6 soruda İzmir grevi: İşçiler ne istiyor, belediye ne diyor?

CİHAN BAŞAKÇIOĞLU / İZMİR

Kısa Dalga - İzmir Büyükşehir Belediyesine (İzBB) bağlı iştiraklerde yaklaşık 23 bin çalışanı ilgilendiren toplu iş sözleşmesi görüşmelerinden sonuç çıkmamasıyla İZELMAN, İZENERJİ ve EGEŞEHİR şirketlerinde çalışan Genel-İş Sendikası üyesi işçiler 28 mayıs gecesi greve çıktı.

Grevin başlamasıyla birlikte İzmir’de belediye hizmetleri aksadı, ulaşımda yoğunluk oluştu. Hizmeti durduran işçiler, günlerdir kentin çeşitli noktalarında yürüyüş ve kitlesel basın açıklamaları düzenliyor.

1-İşçiler ne istiyor?

Genel-İş’in 1 Ocak 2024’te 763 TL olan günlük taban ücret için görüşme masasındaki teklifi 2 bin168 TL oldu. Aylık ortalama en düşük net ücret için 82 bin TL ve en yüksek net ücret için de 94 bin TL talep edildi. İzBB'nin ilk teklifi ise aylık en düşük ücret 59 bin TL iken en yüksek 76 bin TL seviyesindeydi. İşçiler, yoksulluk sınırının 81 bin 734 TL olarak açıklandığı koşullarda İzBB Başkanı Cemil Tugay ve bürokratlarının yüzde 29,16’lık zam teklifini “sefalet ücreti” olarak nitelendirdi.

2- ‘Eşit işe eşit ücret’ talebi

İşçilerin öne çıkan taleplerinden biri de “eşit işe eşit ücret” ilkesinin sağlanması oldu. İşçiler, belediyede emsal şirketlerde kendileri ile aynı işi yapan arkadaşları ile aynı ücreti almak istiyor. Yine belediyede farklı sendikalara bağlı çalışanlar arasında maaş farklarının kaldırılması, Belediye-İş Sendikası ile yapılan toplu iş sözleşmelerdeki ücretlerle kendilerine sunulan ücretler arasındaki uçurumun giderilmesi ve adil ve eşit çalışma koşullarının sağlanması da talepler arasında.

Genel İş Sendikası’nın İzenerji grevi ile ilgili verdiği örnekte ise "aynı işi yapan ve TİS imzalamış emsal şirketlerde işçilerin ücretleri" 59 bin ile 81 bin TL arasında değişiyor. Sendika, buna karşılık işveren belediyenin 44 bin ile 46 bin TL arasında teklifte bulunduğunu belirtiyor.

3- Belediye'nin taleplere yanıtı ne?

Grev henüz başlamadan ilk açıklama İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’dan geldi. Tugay, “Sendikanın talepleri maalesef makul değildir, ülke halkının, kent halkının zor koşullarda yaşadığı, belediye bütçesinin yok edildiği bir ortamda bu talebin karşılanması da mümkün değildir” yanıtını verdi. Tugay, işçilerin makul olmayan taleplerini kent halkının oylamasına sunacağı yönünde de açıklamalarda bulundu.

4- Greve karşı çıkanların argümanları ne?

İzmirliler de grev konusunda ikiye adeta ikiye bölündü. Emek örgütleri, çeşitli siyasi parti ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri işçilerin grevini desteklerken, kentte yaşananlar kimi çevrelerin tepkisine neden oldu. Greve karşı çıkanların argümanları arasında ise “CHP’li belediyelere kayyım tehlikesi” başta olmak üzere, “Asgari ücret 22 bin TL belediye işçisine bu kadar ücret fazla”, “Grevde halk mağdur oluyor” gibi söylemler yer alıyor. Yine birçok kişi grevin iktidar çevrelerinin işine yaradığını dile getiriyor.

Belediye yetkililerinin brüt rakamlar üzerinden açıklama yaptığını belirten işçiler ise “Bizi halkla karşı karşıya getirmeye çalışıyorlar. 124 binle başladılar şimdi en düşük 82 bin TL istediğimiz yalanını söylüyorlar. Biz aynı işi yaptığımız aynı yerde çalıştığımız diğer arkadaşlarla aynı maaşı almak istiyoruz" şeklinde açıklamalarda bulundu.

5- Başkan Cemil Tugay’ın çöp toplamasına neden karşı çıkılıyor? Bu suç mu?

Son olarak 1 Haziran günü en çok turistin ziyaret ettiği ilçelerden biri olan Konak’ta çöp krizi yaşandı. İşçilerin, Alsancak’ta çöplerin toplanmasına izin vermemesi üzerine Belediye Başkanı Cemil Tugay ve ekibi gece saatlerinde Kıbrıs Şehitleri Caddesi’nde çöp topladı. İşçilerle yaşanan tartışmalar zaman zaman arbedeye dönüştü. Grevi destekleyenler ise Tugay’ın “Grevde İzmirliler mağdur oluyor” şeklindeki bu tavrını “grev kırıcılık” olarak nitelendirdi. Tugay ise işçilerin taleplerini karşılamanın imkânsız olduğunu öne sürerek “uzlaşma” çağrısında bulunuyor. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 70/1. maddesine göre "Kanuni greve katılan işçilerin yerine işveren, greve katılmayanlar dışındaki kimseleri çalıştıramaz.” Yani bir grev sırasında grev yapan işçilerin yerine geçici işçi alınamaz, taşeron firma veya dışarıdan işçi getirilmesi yasaktır. Cemil Tugay'ın halkla birlikte çöpleri toplaması bu açıdan bakıldığında sorunlu ancak yasadaki yasakların kapsamına tam olarak girmiyor. Ancak belediyenin başka birimlerinden işçilerin çöp toplaması ise kanuna göre yasak.

6- Genel İş Sendikası temsilcisinin 500 bin oy açıklaması neden tepki çekti?

Bu süreçte DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı’nın “İşçilerin aileleriyle birlikte 500 bin oyu var. Hesabı siz yapın" ifadelerine tepki gösteren Belediye Başkanı Cemil Tugay ise “Benim hiçbir çalışma arkadaşım alacağı maaşa göre siyasi duruşunu belirlemez, insanlık onurunu kimsenin hesaplarına da tahvil etmez. Lütfen içinde bulunduğunuz kurumların sorumluluğunu ve ağırlığını taşıyın” dedi.

Tugay’ın ardından Atilla Sertel, Bornova Belediye Başkanı Ömer Ekşi, CHP önceki dönem İzmir Milletvekili Tacettin Bayır ve daha bir çok isim de tepki gösterdi. Sarı, "İşçilerin alın terini siyasete malzeme yapmak” ile itham edildi.

Öte yandan dün yapılan toplantıda da anlaşma sağlanamadığı ve grevin devam edeceği öğrenildi.

İşçilerin grev yaptığı İzmir'de Belediye Başkanı Tugay, çöpleri topladı

İzmir'de yaklaşık 23 bin işçi greve başladı: ‘Bizi hafife almayın, bizimle alay etmeyin'