19 EKİM 2022 - KISA DALGA BÜLTEN
DEMET BİLGE ERKASAP
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Maden faciası soruşturmasında ifadeler alınıyor
Gündemin ilk sırasında yine Amasra’daki maden faciası var. Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun Amasra’daki maden ocağında 41 işçinin yaşamını yitirdiği faciayla ilgili soruşturma sürüyor.
İl Emniyet Müdürlüğü'nce görevlendirilen uzman personelden oluşan özel bir ekip, bölgedeki arama ve el koyma işlemlerini tamamladı.
Güvenlik sistemlerinin yer aldığı tüm teknik cihazlara el konuldu. Soruşturmada vardiyada görevli amirler, mühendisler ile işçilerin ifadelerinin alınmasına başlandı.
Son denetim ağustosta yapılmış
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez TBMM Genel Kurulu'nda maden o faciasıyla ilgili bilgi verdi. Dönmez, "Yeraltı çalışma alanlarında giriş ve çıkışlarında metal, oksijen, hidrojen ve havahızı ölçümleri mevcuttur. 24 saat izlenmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Kazada bir ihmal varsa gereken yapılacaktır” dedi.
Bakan Dönmez, madende son denetimin ağustos ayında yapıldığını ve teknik ve idari düzenlemelere aykırı bir durum olmadığını söyledi. Muhalefet partilerinin milletvekilleri ise tepki gösterdi, Dönmez'in istifasını istedi.
Erdoğan’dan madenci ailelerine maaş ve nakdi destek talimatı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, maden faciasında yaşamını yitiren işçilerin ailelerine mali destek talimatı verdi. Bakan Dönmez de ailelere toplam 1.5 milyonun üzerinde bir ödeme yapılacağını söyledi.
İYİ Parti'nin “Maden ocaklarında oluşan iş kazalarında hayatını kaybeden işçilerin yakınlarına, aylık bağlanması ve kamuda istihdam edilmesi" teklifi ise AK Parti ve MHP oylarıyla reddedilmişti.
Bahçeli: Amasra'yı konuşurken Soma felaketini hatırlatmak maksatlıdır, hastalıklı bir yaklaşımdır
Partilerin grup toplantılarında da gündem maden faciasıydı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’ Soma maden felaketini hatırlatanlara tepki göstererek Bahçeli şöyle dedi: “Amasra'yı konuşurken 8 yıl önceki Soma felaketini hatırlatmak maksatlıdır, hastalıklı bir yaklaşımdır. Sosyal medyadan provokasyona heves edenler hem alçak hem de ahlaksızdır.”
Kılıçdaroğlu: Hesap sormazsam namerdim
CHP lideri Kılıçdaroğlu ise partisinin grup toplantısında Amasra'daki maden faciasıyla ilgili konuştu. Soma’da 301 madencinin öldüğü faciayı anımsatan CHP lideri “O 301 kişinin de 41 kişinin de hesabını sormazsam namerdim” dedi.
Kılıçdaroğlu ”Bir memleket böyle yönetilemez. 20 yıldır önlem alacağız diyorlar. 20 yıldır hala önlem mi alacaksın sen?" İfadelerini kullandı.
Pervin Buldan'dan Erdoğan'a 'kader planı' çıkışı
HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan Erdoğan'ın 'kader planı' ifadelerine tepki göstererek "İktidarın bu konudaki sicilini Soma'dan çok iyi biliyoruz. Tam 8 yıl oldu. Sorumlular iktidar tarafından korundu. Üstelik işçilerin kafasına tekme atanı da ateşe yaparak ödüllendirdiğinizi de biliyoruz, unutmadık" dedi.
CHP, 29. Maddeyi AYM’ye götürdü
Sansür yasası Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onaylamasının ardından yürürlüğe girerken, CHP’den Anayasa Mahkemesi hamlesi geldi.
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, kanunda yer alan “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçunu işleyenlere 1-3 yıl hapis cezası verilmesini düzenleyen 29’uncu maddenin yürürlüğünün durdurulması Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Diyanet'in bütçesi yüzde 117 artışla 5 bakanlığı geride bıraktı
Cumhurbaşkanlığının hazırladığı bütçe teklifinin detayları belli oldu. Diyanet'in bütçesi birçok bakanlığı geride bıraktı, yüzde 117 artarak 35 milyar lirayı aştı.
BirGün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre günlüğü ortalama 98 milyon TL’ye denk düşen bütçe, İçişleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Çevre ve Şehircilik, Ticaret, Dışişleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesini geride bıraktı.
Konser yasağı mahkemeden döndü
İlkay Akkaya’nın Mersin’de vereceği konserin iptal edilmesiyle ilgili karar yargıdan döndü. BBC Türkçe’nin haberine Mahkeme, kararın yürütmesini durdurdu.
İlkay Akkaya, “Konser yasaklamalarının had safhaya ulaştığı bu günlerde, mahkemenin bu kararını önemli bir kazanım olarak görüyoruz” dedi. Akkaya’nın Ağustos ve Eylül aylarında Adana, Şanlıurfa ve Mardin’de vereceği konserler de iptal edilmişti.
Bilim Kurulu üyesinden çarpıcı açıklama: Covid gripten daha az öldürüyor
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü’den grip ve covid19’la ilgili önemli bir uyarı geldi. Özlü şunları söyledi: ”Koronavirüs mutasyon geçirerek kendini değiştirdi ve daha hafif bir hastalığa yol açıyor. Şu anda Covid'in ölümcüllük oranı griple aynı, belki gripten daha düşük. O açıdan rahat olabilirsiniz ama risk grubundaysanız dikkatli olmanız lazım.”
Maske bize neler yaptı?
Hacettepe ve Başkent üniversiteleri iş birliğinde yapılan "Covid-19 pandemisi sırasında maske takma kurallarına uymamanın psikolojik nedenleri" konulu araştırmada ilginç sonuçlar çıktı. Araştırmaya katılan erkeklerin y erkeklerin yüzde 16'sı, kadınların yüzde 19.1'i seyahat etmeyi bıraktığını söylerken, erkeklerin yüzde 25.3'ü, kadınların yüzde 28.7'si alışverişi maske takmamak için bıraktığını belirtti.
Tavuklara kötü haber: 2025 sonuna kadar sıkışacaklar
Tarım ve Orman Bakanlığı, 2014 yılında Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında, “Yumurtacı Tavukların Korunması Yönetmeliği” çıkarmıştı. Yönetmelik ayrıca kümeslerdeki tavukların yaşam koşullarını iyileştirilmesi için 31 Aralık 2022’ye kadar süre vermişti. Ancak yeni yapılan yönetmelik değişikliğiyle bu süre 31 Aralık 2025’e uzatıldı. Yani eski kümes ve üretim çiftliklerinde yaşayan tavuklar 2025 yılı yılbaşı gecesine kadar eski kümeslerde kalacak.
Ankaragücü-Fenerbahçe maçında 888 ton karbon salındı
Süper Lig kulüplerinden Ankaragücü, iklim değişikliğine dikkat çekmek amacıyla Türkiye'de ilk olan bir projeye imza attı. Bu kapsamda Fenerbahçe maçının ortaya çıkardığı sera gazı emisyonu hesaplandı.
Önceki gün Ankara'da oynanan Ankaragücü-Fenerbahçe maçının sera gazı emisyonu yaklaşık 888 ton CO₂e olarak hesaplandı
Yaklaşık 20 bin biletli seyircili maçta 2 bin 500 civarında çalışan ve güvenlik görevlisi vardı.
Tarafların ulaşım yöntemleri, satılan bilet adedi üzerinden tüketilen yemek ile su miktarı, elektrik kullanımı hesaplamaya dahil edildi.
EKONOMİ
Bakan Bilgin EYT için tarih verdi: Ocaktan sonra uygulamada
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT ile ilgili tek formül üzerinde çalıştıklarını belirterek, "'Niye şimdi açıklamıyorsunuz' diyenler var. Bir defa çalışmamız bitmedi. İkincisi, adım adım açıklıyoruz. Zaten açıklasak da ocaktan sonra uygulamaya sokulacak. Şimdi açıklamanın bu anlamda acelesi yok" dedi.
Memurun fazla mesai ücreti gelecek yıl iki katına çıkacak
2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'ne göre devlet memurlarının 2 lira 70 kuruş olan saat başı fazla mesai ücreti, yeni yılda yüzde 100 artarak 5 lira 40 kuruş olarak uygulanacak.
AA'nın haberine göre bakanlıkların özel kalem müdürlüklerinde çalışan personele ve makam şoförlerine ayda 90 saati, genel müdürlüklerin merkez teşkilatlarında görevli şoförlere de 60 saati geçmemek üzere yeni yılda 2 lira 85 kuruş yerine 5 lira 70 kuruş fazla mesai ücreti ödenecek.
Alkol ve sigaradan 181 milyar lira vergi
TBMM Başkanlığı’na sunulan bütçe kanun teklifine göre, 2023 yılında hükümet; 3 trilyon 673 milyar 735 milyon 478 bin lira vergi toplayacak. Toplam vergi gelirinin; 181 milyar 653 milyon 836 bin lirasının alkollü içkilerden ve tütün mamullerinden toplanması öngörüldü.
Bütçe kanun teklifine göre, 2023 yılında kamu idareleri toplam 3 bin 241 araç edinebilecek. Bütçe teklifine göre; Sağlık Bakanlığı 1.250 adet, Emniyet Genel Müdürlüğü 575 adet, Hazine ve Maliye Bakanlığı 501 adet, Cumhurbaşkanlığı 20 ve Diyanet İşleri Başkanlığı da 19 araç alabilecek.
AKP'nin sosyal konut projesine CHP'den karşı hamle: Kanun teklifini TBMM Başkanlığı'na sundular
CHP'nin TOKİ'nin sosyal konut projelerine ilişkin kanun teklifi hazırladı. Teklife göre, ödemelerde hak sahiplerinden peşinat talep edilmeyecek, başlangıçta ilan edilen bedele ek yapılmayacak.
Merkez Bankası verilerine göre konut fiyatları uçtu
Merkez Bankası’nın ağustos ayına ilişkin konut fiyat endeksi verilerini açıkladı. Buna konut fiyatları ağustosta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 184,6 oranında arttı.
Konut fiyatlarında yeni rekor seviyeye ulaşılmış oldu.
En yüksek yıllık değişim yüzde 231,3 ile Antalya, Burdur, Isparta’da görüldü. Bunu yüzde 210 ile İstanbul izledi.
Türkiye’de bir konutun metrekare başı fiyatı ağustosta 15 bin 76 TL’ye yükseldi. 100 metrekare bir evin ülke genelindeki ortalama fiyatı 1,5 milyon TL’yi aştı.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Kiev'de patlamalar meydana geldi
Ukrayna medyası, başkent Kiev'de çok sayıda patlama meydana geldiğini ve yedi bölge için hava saldırısı uyarıları verildiğini duyurdu.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya'nın hava saldırılarında elektrik santrallerinin yüzde 30'unun kullanılamaz hale geldiğini açıkladı. Zelenskiy bu nedenle ülke genelinde elektrik kesintileri yaşandığını duyurdu ve artık Rusya'yla müzakere edecekleri hiçbir şey olmadığını söyledi.
Rusya ve Ukrayna arasında bir savaş esiri takası daha gerçekleşti.
Moskova 108 Ukraynalı kadını teslim ederken Kiev de çoğu Ukrayna’daki ticari gemilerde görev yapan 110 Rus denizciyi iade etti.
Bu arada Ukrayna savaşına ilişkin öngörülerini açıklayan Alman dış istihbarat teşkilatı BND'nin Başkanı Kahl, savaşın gelecek yıl da süreceğinin neredeyse kesin olduğunu söyledi.
AB, 15 bin Ukrayna askerine eğitim verecek
Avrupa Birliği'ne (AB) üye ülkelerin dışişleri bakanları, Ukrayna'ya silah sevkiyatı için 500 milyon euro ek bütçe ayrılması ve Ukrayna ordusuna askeri eğitim verilmesi konusunda uzlaşma sağladı.
AB dışişleri bakanları ayrıca İran'da Mahsa Amini'nin ölümünde ve ardından başlayan protestolarda göstericilere şiddet uygulanmasında sorumluluğu bulunan kurum ve kişilere yaptırım uygulama kararı da aldı. Buna göre, mevcut yaptırım listesine dört kurum ve 11 kişi eklendi.
Almanya nükleer santrallerin kapatılmasını erteleyecek
Almanya olası enerji darboğazını aşabilmek için yıl sonunda kapatılması kararlaştırılan üç nükleer santralin faaliyetlerini gelecek yılın Nisan ayına kadar uzatacak.
Fransa'da genel grev: Kamu çalışanları da iş bıraktı
Fransa'da çok sayıda sektörden işçi, sendikaların çağrısıyla genel greve gitti. Petrol rafinerisi ve akaryakıt depolarındaki grevlerin ardından, kamu çalışanları da maaş artışı talebiyle iş bıraktı. Enflasyon nedeniyle yüzde 10 maaş artışı ve işten atmaların durdurulmasını talep eden petrol işçilerinin grevinin ardından, ülkenin önde gelen sendikaları genel grev çağrıları yapmıştı.
Çin, büyüme verilerini açıklamadı: Uzmanlar, 'Sıradışı bir durum' dedi
Çin ekonomik büyüme verilerinin açıklanmasını, hiçbir gerekçe göstermeden erteledi. Uzmanlar bunun “son derece sıra dışı bir durum olduğunu” söylüyor. Bazı uzmanlar da ekonomideki kötü gidişatın kongre sırasında ortaya çıkmasının engelendiği değerlendirmede bulundu. Çin yönetimi daha önce, yüzde 5,5’lik büyüme hedefini tutturamayabilecekleri uyarısında bulunmuştu. Şi, Pazar günkü konuşmasında ülkede tartışma yaratan ve ekonomik maliyeti yüksek olan “sıfır Covid” politikasından vazgeçmeyeceklerinin sinyalini vermişti.
ABD'li bilim insanların tepki çeken keşif: Koronavirüsün daha ölümcül varyantını geliştirdiler
ABD'de Boston'da bilim insanları tepki çeken araştırmaya imza attı. Bilim insanları iki koronavirüs çeşidini bir araya getirip yeni bir varyant elde etti. Yeni varyantın verdiği farelerin yüzde 80'i deneyler sırasında öldü. İsrail Biyolojik Araştırma Enstitüsü’nün eski başkanı Başkanı Shmuel Shapira, "Yasaklanmalı, ateşle oynuyorlar" dedi.
Eurovision'a katılım ücretine de zam geldi, iki ülke geri çekildi
Rusya savaş nedeniyle Eurovision yarışmasından men edilmişti. Rusya’nın bütçeye katkı yapamayacak olması nedeniyle Eurovision yönetimi bazı ülkelerden daha fazla para talep etti.
Karadağ ve Kuzey Makedonya katılım ücreti nedeniyle katılamayacaklarını açıkladı.
Bu yıl İtalya’da yapılan yarışmayı Ukrayna kazansa da, savaş nedeniyle önümüzdeki yılki yarışma İngiltere’de düzenlenecek Yarışmaya katılan ülkelerin yayıncıları, bunun için bir ücret ödüyor. Bu ücret ülkenin büyüklüğüne göre değişiyor.
KISA DALGA’DAN
Türkiye günlerdir Amasra faciasını konuşuyor. İlk günden beri herkes Soma’yı hatırlıyor, hatırlatıyor. Soma’da 301 madenci ihmaller sonucu hayatını kaybetmişti. Soma davasında neler olup bittiğini gazeteci Rengin Arslan araştırdı ve dört bölümlük podcast serisinde aktardı.
Rengin Arslan’ın hazırlayıp sunduğu podcast serisini dinlerken kendinizi bu adalet mücadelesinin içinde içinde bulacaksınız.