Barınma, su, hijyen...

15 ŞUBAT 2023 - KISA DALGA BÜLTEN

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

DEPREMDE SON DURUM

Türkiye’yi sarsan Maraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerde açıklanan son verilere göre can kaybı 31 bin 974…

AFAD'ın verdiği bilgiye göre 195 bin 962 afetzede, bölgeden diğer illere tahliye edildi. Bölgede n 3 bin 170 artçı depremin meydana geldiği

Cumhurbaşkanı Erdoğan enkazdan kurtarılan kişi sayısının 8 bin üzerinde olduğunu belirtti. Erdoğan, “Sarsıntıların hissedildiği mücavir şehirlerle birlikte felaketten etkilenen nüfus 20 milyona yaklaşıyor” dedi.

BARINMA NE DURUMDA?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, bölgede yaklaşık 42 bin binanın yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduğunu söyledi. Bakan Kurum afet konut projesinin 1 yılda tamamlanacağını söyledi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay 257 noktada çadır kent ve 4 bin 900 konteyner kurulduğunu belirtti. Yaklaşık 20 bin kişi konteynerlerde kalıyor. Fuat Oktay “Hedefimiz 200 bin konteyner sayısına ulaşmak" dedi.

Ahbap Derneği kurucusu Haluk Levent de 4 bin konteyner için altyapı çalışmanın tamamlandığını belirtti.

Depremlerin en büyük yıkıma sebep olduğu ilçelerden biri de Nurdağı'ydı. Şırnak Valisi Osman Bilgin ilçenin tamamen yıkılarak yeniden inşa edileceğini açıkladı.

ÇADIRLARA YANGIN UYARISI

Türk Tabipleri Birliği ise çadır kentlerle ilgili önemli uyarılarda bulundu.

TTB kurulan kentlerde çadırlar arası mesafenin 1 metreden az olduğunu ve soba borularının birbirine baktığını belirterek yangın riskine dikkat çekti.

Çadır kentte su, banyo ve temiz tuvalet olmadığını da belirten birlik bulaşı hastalık uyarısı yaptı.

TTB’nin açıklamasına göre çadırlar arasında en az 8 metre, çadırlar ile yol arasında en az 2 metre mesafe olmalı. Tuvaletler, el yıkama musluklarına 100 metreden uzak olmamalıdır.

Osmaniye’deki çadır kentte, ısıtıcının eşyaları tutuşturmasıyla yangın çıktı. Çadır, tamamen kullanılamaz hale gelirken, başka çadır ise kısmen yandı.

SALGIN HASTALIK RİSKİ

Deprem bölgesinde salgın hastalık riskinden korkuluyor.

VOA'ya açıklama yapan Prof. Dr. Alpay Azap bölgede şu anda salgın olmadığını ancak salgın tehdidinin bulunduğunu söyledi.

Enkaz altındaki bedenlerin salgın hastalık riski oluşturmadığını vurgulayan Azap, bölgedeki tehlikelere dikkat çekti ve şöyle dedi:

“Temiz suya ulaşma zorluğu nedeniyle ishalli hastalıklarla ilgili bir tehdit var. Atıkların uzaklaştırılması konusu bir problem teşkil ediyor. Bir an önce temiz su temin edilmesi lazım. Kanalizasyonun çalışır hale getirilmesi lazım.”

Yeraltı sularına dikkat

9 Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Celalettin Şimşek, deprem sonrası yer altı suyu seviyesinde veya kimyasında değişimler olabileceğini söyledi. Şimşek, "Yer altı suyuna metan gazı, karbondioksit ve sülfür gazı karışabiliyor" diyerek şu uyarıda bulundu:: "Deprem bölgesindeki halkımızdan yer altı suyunda bir gaz çıkışı, çürümüş yumurta gibi kötü koku, suyun tadında veya sıcaklığında bir değişiklik varsa kesinlikle tüketmemelerini istiyoruz.” Bu arada Çevre Bakanı Murat Kurum, içme suyu altyapısının onarıldığını ve bölgenin yüzde 95'ine su ulaştırıldığını söyledi.

DEPREMZEDE ÇOCUKLAR

Bakan Yanık: 291 çocuğun henüz kimlik tespiti yapılamadı

Depremzede çocukların durumu da gündemin önemli maddelerinden biri. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, deprem sonrası sosyal hizmetler himayesine alınan 291 çocuğun henüz kimlik tespitinin yapılamadığını söyledi. Bakan’ın verdiği bilgiler şöyle:

Bakanlıkta kayıtlı 1362 çocuk var

Hastanede takip edilen çocuk sayısı 792

Bakanlık kuruluşlarına alınan çocuk sayısı 201

1071 çocuğun kimlikleri tespit edildi…

Refakatsiz çocuklar ‘deringörü’ ile tespit ediliyor

TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilen "Deringörü" yüz tanıma ve eşleştirme yazılımı, refakatsiz depremzede çocukların ailelerine kavuşturulması için kullanılmaya başlandı. TÜBİTAK’tan Gökhan Özbulak şu ana kadar 114 çocuğun kimlik tespitinin yapıldığını, ailelerden çocukların fotoğraflarını istediklerini, fotoğraflardan biyometrik veri üretildiğini söyledi. Özbulak güvenilir bir eşiğin üzerinde tespit bulunursa "çocuğunuz bulundu" diye geri dönüş yaptıklarını anlattı.

ERKEN TERHİS YOK

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, deprem bölgesinde 10 bin 738 askere izin verildiğini söyledi. Bakan, Terhislerle ilgili herhangi bir erteleme veya erken terhis yoktur. Mehmetçiğimizin terhisleri planlanan zamanda yapılacaktır" dedi.

MARMARA UYARISI

Prof. Dr. Yaltırak: Marmara'da tek fay yok, risk haritaları hatalı

Prof. Dr. Cenk Yaltırak, yaptığı araştırmalara göre Marmara’nın tek değil çok faylı bir alan olduğunu söyledi. Cantırak buna göre hazırlanmış olan risk haritalarının da hatalı olduğunu savundu. T24’ten Cansu Çamlıbel’e konulan Yaltırak, şunları söyledi: ”Deprem yönetmeliğinin dayandığı tehlike haritası tehlikeli bir harita. Çünkü o harita elmayı, armudu, eriği aynı yere atıyor ve bunların ortalama ağırlığını bir istatistik olarak alıyor. "

Prof. Dr. Okan Tüysüz de Marmara için tekrar uyardı ve “Marmara Bölgesi tekrarlama süresini doldurmuş, depremi bekler bir bölgedir. Bugün yarın deprem olsa bizler için şaşırtıcı olmaz” dedi.

Olası deprem açıklamaları yurttaşları binalarını sorgulamaya itti. Antalya İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Soner Akdoğan telefonlarının susmadığını belirterek depreme dayanıklılık testi ücretlerinin, binanın yüksekliği ve özelliğine göre 20 bin TL'den başlayıp 100 bin TL'ye kadar çıktığını söylüyor.

Akdoğan şu bilgiyi verdi: “Sadece duvara çivi çakma metoduyla binalarının sağlam olduğunu anlayan vatandaşlarımızın bilinçlenmesi lazım. Özellikle 2000 önceki yapılardaki vatandaşlarımızın daha duyarlı, bilinçli olması gerekiyor."

BAHÇELİ’NİN HEDEFİNDE AHBAP VE BABALA VAR

Depremin ardından büyük bir yardım kampanyası başlatan Ahbap Derneği kurucusu Haluk Levent ve Babala Tv kurucusu Oğuzhan Uğur hedef gösterilmişti.

Günler sonra partisinin grup toplantısında konuşan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin de hedefinde Ahbap ve Babala vardı.

Bahçeli şu ifadeleri kullandı: “Devletin yetişemediği ne vardır da Ahbapçılar ve Babablacılar akbaba gibi kanat çırpmaktadır. Bu sahtekarlar Türkiye televizyonlarında artık yer almamalıdır.”

Haluk Levent ise Twitter’dan şu yanıtı verdi:

Levent paylaşımında, "Daha dün MHP milletvekilleri çadır kentimizi ziyarete gelmişti. Bahçelinin danışmanlarının kendisini yanlış yönlendirdiğini düşünüyorum. Ben her gün devletin kurumları ile çalışıyor ve bunu yazıyorum. Zaten kurumlar arası işbirliği olmadan başarı olmaz.”

Oğuzhan Uğur’un yanıtı da şöyle oldu: “Devletimizin yetkili kurumları ile koordineli çalışıyoruz. Ayrıca bir çok MHP li ve ülkücü arkadaşımız da bize büyük destek vermişlerdir. Sn. Bahçeli'ye yanlış bilgi verildiği kanısındayız. Büyük milletimiz bu büyük sıkıntısı karşısında parti, görüş ayrımı yapmadan kenetlendik.”

Erdoğan: Devletimizin yanında sivil toplum örgütlerimiz de afetzedelerimize yardım etmek için çaba harcıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenen Dünya Hükümet Zirvesi’ne gönderdiği mesajda ""Devletimizin ilgili kurumları yanında sivil toplum örgütlerimiz ve gönüllülerimiz afetzedelerimize yardım etmek için yoğun çaba harcıyor” ifadelerine yer verdi.

SEÇİM TARTIŞMALARI

Depremde can kaybı artarken ve yıkımın etkisi sürerken Türkiye bir yandan da seçimin yapılıp yapılmayacağını konuşuyor.

Eski TBMM Başkanı Bülent Arınç, deprem felaketinin ardından seçimlerin yapılamayacağını öne sürerek, seçimlerin ertelenmesi gerektiğini savundu.

Gazeteci Murat Yetkin’e konuşan CHP lideri Kılıçdaroğlu ise seçimin ertelenemeyeceğini belirterek şunları söyledi: , "Anayasa çok açık. Ancak savaş halinde seçim ertelenebiliyor. Savaş olmadığına göre seçim ertelenemez. Hiç kimse Anayasanın, yasaların dışında gerekçeler uydurarak kendisine özgü bir hukuk normu oluşturamaz. Anayasa var. 'Türkiye hukuk devletidir' diyorsak yapılamaz.

İyi Parti Kayseri Milletvekili Dursun Ataş ise Arınç’a tepki göstererek “Kasap et, koyun can derdinde. İktidarda bir gün dahi kalmak için her şeyi yapabilir, her yola başvurabilirler. Seçimler olacak; sizin de, depremin de enkazını bu Aziz Millet kaldıracak” dedi.

Demokrat Parti Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt da "Bülent Arınç darbe teşebbüsünde bulunmuştur” tepkisini gösterdi ve hiçbir yetkisi olmadığını söyledi.

Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan ise “ Tartışmaları körükleyerek acımızı daha da büyütecek her girişim tarihi bir hata olur. Açık Anayasa hükmüne rağmen aksi yönde atılacak her adım, bizim ve milletimizin gözünde Sivil Darbe olarak değerlendirilir” yorumunu yaptı.

Emek Partisi Genel Başkanı Ercüment Akdeniz de şu mesajı paylaştı: ”Asrın felaketi kimdir, biliyorsunuz. Onu birlikte göndereceğiz. Seçim erteleme telaşları bundan. Kim bu değirmene su taşırsa siyasi darbeye ortak olur."

AKP: Seçimi konuşmuyoruz

AKP’nin seçim işlerinden sorumlu genel başkan yardımcısı Ali İhsan Yavuz, partisinde seçimle ilgili herhangi bir şey konuşulmadığını söyledi.

EKONOMİ

Depremzede otellerine konaklama vergisi ve KDV kesilmeyecek

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, depremzedelere verilecek bedelsiz barınma hizmetleri için konaklama vergisi ve KDV kesintisi yapılmayacağını açıkladı. Turizm tesislerinde depremzedelerin barınmaları için yapılan harcamalar da gider olarak gösterilebilecek.

Merkez Bankası’ndan ‘deprem bölgesi’ hamlesi

Merkez Bankası, deprem bölgesinde ödemeleri ötelenen kredilerin bankalara oluşturabileceği yükümlülükleri altı ay süreyle kaldırdı.

Borsa İstanbul'da işlem gören hisseler için yeni karar

Kahramanmaraş depremleri sonrası açık kalan ve bu nedenle gösterilen tepkilerden sonra işlemlere kapatılan Borsa İstanbul, yarın açılacak. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Borsa İstanbul yetkilileriyle bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda alınan karara göre, borsada hisse geri alımlarında yüzde 15 olan stopaj sıfırlandı.

Akaryakıta zam

Uluslararası akaryakıt fiyatlarındaki artış ve TL'deki değer kaybı, pompa fiyatlarına yansımaya devam ediyor. Benzinin litre fiyatına 1,11 TL, motorin fiyatına 1,21 TL zam geldi. Benzinin litresi son zamla birlikte 20,80 TL’ye yükseldi. Motorinin litre fiyatı ise 21,56 TL oldu.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Deprem diplomasisi

Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’ın ardından İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen Türkiye’yi ziyaret etti.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Cohen birlikte basın toplantısı yaptı. Çavuşoğlu şunları söyledi:

“Türkiye’ye ilk destek gönderen ülkelerden biri İsrail oldu, arama kurtarma ve sağlık ekibi hemen ülkemize geldi. Sahadaki en büyük ekiplerden biri İsrail’den gelen ekipti. 19 kişiyi enkazdan kurtardılar. Bölge ülkeleriyle başta İsrail olmak üzere ilişkilerimizi normalleştirmek için attığımız adımlar ortada. Deprem zamanındaki dayanışmamız Yunanistan ile yeni bir sayfa açmamıza da umarım vesile olur.”

Cohen “Bu felakete verebileceğimiz cevabı birlikte vereceğiz. İki ulus uzun bir tarihi dostluk bağıyla ve iş birliği ile birbirine bağlanmıştır” dedi.

BM: Suriye yönetimi yardım ulaştırılması için iki sınır kapısının daha açılmasını kabul etti

Birleşmiş Milletler, Suriye hükümetinin, Maraş merkezli depremlerin ardından ülkeye daha fazla yardım gönderilebilmesi için iki sınır kapısının daha açılmasını kabul ettiğini duyurdu. Suriye’deki can kaybı 5 bine yaklaştı.

Depremzedeler için vize süreci 'sanıldığından' uzun olabilir

Almanya ve Belçika, depremden etkilenen Türk vatandaşları için vize kolaylığı kararı almıştı. Bu ülkelerdeki birinci ve ikinci derecedeki yakınları tarafından bakımı üstlenilen depremzedelere 3 aya kadar vize verilecek.

Vize kolaylığı kapsamında, halen Belçika’da bulunan ve vizesi sona eren depremzedeler, vizelerini uzatabilecek. Türkiye’de evleri yıkılanlar ise bir süre daha dönmek zorunda kalmayacak.

Güney Kore milletvekilleri maaşlarının yüzde 3'ünü depremzedelere bağışlayacak

Güney Kore milletvekilleri, maaşlarının yüzde üçünü Türkiye ve Suriye'deki depremzedelere bağışlama kararı aldı.

AP Genel Kurulu depremlerde hayatını kaybedenler için saygı duruşuyla açıldı

Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nun açılışında depremlerde Türkiye ve Suriye'de hayatını kaybedenler için saygı duruşunda bulunuldu.

Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Roberta Metsola, Strazburg'da toplanan Genel Kurul'un açılışında yaptığı konuşmada, "Geçen hafta, Türkiye ve Suriye'yi neredeyse hayal bile edilemeyecek bir yıkıma yol açan bir dizi yıkıcı deprem vurdu" dedi.

Real Madrid’den yardım maçı

İspanya La Liga ekiplerinden Real Madrid, Maraş'ta 6 Şubat'ta meydana gelen depremlerden etkilenenler için yardım maçı düzenleyecek. Mücadelede Süper Lig'de forma giymiş futbolcuların da yer alacağı öğrenildi.

KISA DALGA’DAN

Gazeteci Filiz Yavuz ve Gıda Mühendisi Akademisyen Bülent Şık’ın hazırlayıp sunduğu podcast serisi “Çocuklar için”in ilk bölümünde, ambalajlı gıdalardaki tehlikeler ele alınıyor. Gıdalarımızın hepsini ambalajlamak zorunda mıyız? Abur cubur kategorisindeki ürünler çocuklara nasıl zararlar veriyor? “Ama tadını seviyorum” diyen çocuklara bu ürünleri yasaklamak çözüm mü? Bu sorular ve daha fazlasının yanıtı Kısa Dalga’da…