9 hukukçu 9 görüş: Erdoğan yeniden aday olabilir mi?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün seçim tarihi olarak 14 Mayıs'ı işaret etti. Muhalefetten de destek geldi. Seçim sürecinde adaylık tartışmaları öne çıkacak. Altılı masa henüz adayını açıklamadı. Cumhur ittifakı ise adayını Cumhurbaşkanı Erdoğan olarak duyurmuştu. Ancak Erdoğan'ın da yeniden aday olup olamayacağı tartışmaları sürüyor. Meclis Başkanı Mustafa Şentop “Kafa karışıklığı yok. Hukuken çok net konu. Adaylıkla ilgili hiçbir tereddüt yok” açıklamasını yapmıştı. Şentop, adaylığın önünde engel olacağı belirtilen 101. maddeyi de şöyle açıklamıştı:
Yeni bir 101 yazdık
"Bununla ilgili makale yazdım ben. Akademik dergide. Biz eski 101. maddeyi kaldırdık, yeni bir 101 yazdık. Orada, Recep Tayyip Erdoğan, 10 Ağustos 2014’te, bir Anayasa maddesine göre Cumhurbaşkanı seçildi bir kere. O madde yürürlükten kalktı. 2018’de ise yeni bir anayasa maddesine göre bir kere seçildi. Yani iki farklı, iki defa seçilme hakkı tanıyan madde var. Kafa karışıklığı yok. Hukuken çok net konu. Adaylıkla ilgili hiçbir tereddüt yok."
Erken seçim şartı
İktidar bunu söylerken hukukçular ne diyor. Cumhuriyet gazetesi Erdoğan'ın üçücü kez aday olup olamayacağını hukukçulara sordu. Yanıtlar özetle şöyle:
- Yargıtay Onursal Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu: TBMM, bir erken seçim kararı alırsa elbette aday olabilir. İstisna geçerli. Anayasa, TBMM bir erken seçim kararı almazsa aday olamaz diyor. Yoruma açık bir madde değil. Kendisine ve bilime saygısı olan herhangi bir akademisyenin tersini söylemesi mümkün değil.
- Yargıtay Onursal Daire Başkanı Hamdi Yaver Aktan: Anayasanın 101. maddesinin ikinci fıkrasında “Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir” diye düzenleme var. Bu düzenleme daha sonra yapılan değişikliklerle olsa bile bir değişikliğe uğramadı aynı yerinde duruyor.
- Anayasa hukukçusu Süheyl Batum: Cumhurbaşkanı üçüncü defa aday olamaz. Hukuken olamaz. Bir kişi iki defadan fazla seçilemez. Özetle; ya görev süresi normal şekilde biter ve Erdoğan bir daha cumhurbaşkanı olamaz, ya kendi seçimleri yeniler ve yine aday olamaz ya da muhalefete gel sen de beraber yapalım der, 360’ı bulur, erken seçime gidilir, o zaman Erdoğan yeniden aday olabilir. Başka bir yol yok.
- Eski İstanbul Barosu Başkanı Turgut Kazan: “İki kez seçilebilir” kuralı değişmediğine göre cambazlıklarla hukuk ayaklar altına alınamaz. B Cumhurbaşkanı Erdoğan iki kez seçildi. Bir daha seçilemez. İstisnası var; erken seçim. O da Meclis tarafından erken seçim kararı alınırsa geçerli.
- Eski Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ömer Faruk Eminağaoğlu: Anayasa çok açık. Cumhurbaşkanı seçimleri yenilediği takdirde ikinci dönemin sayılmayacağına yönelik bir karar yok. “Yeni hükümet sisteminde ne seçildiyse o. 2018’i, 2023’ü sayarız, 2014 hesaba katılmaz” diyorlar ancak anayasa, 2014’ün sayılmayacağı yolunda bir hüküm içermiyor. 2017 ve sonrasının yeni baştan sayılacağı konusunda geçici madde lazım. Öyle bir madde yok. Çok net, hiç tartışması yok; cumhurbaşkanı seçimleri yenilerse aday olamaz çünkü üçüncü döneme takılır.
- Hukukçu Metin Günday: Erdoğan’ın seçimlerin normal zamanda yapılması halinde üçüncü kez aday olamayacağını, anayasanın 101. maddesinin açık hükmü karşısında bunun mümkün olmadığını ancak TBMM bir erken seçim kararı alırsa o zaman Erdoğan’ın üçüncü kez aday olabileceğini öteden beri savunan bir insanım.
- Anayasa hukukçusu İbrahim Kaboğlu: Çok açık ve net. Beş yılda bir halk tarafından cumhurbaşkanı seçilir ve bir kimse en fazla iki kere seçilebilir. Bu hükme bir daha dokunmadılar. Erdoğan 2014 ve 2018’de buna göre seçildi. Anayasanın geçici maddelerinde bu fıkranın numarası verilmiyor. Anayasanın geçici hiçbir maddesinde de Erdoğan’ın adı geçmiyor.”
- 29 Ekim Kadınları Derneği Başkanı avukat Şenal Sarıhan: Bu konuda her şey net açık. Erdoğan’ın yeniden aday olması mümkün değil. Tersi anayasa ihlali olur. Öte yandan bugünkü tabloda Meclis’ten seçime gitme kararı çıkaramayacağı açık. Ben bu durumda fesih yetkisinin var olduğunu düşünüyorum.
- Türk Hukuk Kurumu Başkanı Nail Gürman: Bence cumhurbaşkanının fesih yetkisi var. Ancak fesih olursa, üçüncü kez, ki onlar ikinci kez diyor. Aday olamaz. Meclis seçim iradesini kullanır erken seçime giderse o zaman aday olabilir. Diğer türlüsü mümkün değil. (Kısa Dalga)
Kadıgil: Seçim değişiklikleri 14 Mayıs’taki sandıkta uygulanamaz, Erdoğan aday olamaz
Erdoğan, seçim tarihini açıkladı
Prof. Dr. Özgenç: Seçim normal zamanında yapılırsa Erdoğan aday olamaz
Kılıçdaroğlu: Erdoğan aday olamaz, anayasa açık
Karamollaoğlu: Kusura bakmasın, seçim zamanında yapılırsa Erdoğan aday olamaz
