Üçüncü sandık yolda mı?

17 OCAK 2023 - KISA DALGA BÜLTEN

DEMET BİLGE ERKASAP

Erdoğan'dan referandum sinyali.../ HDP'den AYM'ye başvuru: Yargılamayı seçim sonuna kadar durdurun.../ RTÜK'e SADAT şikayeti.../ Hacer Foggo: Ekonomik krizden 1 milyon öğrenci okulunu bıraktı.../ Rapor: Bir yılda kaçak içkiden 38 kişi hayatını kaybetti, 76 kişi hastanelik oldu.../ Oxfam raporu: En zengin yüzde 1’in aldığı pay, yüzde 99’un aldığı payın iki katı... / Çavuşoğlu: F-16 konusunda askeri müzakerelerin tamamlandı.../ Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Erdoğan'dan referandum açıklaması

AKP’nin TBMM Başkanlığı'na sunduğu başörtüsü düzenlemesine ilişkin anayasa değişikliği teklifi, perşembe günü Anaya Komisyonu'nda ele alınacak.

Teklif, geçen ay AK Parti, MHP ve BBP'den 336 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığı'na sunulmuştu. Teklif, Anayasa'nın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24'üncü maddesi ile ailenin korunmasını düzenleyen 41'inci maddesinde değişiklik öngörüyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anayasa değişikliği teklifiyle ilgili açıklama yaptı. ” Başörtüsü ve aile konusunda kaçak güreşmenin hiçbir bahanesi olamaz” diyen Erdoğan Beklentimiz gerçekleşmez ve 400'ün altında bir meclis aritmetiği oluşursa bu durumda egemenlik kayıtsız şartsız milletindir demiyor muyuz? Öyleyse millete gideceğiz" diye konuştu..

HDP: Yargılamayı seçim sonuna kadar durdurun

HDP Hukuk Komisyonu Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak kapatma davasıyla ilgili sürecin ve kararın seçimler sonrasına bırakılması istendi.

Anayasa Mahkemesi HDP’nin Hazine yardım hesabına geçici olarak bloke koymuştu.

HDP’nin savunmasının alınması için 30 gün süre verilmiş, savunmadan sonra tedbirle ilgili yeniden karar verileceği belirtilmişti.

HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, partisinin , "Bu dava siyasi nitelik taşımaktadır. Bu davanın amacı demokratik siyaseti baskı altına almaktır” dedi.

TV100’e SADAT şikayeti

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun TV100’de katıldığı programda SADAT reklamının yayınlanmasının yankıları sürüyor. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) üyesi İlhan Taşcı, vTV 100’ü, üst kurula şikâyet etti. Taşcı dilekçesinde; “Söz konusu reklamın yayınlanması açıkça ‘tehdit’ unsuru taşımaktadır” ifadelerini kullandı.

İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu da “Bunun detaylarının, arka planının mutlaka araştırılması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

Altılı masadan Bahçeli’ye yanıtlar

MHP lideri Devlet Bahçeli'nin Altılı Masa'ya yaptığı "Erdoğan'ın yanında el ele verelim, güç birliği yapalım" çağrısına liderlerden yanıt geldi.

DEVA Partili lideri Ali Babacan, “AK Parti ve MHP'nin toplam milletvekili sayısı artık Meclis'te çoğunluk sağlayamıyorlar” dedi.

Gelecek Partisi lideri,Davutoğlu ise “Bahçeli’nin desteği yetmiyor, Perinçek’in desteği yetmiyor. Beşli çetenin desteği yetmiyor. BKaranlık yapıların desteği yetmiyor. Bizden destek istiyor. Hadi başka kapıya” diye konuştu.

Babacan: AK Parti seçimleri kaybetmiş durumda

DEVA Partisi lideri Ali Babacan, Altılı Masa'nın dağılacağı yönündeki iddialara "Bu masayı bozan olmak hiçbir siyasi partinin kaldırabileceği bir yük değil" diye yanıt verdi.

“Sayın Erdoğan, korku siyaseti üzerinden yürüyor” diyen Babacan, “AK Parti seçimleri kaybetmiş durumda. O yüzden MHP'ye muhtaç. Erdoğan, tek imzayla seçime giderse biz DEVA Partisi olarak YSK'ya itiraz dilekçemizi vereceğiz” dedi.

Hacer Foggo: Ekonomik krizden dolayı 1 milyon öğrenci okulunu bıraktı

CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo, yoksulluk sınırının 22 bin, açlık sınırının 7 bin lira olduğunu hatırlatarak, çocukların yaşadığı sıkıntılara değindi. “Ekonomik krizden dolayı 1 milyona yakın öğrenci okulunu bırakıp çalışmaya başladı” bilgisini paylaştı.

Rapor: Bir yılda kaçak içkiden 38 kişi hayatını kaybetti, 76 kişi hastanelik oldu

Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu, 2022 yılının kaçak içki verilerini açıklayarak devletin vergi politikasını eleştirdi.

Geçen yıl 38 kişi kayıt dışı içki nedeniyle hayatını kaybetti, 76 kişi hastanelik oldu.

1 yılda 747 operasyonda düzenledi, 1 milyon 837 bin 197 litre alkol ele geçirdi.

Türkiye, içkiden alınan vergide Avrupa'da 3'üncü sırada yer alırken, kişi başına düşen içki miktarında 47'nci sırada.

Açıklamada hükümete şu çağrı yapıldı: Bu tabloyu ciddiye alın. Yasal bir tüketim ürününün kriminal bir faaliyete kaymasına engel olun.”

EKONOMİ

İddia: Borsa için MİT raporu

Borsa'daki hızlı yükselişler ve sert düşüşler yatırımcıları tedirgin ederken, ekonomi yönetimi de gelişmeleri mercek altına aldı. Eylül ayında bankacılık sektöründe yaşanan sert düşüşler üzerine başlatılan soruşturma sonunda piyasayı manipüle ettiği belirlenen 11 kişi tutuklandı.

Ancak Borsa'da 2023 yılında yaşanan dalgalanmalar, sorunun daha derinde olduğunu düşündürdü. Kulislerde Borsa içinde piyasayı etkilemeye çalışan grupların alttan alta süren kavgası gündeme getiriliyor. Halk TV yazarı Barış Soydan, "Borsa bıçak sırtındayken garip bir soruşturma hikâyesi" başlıklı yazısında MİT'in Erdoğan'a sunmak üzere Borsa hakkında bir rapor hazırladığını belirtti. İstihbaratın yaptığı çalışmada manipülatör gruplarının AKP’li bazı isimlerle ilişkisinin tespit edildiği, Cumhurbaşkanlığı’na sunulan raporda bu konuda da bilgilerin yer aldığı öne sürülüyor.

Tarım enflasyonu yüzde 151 oldu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; tarım ürünleri üretici fiyatları yüzde 4,82 oranında arttı. Tarım ürünleri üretici enflasyonu ise yıllık yüzde 151,037 oldu.

Orta gelirliye konut kampanyası başladı

Orta gelirliler için konut kampanyası dün başladı. İstanbul'da 5 milyon liraya, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla'da 3 milyon liraya ve diğer kentler için 2 milyon liraya kadar finansman sağlanabilecek..

* Programdan yararlanmak isteyen hanedeki eşlerin üstünde konut bulunmaması ve son bir yıl içinde konut satmamış olması gerekiyor. Alınan konut 5 yıl boyunca satılamayacak, yeni evde bir yıl ikamet şartı olacak.

* 18 yaş üstü olan ve bankalar tarafından kredi alması uygun görülen her vatandaşı kampanyadan yararlanabilecek.

Bütçe açığı 139 milyar lira

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2022 yılının aralık ve ocak-aralık dönemi bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Bakanlık'tan yapılan açıklamaya göre; 2022'de toplam bütçe gideri 2 trilyon 941 milyar lira, bütçe geliri 2 trilyon 802 milyar lira olarak gerçekleşti. Buna göre; bütçe açığı yılın tamamında 139,1 milyar lira oldu.

Çelik üreticileri net konuştu: 'Bıçak kemiğe dayandı'

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan, özellikle enerji zamları ve ithalat politikasının sektörü çok zor durumda bıraktığını söyledi. Yayan, "Sözün bittiği yerdeyiz, bıçak kemiğe dayanmadı, artık kemiği kesiyor” dedi.

Oxfam raporu: En zengin yüzde 1’in aldığı pay, yüzde 99’un aldığı payın iki katı

Uluslararası insani yardım kuruluşu Oxfam, “En Zenginlerin Hayatta Kalması” başlıklı raporunu yayımladı.

Rapora göre, dünyanın en zengin yüzde 1'i, 2020'den bu yana ortaya çıkan 42 trilyon dolarlık yeni global servetin yaklaşık üçte ikisini alıyor.

En zenginlerin aldığı pay, dünya nüfusunun en alttaki yüzde 99'unun aldığı miktarın neredeyse iki katı oldu. Raporda “Süper zenginleri ve büyük şirketleri vergilendirmek, günümüzün üst üste binen krizlerinden çıkış kapısıdır” denildi.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Dnipro’da 35 ölü…

Ukrayna’nın Dnipro kentindeki bir bina cumartesi akşamı patlamanın sonucunda çökmüştü. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, 30 sivilin yaşamını yitirdiğini açıklamıştı. Ölü sayısı en az 35 olurken Kremlin Sözcüsü Peskov, sivillere saldırı düzenlemediklerini söyledi. Peşkov binanın Ukrayna hava savunma sistemleri nedeniyle çöktüğünü iddia etti.

Çavuşoğlu: F-16 konusunda askeri müzakerelerin tamamlandı

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, F-16 konusunda askeri müzakerelerin tamamlandığını duyurdu. ABD yönetiminin, Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile gayriresmi şekilde kongreye bildirimde bulunduğunu belirten Bakan, “Buradan itiraz gelmezse süreç tamamlanıyor, resmi bildirim oluyor. Yönetimle her düzeyde anlaşmalar sağlandı" dedi.

İran'daki protestolarda en az 522 ölü

İran'da 16 Eylül'de gözaltındayken hayatını kaybeden Jina Mahsa Amini'nin ölümünün protesto edildiği gösterilerde şu ana kadar en az 522 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.

Protestolardaki can kaybına ilişkin veri, ABD merkezli İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı (HRANA) tarafından yayımlandı.

Ajans, gösterilerde ölenlerin 70'inin 18 yaşın altında olduğunu bildirdi. Hayatını kaybeden 522 kişi arasında 68 de polis ve güvenlik görevlisi bulunuyor.

Afganistan'ın eski milletvekili Mürsel Nebizade evinde öldürüldü

Afganistan'da Taliban'ın 2021'de iktidarı ele geçirmesi öncesinde görev yapan kadın milletvekillerinden Mürsel Nebizade, Kabil’deki evinde vurularak öldürüldü. Saldırıda, 32 yaşındaki Nebizade ile birlikte koruması da hayatını kaybetti. Öldürülen eski milletvekili, Taliban'ın iktidara gelmesinden sonra ülkeyi terk etmeyen az sayıda kadın siyasetçi arasındaydı.

İsrail’de hükümetin 'yargı planı' tartışılıyor: Tel Aviv'deki protesto gösterilerine 80 bin kişi katıldı

İsrail’de göreve başlayan sağcı hükümetin yargı alanında yapmayı planladığı değişikliklere karşı 80 bin kişi Tel Aviv’de sokaklara çıktı.

BBC Türkçe'nin haberine göre, Başbakan Binyamin Netenyahu’nun desteklediği yasa tasarısı, Yüksek Mahkeme kararlarının Parlamento tarafından salt çoğunlukla geri çevrilmesine olanak sağlıyor.

Böylece hükümetlerin, Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilme endişesi taşımadan yasa çıkarabilmesi hedefleniyor. Bu yasayla yargının bağımsızlığının azalması, mahkemelere güvenin gerilemesi, azınlık haklarının erimesi ve yolsuzluğun artmasından endişeleniliyor.

Yunanistan’da dinleme skandalı: Genelkurmay Başkanı da dinlenmiş

Yunanistan'da geçen nisanda bir gazetecinin cep telefonunda casus yazılım programı tespit edilmesiyle ortaya çıkan dinleme skandalı, Genelkurmay Başkanı Konstantinos Floros'a kadar uzandı. Kayıtlarda Genelkurmay başkanının bir evi satın alırken tutarın yarısını kayıt dışı ödediği bilgisi yer aldı.

Yunanistan Genelkurmay Başkanlığı iddialara tepki gösterdi ve "ülke için özellikle kritik bir dönemde, Genelkurmay Başkanının ahlaki prestijini zedelemek olarak yorumladı.

Meksika'da kamusal alanda sigara yasağı: Sadece evlerde içilebilecek

Meksika’da parklar, plajlar, ofisler ve restoranlar dahil tüm alanlarda sigara içmek yasaklandı.

Meksika’da 2021'de kabul edilip yeni yürürlüğe giren yasayla artık sigara reklamı mümkün olmayacak. Sigaraların marketlerde görülemeyen bölmelerde tutulması gerekecek.

Scooter referandumu

Fransa'nın başkenti Paris'te, scooter kiralama hizmetlerinin devam etmemesi konusunda referandum düzenlenecek. Paris sakinleri 2 Nisan'da sandık başına gidecek. Paris Valisi kullanıcıların trafik kurallarına uymadığını ve kaza sayısının arttığına dikkat çekti. Paris Valisi, kişilere ait scooter'ların referandumda hedef alınmadığını, referandumun yalnızca kiralama yapan şirketleri kapsayacağını da sözlerine ekledi.

KISA DALGA’DAN

Gazeteci İbrahim Ekinci, Marjinal Fayda'da, küresel ve ulusal ekonomiyi anlamak için bir haftanın panoramasını çıkarıyor. Bu haftanın konusu kur korumalı mevduat, döviz, borsada yılın ilk iki haftasında yaşananlar