloomberg’in bildirdiğine göre Meta, insansı robot alanına “büyük bir yatırım” yaparak robotik yarışta iddialı olmayı planlıyor. Şirket, Reality Labs bölümünde fütüristik robotlar üzerinde çalışacak yeni bir ekip kurdu. Ekibe liderlik etmesi için, Amazon, Sonos ve Microsoft’ta önemli pozisyonlarda bulunmuş ve Xbox ekibinin kurucu mühendislerinden biri olan eski Cruise CEO’su Marc Whitten seçildi.

GOOGLE YAPAY ZEKASI İŞ DE BULACAK

Google, iş bulma konusunda yeni bir yapay zeka aracı tanıttı. Yapay zeka ile görsel oluşturma, metin özetleme derken şimdi de iş arama ve bulma konusunda yapay zeka yardıma koşuyor. Google, Grow with Google altında sunduğu Career Dreamer ile yeteneklere ve deneyimlere göre yeni kariyer olanakları konusunda çözümler sunuyor.

OPEN AI'DAN KRİTİK SOFTBANK TERCİHİ

OpenAI, bilgi işlem ihtiyaçlarını Microsoft'tan SoftBank'a kaydırmayı planlıyor. OpenAI, önümüzdeki beş yıl içinde, bilgi işlem gücünün çoğunu kimden alacağı konusunda, büyük bir değişim, öngörüyor. Yapay zeka devi, 2030 yılına kadar veri merkezi kapasitesinin dörtte üçünü, OpenAI'ın en yeni mali destekçilerinden biri olan SoftBank tarafından büyük ölçüde finanse edilmesi beklenen proje, Stargate'ten almayı planlıyor. (BLOOMBERG HT)

KRİPTO PARA BORSASI BYBİT HACKLENDİ, KAYIP 1,5 MİLYAR DOLAR

Kripto para borsası Bybit, büyük çaplı bir siber saldırının hedefi oldu. ETH cüzdanı hack’lenen borsa, 1.4 milyar dolarlık varlığını kaybetti. Uzun süredir kripto para ekosistemini hedef alan Lazarus Group’un saldırının arkasında olduğu tespit edildi. Bybit'e gerçekleştirilen saldırı ise tarihin en büyük kripto para borsası saldırısı olarak kayıtlara geçti. Saldırının arkasındaki Kuzey Koreli hacker grubu Lazarus ise, bu saldırıyla birlikte servetine servet kattı. (CNBC – E)

HOOTERS, İFLAS KORUMA BAŞVURUSUNA HAZIRLANIYOR

1983 yılında Florida'da hiçbir restoran deneyimi olmayan altı iş adamının kovulmayacakları bir yer açmak için bir araya gelerek kurduğu "sansasyonel" kanat restoranı Hooters iflasın eşiğine geldi. Zincir restoranın faaliyetlerini yeniden yapılandırmak için alacaklılarla birlikte bir plan üzerinde çalışırken olası bir iflas başvurusuna da hazırlık yapmak için Ropes & Gray hukuk firmasıyla anlaştığı belirtiliyor. Şirketin Section 11 koruması için henüz nihai bir karar alınmadığını ancak önümüzdeki iki ay içinde başvuru yapılabileceğini söyledi. (CNBC-E)