Yoksullukta birleştik

11 OCAK 2023 - KISA DALGA BÜLTEN

DEMET BİLGE ERKASAP

CHP ve İYİ Parti de AKP'ye kapıyı kapattı.../ Devlet Bahçeli'den günler sonra ilk 'Sinan Ateş' açıklaması... / Kılıçdaroğlu'ndan dokunulmazlık çıkışı: Kaldırmazsanız namertsiniz.../ Mithat Sancar: 7 Haziran'a girerken 1 kuruş yardım almış değildik, milyonların gönlünü almıştık.../ Yargıtay Başsavcısı'ndan HDP açıklaması: Bizim açımızdan süreç tamamlandı.../ Geçen yıl gazetecilerin yüzde 61'i tehdit edildi.../ En düşük emekli aylığı alanların sayısı bir yıl içinde ikiye katlandı.../ Dünyada 5 milyon çocuk 5 yaşına giremeden öldü.../ İran’da 3 idam kararı daha...

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

CHP ve İYİ Parti de AKP'ye kapıyı kapattı

AKP, anayasanın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24’üncü maddesi ile ailenin korunmasını ve çocuk haklarını düzenleyen 41’inci maddesinde değişiklik öngören kanun teklifini muhalefete götürmeye hazırlanıyordu.

AKP yönetimi önceki, CHP, İYİ Parti ve HDP gruplarından randevu istedi.

HDP’nin ardından İYİ Parti ve CHP de iktidar partisine randevu vermedi.

CHP’li Özgür Özel, HDP’nin hesaplarına anayasaya aykırı biçimde tedbir konulmasını, CHP Milletvekili Ali Mahir Başarır ve İYİ Parti Milletvekili Lütfü Türkkan hakkındaki fezlekeleri hatırlatarak “Siyasette balta çekip uzlaşmaya geçilmez” dedi.

Devlet Bahçeli'den günler sonra ilk 'Sinan Ateş' açıklaması

Ülkü Ocakları’nın eski başkanı Sinan Ateş'in 30 Aralık 2022'de Ankara’da öldürülmesinin ardından başka MHP olmak üzere milliyetçi kesimlerin sessizliği dikkat çekiyordu. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli dün partisinin grup toplantısında isim cinayete ilişkin açıklama yaptı. Bahçeli cinayetin gölgesinin partisinin üzerine düşürülmek istendiğini savundu. Bahçeli şu ifadeleri kulladı: ”Tek başıma da kalsam davayı çiğnetmeyeceğim. Tek bir ülküdaşımı ezdirmeyeceğim. Sonu ölüm de olsa surda gedik açtırmayacağız.”

Ahmet Şık'tan MHP'li Semih Yalçın'a: Hayrola beni de mi vurdurtacaksınız?

MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, Türkiye İşçi Partisi (TİP) İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’ın Sinan Ateş hakkında soru önergesi vermesinin ardından sosyal medyadan Şık’a tepki göstermişti. Şık, kendisini hedef alan MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın'a "Hayrola beni de mi vurdurtacaksınız?" dedi.

Kılıçdaroğlu'ndan dokunulmazlık çıkışı: Kaldırmazsanız namertsiniz

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin grup toplantısında CHP Milletvekili Ali Mahir Başarır ile İYİ Partili Lütfü Türkkan hakkındaki dokunulmazlık dosyalarına değindi. CHP lideri, “Ben dahil CHP’lilerin dokunulmazlıklarını kaldırmazsanız namertsiniz. Biz kul hakkı yemedik ki korkalım” dedi.

Bu arada TBMM Anayasa-Adalet Karma Komisyonu, İYİ Partili Lütfü Türkkan ve CHP’li Ali Mahir Başarır'ın dosyalarını bugün görüşecek.

İYİ Parti Grup Başkanvekili Musavat Dervişoğlu, fezlekelerin görüşüleceği komisyona katılmayacaklarını söyledi.

Mithat Sancar: 7 Haziran'a girerken 1 kuruş yardım almış değildik, milyonların gönlünü almıştık

HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar ise grup toplantısında HDP’ye açılan kapatma davası ve parti hesaplarına tedbir konulmasını eleştirdi. Sancar, “

AKP'ye en ağır yenilgiyi yaşattığımız 7 Haziran seçimlerine girerken 1 kuruş Hazine yardımı almış değildik, milyonların gönlünü almıştık! Yine oradan yürüyeceğiz, yine oradan başaracağız” dedi.

Başsavcı’dan HDP davasında sözlü savunma

HDP’nin kapatılması istemli davada dün önemli bir gelişme yaşandı. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, Anayasa Mahkemesi’nde sözlü açıklama yaptı. Şahin HDP’nin, PKK’nın eylemlerini “kınamadığı”na işaret etti. “HDP, terör örgütünün asker alma dairesi gibi faaliyet gösteriyor” ifadesini kullandı.

Şahin’in bu açıklaması, İspanya’da kapatılan Batasuna’ya yöneltilen eleştirileri hatırlattı. AİHM de Batasuna kararında, partinin ETA’nın eylemlerini kınamamış olmasını gerekçesi olarak kabul etmişti.

Şahin, “Biz tüm delillerimizi ortaya koyduk, dosyayı da sunduk. Bizim açımızdan süreç tamamlandı" dedi.

Başsavcı Şahin'in s ardından HDP'ye sözlü savunma için süre verilecek. Belirlenecek günde HDP'nin hem kapatma davası, hem de hesaplara bloke konulmasına ilişkin savunmasını tamamlaması ardından raportör, esas hakkındaki raporunu hazırlayacak. Raporun, Yüksek Mahkeme üyelerine dağıtılmasının ardından Yüksek Mahkeme toplanacak ve kapatma istemini esastan görüşmeye başlayacak.

AYM, geçen hafta HDP'nin kapatılması istemli davada Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın partinin Hazine yardımı bulunan hesaplarına tedbiren bloke konulması talebini kabul etti.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından HDP'nin kapatılması istemiyle hazırlanan iddianame, 21 Haziran 2021'de AYM'de kabul edilerek dava açılmıştı. İddianamede, partinin temelli kapatılması ve hazine yardımlarından da tamamen yoksun bırakılması talep ediliyor.

Geçen yıl gazetecilerin yüzde 61'i tehdit edildi

Gazeteciler Cemiyeti, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü'nde 2022 Yıllık Medya Raporu ve Mesleki Memnuniyet Araştırması'nın ön sonuçlarını açıkladı. 2022 yılında 78 gazetecinin gözaltına alındı, 60'tan fazla gazeteci saldırıya uğradı, 43 gazeteci ise cezaevinde. Gazetecilerin yüzde 61'i ise haberleri nedeniyle tehdit edildi.

2022'de RTÜK en çok cezayı 2021'de olduğu gibi Halk TV'ye verdi. Halk TV'ye 23 kez ceza kesen RTÜK, Tele 1'e 16, KRT TV'ye 6, Fox TV'ye 5 kez ceza verdi.

'Orantısız güç' kararı: Polis, gazeteci Bülent Kılıç'a tazminat ödeyecek

İstanbul’da 19. Onur Yürüyüşü sırasında polis şiddetine maruz kalan foto muhabiri Bülent Kılıç’ın tazminat talebini inceleyen İstanbul 8. İdare Mahkemesi, gazeteciye müdahale eden polislerin “orantısız güç kullandığına” hükmetti. Mahkeme Kılıç’a toplamda 30 bin lira tazminat ödenmesine karar verdi.

Sağlık Bakanı Koca'dan 'sahte ilaç' açıklaması: 'Hastalarda kullanılmadı'

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, "kanser hastalarına sahte ilaç kullandırıldı" iddiasına ilişkin açıklama yaptı. Bu konuda soruşturmayı 2019'da tamamladıklarını ve suç duyurusunda bulunulduğunu belirten Koca, Türkiye’ye Bangladeş'ten bugüne kadar iddiaya konu olan ilacın girmediğini ve hastalarda kullanılmadığını söyledi.

EKONOMİ

En düşük emekli aylığı alanların sayısı bir yıl içinde ikiye katlandı

Emekli aylığı yüzde 30 oranında artırılmasına rağmen, en düşük emekli aylığı alanların sayısındaki dramatik artış dikkat çekti. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre,

En düşük emekli aylığı alanların sayısı bir yıl içinde ikiye katlanarak 1 milyon 266 bin kişiden 2 milyon 721 bin kişiye çıktı.

En düşük SSK emekli aylığı 6 bin 93 liraya, en düşük tarım BAĞ-KUR emekli aylığı 5 bin 500 liraya çıkartılmıştı.

Hem SSK hem de BAĞ-KUR emekli aylıkları açlık sınırının altında bulunuyor. Türk-İş’in Aralık 2022 verilerine göre, açlık sınır 8 bin 130 TL, yoksulluk sınır ise 26 bin 485 TL.

İstihdamdaki her iki kişiye bir emekli düşecek

SGK verilerine göre Türkiye’de emekli sayısı 13,1 milyon. Cumhurbaşkanı Erdoğan, EYT düzenlemesiyle 2 milyon 250 bin kişinin daha emekli olacağını açıkladı. Böylece toplam emekli sayısı 15,3 milyona ulaşacak.

TÜİK verileri: 'Resmi' işsizlik aynı kaldı, geniş tanımlı işsizlik oranı yükseldi!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kasım 2022'ye ilişkin İşgücü İstatistikleri'ni yayımladı.

İşsizlik oranı, Kasım 2022'de bir önceki aya göre değişmedi ve yüzde 10,2 seviyesinde gerçekleşti. Verilere göre, 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre 23 bin kişi artarak 3 milyon 576 bin kişi oldu. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,8 iken kadınlarda yüzde 12,9 olarak tahmin edildi.

Sanayide pandemi sürecinden bu yana ilk yıllık daralma

TÜİK’in verilerine göre sanayi üretimi kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.3, bir önceki aya göre yüzde 1.1 azaldı. Böylece sanayide pandemi sürecinden bu yana ilk yıllık daralma gerçekleşti.

Dondurmaya yüzde 65 zam geldi: Artık lüks oldu

Son olarak temmuz ayında zam yapılan Paketli dondurmaya bir zam daha yapıldı. Gelen zamla 500 gramlık bir dondurma, 22,90 liradan 39,90 liraya çıktı. Edirne Bakkallar ve Tekel Bayileri Esnaf Odası Başkanvekili Orhan Özçetin, "16 liralık bir dondurma 25 lira olmuş. Halkımızın yiyeceği ‘en ucuz dondurma’ dediğimiz 500 gramlık bir dondurma, 22 lira 90 kuruştan 39 lira 90 kuruşa çıkmış" dedi.

Bakan Kurum: İkinci el konutta kredinin önü açılmış olacak

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, ikinci el konut alacaklara destek uygulanmayağını ancak kredi almalarının önünün açılacağını söyledi.

DASK’ta 2023 tarifesi açıklandı

Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), yeni dönem tarifesini açıkladı. Betonarme yapılar için 1.508 TL olan inşaat birim metrekare maliyet tutarı 3.016 TL’ye,

• Bir mesken için 320 bin TL olan azami teminat tutarı 640 bin TL’ye çıktı.

İsviçre Merkez Bankası, 115 yıllık tarihindeki en büyük zararı açıkladı

İsviçre Merkez Bankası (SNB), sermaye piyasalarındaki yüksek dalgalanmaların etkisiyle geçen yıl 132 milyar İsviçre frangı (143 milyar dolar) zarar açıkladı. Rakam, SNB'nin 115 yıllık tarihindeki en büyük zararı olarak öne çıkıyor.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Dünyada 5 milyon çocuk 5 yaşına giremeden öldü

Birleşmiş Milletler Kurumlar Arası Çocuk Ölümleri Tahmin Grubu (UN IGME) verilerine göre, 2021 yılında dünyada yaklaşık 5 milyon çocuk 5 yaşına girmeden hayatını kaybetti. 2021 yılında, 5 ile 24 yaş arasında hayatını kaybeden çocuk ve gençlerin sayısı ise 2,1 milyon oldu. Bebekler için özellikle sıtma, zatürre ve ishal gibi bulaşıcı hastalıkların en büyük tehdidi oluşturduğunun belirtildiği raporda, COVID-19’un ise çocuk ölüm oranlarını doğrudan arttırmadığı ancak aşılamalarda gerilemeye neden olduğu kaydedildi.

İran’da 3 idam kararı daha

İran'da Mahsa Emini'nin ölümünün ardından başlayan protestolara katılan 3 kişi hakkında daha idam kararı verildi.

Bu arada gösterilerde gözaltına alınan

Eski cumhurbaşkanı Rafsancani'nin kızı Faize Haşimi, 'kamu düzenini bozmak' ve 'rejim karşıtı propaganda' suçlarından 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

ABD: İran'ı savaş suçlarından sorumlu tutabiliriz

Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Rusya ile Ukrayna’da kanıt bulduklarında Tahran yönetimini savaş suçundan sorumlu tutacaklarını söyledi.

İran’ın Rusya’ya verdiği silahların siviller e karşı kullanıldığını belirten Price, Rusya’nın savaş suçu işlediği kanaatine vardıklarını ancak diğer yabancı ülkeler için henüz resmi bir tespitte bulunmadıklarını dile getirdi.

Brezilya'da 1500 kişi gözaltında

Brezilya'da Ekim ayında yapılan başkanlık seçimlerini kaybeden Jair Bolsonaro’nun destekçileri başkentte Kongre ve Yüksek Mahkeme'yi bastı, Başkanlık Sarayı'nı kuşattı. Güvenlik güçleri daha sonra tüm binalarda kontrolü sağladı. Ülkede OHAL ilan edildi. Yetkililerden yapılan son açıklamaya göre 1500 kişi gözaltına alındı.

Peru'da protestolar: Ölü sayısı 43'e yükseldi

Peru'da, Devlet Başkanı Dina Boluarte'nin istifa etmesini ve erken seçime gidilmesini talep eden eski devlet başkanı Pedro Castillo destekçileri ile güvenlik güçleri arasında yaşanan çatışmalarda 14 kişinin daha öldüğü bildirildi. 11 Aralık 2022'den bu yana, protestolarda ölenlerin sayısı 43'e yükseldi. Eski Peru Cumhurbaşkanı Castillo, hükümeti devirmekle suçladığı Kongre tarafından "kalıcı ahlaki yetersizlik" suçlamasıyla görevinden azledilmişti.

ABD Başkanı Biden'a ait özel bir ofiste bulunan belgeler inceleniyor

Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden’a ait bir ofiste devlete ait gizli belgeler bulunduğu belirtildi. Belgelerin Adalet Bakanlığı tarafından incelendiğini açıkladı. Biden'ın kendi hukuki ekibi tarafından bulunan belgeler Ulusal Arşive devredildi.

Bu belgeler, Biden'ın Obama yönetiminde başka yardımcısı olduğu döneme ait.

Eski başkan Donald Trump da 300 kadar gizli belgeyi Florida’daki konutuna götürmek iddiasıyla soruşturma geçiriyor.

İngiltere’den fırlatılan roket 9 uydusuyla birlikte uzayda kayboldu

İngiltere Uzay Ajansı için uzaya roket gönderen Virgin Orbit şirketi bir açıklama yaparak roketin 9 uydusuyla birlikte uzayda kaybolduğunu duyurdu. Roketin taşıdığı ve roketle birlikte kaybolan 9 uydunun ise sigortalı olduğu ve sahiplerine tazminatla ödeneceği vurgulandı. İngiltere kendi topraklarından daha önce başarıyla roket fırlatmış ancak ilk defa yörüngeye yerleştirmek için uydulu roket göndermişti.

Son rapor: Ozon tabakasından bir iyi bir kötü haber var

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre Antarktika üzerindeki ozon tabakası 43 yıl içinde tamamen onaracak bir hızda iyileşiyor. Bilim insanları 1970'lerin sonuna doğru ozon tabakasıda incelme olduğu yönünde kaygılar dile getirince bu alandaki çalışmalar hızlanmıştı.

Kutuplarda kimyasal tepkimenin daha etkili olması nedeniyle ozon tabakasını Antarktika'da inceleyen bilim insanları 1985 yılında ozon deliğini keşfetmişti.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı Direktörü Inger Andersen, durumun "her yıl 2 milyon insanı cilt kanserinden kurtardığını" aktardı.

KISA DALGA’DAN

Oxford Üniversitesi’nden Emre Eren Korkmaz’ın hazırlayıp sunduğu Genç Bilim’de Dr. Selçuk Topal, uzay araştırmalarının gündelik hayata etkilerini ve insanlığın uzaydaki geleceğini anlatıyor.