PODCAST / Bülten: Göz göre göre

17 MART 2023 - KISA DALGA BÜLTEN

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Sel felaketinde can kaybı arttı

Maraş merkezli depremlerin yıkıma neden olduğu Urfa, Adıyaman ve Malatya'da etkili olan yağışlar sele dönüşürken en az 15 kişi hayatını kaybetti.

Gazeteci Murat Ağırel, Şanlıurfa için hazırlanan 2021 İl Afet Risk Azaltma Planı'nda olası bir selde taşacak derelerin belirtildiğini ve ölümlerin göz göre göre geldiğini söyledi.

Raporda söz edilen Cavşak, Karakoyun, Akpınar dereleri son yağmurlarda taştı.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre deprem bölgesinde önümüzdeki 5 gün boyunca hava yağışlı olacak. AFAD'dan yapılan açıklamaya göre, Çarşamba günü Adıyaman'ın Tut ilçesinde metrekareye 136 milimetre, Şanlıurfa'ya ise 111 milimetre yağış düştü.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Henüz deprem felaketinin yaralarını sarmakla meşgulken aynı bölgede bir de sel afetine maruz kaldık” dedi. Erdoğan, şu ifadeleri kullandı: “Eşine rastlanmamış bir yağışın yol açtığı sellerde Şanlıurfa ve Adıyaman’da çok sayıda vatandaşımız hayatını kaybederken yerleşim yerlerimizde ciddi hasar oluşturdu. Bu ölçekteki afetler karşısında eldeki imkanlar yetersiz kalıyor.”

Sel felaketinin yaşandığı Şanlıurfa'da konuşan bakanlar da yağış miktarına dikkat çekti.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “Bu mevsim şartlarına bakıldığı zaman burada görülmemiş bir yağış miktarı" derken, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci ise “Bu olağanüstü bir dönemdir” ifadesini kullandı. Felakete ilişkin konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de yağışın yoğunluğundan söz etti ve “ Bu yağmur şehrimizde görülen ve alışkın olunmayan bir yağmur” dedi.

DEVA’dan tepki

Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi Yerel Yönetimler ve Şehircilik Politikaları Başkanı Cem Avşar, deprem bölgesinde yaşanan sel felaketindeki can kayıpları nedeniyle AKP iktidarını eleştirdi. Avşar , “Hâlâ ‘asrın felaketi’ gibi lafların arkasına saklanıyorsunuz. Bunu yapamazsınız. Çünkü sizin için ‘asrın felaketi’ yok, ‘haftanın felaketi’ var. Önümüzdeki hafta başına ne geleceğini kestiremeyen on milyonlar var” dedi.

Bolu’da deprem

Maraş depremlerinin ardından uzmanlar sık sık Marmara bölgesine işaret ederken dün Bolu’da 4.8 büyüklüğünde deprem oldu Deprem AFAD'a göre yerin 8.13 kilometre derinliğinde gerçekleşti. İstanbul ankara ve Düzce’de de hissedilen depremle ilgili olumsuz bir durum bildirilmedi.

İran sınırında 5.3 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Bu deprem Van’da da hissedildi.

YSK’dan seçim kararları

YSK, 14 Mayıs'ta yapılacak seçimlerde uyulması gereken usul ve esaslara ilişkin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Karara göre propaganda süreci, Cumhurbaşkanı seçimi için 31 Mart’ta, milletvekili seçimi için 18 Mart’ta başlayacak, 13 Mayıs, saat 18.00'de sona erecek.

Seçim zamanında, genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu binalarında ve izin verilen meydanlar haricindeki meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.

Miting alanları 28 Nisan’a kadar belirlenerek, adaylara yazılı olarak bildirilecek.

Yurt dışında yayımlanan yazılı basında ilan ve reklam yoluyla yazılı ve görüntülü propaganda yapamayacak.

Kamu yararına çalışan dernek ve vakıflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunamayacak.

Siyasi partiler ittifak protokolünü YSK'ye 24 Mart'a kadar teslim edecek, 6 Nisan'a kadar da ittifaktan vazgeçtiğini bildirebilecek.

seçim dönemi Türkçe’nin dışında farklı dil ve lehçelerde propaganda yapılabilecek. Siyasi reklamların ücreti, siyasi partilere ve adaylara göre değişkenlik gösteremeyecek.

SEÇİM HATTI...

Seçim yaklaşırken siyaset gündemi de hareketleniyor.

AKP ve MHP Grubu, 14 Mayıs seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan'ı Cumhurbaşkanı adayı göstermek için grup kararı aldı.

Menzil tarikatına bağlı Semerkand Vakfı, seçimlerde Cumhur İttifakı'nı destekleyeceğini açıkladı.

BBP lideri Mustafa Destici Cumhur İttifakı'yla Hüda Par'ın görüşmesini olumlu bulduklarını ancak Hüda Par'ın parti programlarında kabul etmeyecekleri ifadeler olduğunu belirtti.

HDP'nin eski parti sözcüsü Ayhan Bilgen 'AKP’den kendisine henüz bir teklifin gelmediğini ancak bu durumun kamuoyunda tartışıldığını' belirterek “Biz hiçbir ittifaka karşı kapıları kapatmadık. Taraf da değiliz. Her türlü kararı yetkili kurullarımızda değerlendiririz” dedi.

Milletvekilliği aday adaylığı için de istifa haberleri peş peşe geliyor.

Birleşik Kamu İş Konfederasyonu, Genel Başkan Mehmet Balık'ın milletvekili adaylığı için görevinden ayrıldığını açıkladı.

Milli Savunma Bakanlığı'nda Bakan Akar'ın Özel Kalem Müdürü Tuğgeneral Remzi Albasan, AKP’den vekil adaylığı için görevini bıraktı.

Milletvekili aday adaylığı sürecinin başladığı CHP’de adaylık için sürpriz isimler konuşuluyor. Sanatçı Candan Erçetin’in adaylık için ön görüşme yaptığı iddia edilirken Türkan Elçi ise diyaloğun sürdüğünü bildirdi.

AKP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Şen, AKP'nin oyunun yüzde 41 olduğunu belirtti. Cumhur İttifakı'nın oy oranın yüzde 51 olduğunu belirten Şen Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın oy oranını da yüzde 53 olarak açıkladı.

Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu millet ittifakının yüzde 45-55 civarı oran alabileceğini söyledi.

Türkiye Raporu’nun son araştırmasına göre kararsızlar dağıtılmadan CHP lideri Kemal Kılıçdardoğlu'nun oyu yüzde 40,8, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın oyu ise yüzde 39,8 olarak kayda geçti.

Kömür tozu patladı, Amasra’daki maden ocağında yeniden yangın başladı

Bartın'ın Amasra ilçesinde yaşanan maden faciası sonrası yangının söndürülmesi amacıyla kurulan 3 barajın kaldırılması sırasında kömür tozu patlaması sonucu yangın çıktı. Yangın nedeniyle yıkılmak istenen barajlar yeniden yapıldı. Ocağa girişler kapatıldı. Amasra'da, 14 Ekim 2022'de yaşanan maden faciasında 42 madenci hayatını kaybetmiştir.

EKONOMİ

İnşaat demirine takip

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nın "İnşaat Demiri İzleme Sistemi Uygulama Genel Tebliği" Resmi Gazete'de yayınlandı. Buna göre, inşaat sektöründe faaliyet gösteren mükellefler tarafından kullanılmak üzere inşaat demirinin üretimi veya ithalatından inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri dâhil geçen tüm aşamalarda takip edilmesine imkân verecek bir sistemin (İDİS) kurulması uygun bulundu. Söz konusu sistem Darphane tarafından kurulacak.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, deprem bölgesindeki KOBİ'leri destekleyecek

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası , deprem bölgesindeki küçük ve orta ölçekli işletmeleri (KOBİ) destekleme kararı aldı. Yapılan açıklamada “600 milyon avroluk bir paketi onayladık" denildi.

Özel sektör bir yıl içinde 40 milyar dolar dış borç ödeyecek

Merkez Bankası (MB) tarafından Ocak 2023 dönemine ait özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu gelişmeleri yayımlandı. Özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, ocakta bir önceki aya göre 158 milyon dolar azaldı. Bir yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemelerinin toplam 40,5 milyar dolar oldu.

Merkez Bankası rezervlerinde yüzde 6.3'lük azalma

Merkez Bankası Şubat 2023 dönemine ilişkin rezerv verileri yayımlandı.

Buna göre, resmi rezerv varlıkları şubatta bir önceki aya kıyasla yüzde 6,3 azalarak 117,4 milyar dolara geriledi. Aynı dönemde döviz varlıkları yüzde 8,7 altın cinsinden rezerv varlıkları da yüzde 3.8 azaldı.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Esad Putin görüşmesi

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, resmi ziyarette bulunduğu Moskova'da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. Şam-Ankara ilişkilerinin de masaya yatırıldığı görüşmenin ardından Rusya basınına açıklamalarda bulunan Esad, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşme olasılığına ilişkin konuştu. Esad, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile olası bir görüşme için 'Suriye'den askerlerin çekilmesi' şartını yineledi.

Ukrayna savaşında Rusya'ya desteğini de yineleyen Esad, Rus ordusunun Suriye'deki varlığının 'geçici ya da sadece terörle mücadeleye odaklı olmaması gerektiğini' söyledi.

Reuters ajansına konuşan Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ise Rusya, Türkiye, İran ve Suriye dışişleri bakan yardımcılarının toplantısının 'belirsiz bir tarihe ertelendiğini' söyledi. Yetkili, görüşmenin 'teknik nedenlerle' yapılamadığını belirtti.

Toplantının, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelen Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Moskova ziyareti nedeniyle ertelendiği ileri sürülüyor.

ABD: Rusya kasten düşürdü

ABD'ye ait İHA'nın Karadeniz üstünde düşmesi, ABD ve Rusya arasında Ukrayna konusunda doğrudan çatışma riskini ilk kez bu kadar gözler önüne sermiş oldu.

ABD Genelkurmay Başkanı General Mark Milley, ABD insansız hava aracının Karadeniz’de düşmesine ilişkin açıklama yaptı. Milley olayın Rusya'nın gittikçe daha saldırgan hale gelen askeri davranışının bir parçası olduğunu ve Rus savaş uçağının tacizinin kasıtlı olduğunu savundu.

Lavrov 'uyardı': En büyük iki nükleer gücün çatışması ciddi riskler ortaya çıkarır

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Karadeniz'de ABD'ye ait MQ-9 İHA'nın düşmesiyle ilgili konuştu. Lavrov, ABD'nin "özel askeri operasyon" için Rusya'nın Karadeniz'de uçuşa kısıtlanmış bölgeler ilan etmesini görmezden geldiğini söyledi.

Lavrov, "Küresel güvenlik için dünyanın en büyük iki nükleer gücünün çatışmasına neden olacak bir olay ciddi riskler ortaya çıkarır." şeklinde konuştu.

Binlerce işçi grevde: Fransa, İngiltere,, Yunanistan, Sri Lanka...

Avrupa'da Fransa, İngiltere ve Yunanistan'dan Asya'da ise Sri Lanka’da grev ve protestolar vardı.

Fransa'da emeklilik yaşını 62'den 64'e çıkarmayı öngören reforma ilişkin yasa tasarısı senatoda onaylanırken çok sayıda sendikanın katılımıyla bu reforma karşı 8'inci büyük grev yapıldı.

İngiltere'de de son ayların en büyük grevi yapılıyor. Yüz binlerce öğretmen, doktor, memur ve metro çalışanı iş bıraktı. 100'den fazla devlet dairesinde çalışan 150 bine yakın memur ücret, emekli maaşı, iş güvenliği ve işten çıkarma koşulları nedeniyle grev yapıyor.

Tempi bölgesinde 28 Şubat'ta meydana gelen tren kazasında 57 kişinin hayatını kaybettiği Yunanistan'da da basın mensupları tren kazasının sorumlularının bulunması talebiyle greve gitti. Grev kararı çerçevesinde haber bültenleri yayınlanmazken, gazete çalışanları da bir günlüğüne iş bıraktı.

Güney Asya ülkesi Sri Lanka'da ise gelir vergisi ve elektrik faturalarındaki artışlar nedeniyle sağlık, demiryolu ve liman çalışanlarının da aralarında olduğu çok sayıda kamu çalışanı bir günlük greve gitti.

Af Örgütü: İran'da çocuklara da işkence yapıldı

Uluslararası Af Örgütü'nün yayınladığı yeni rapora göre İran'daki protestolarda işkence görenler arasında çocuk ve gençler de bulunuyor. Rapora göre gençler ve çocuklar, güvenlik güçleri ve istihbarat görevlilerinin dayak, kırbaçlama, elektrik verme, tecavüz ve başka türlü cinsel şiddetine maruz kaldı.

İran'da geçen yılın eylül ayında ahlak polisi tarafından gözaltına alınan Jina Mahsa Amini'nin ölümünün ardından ülke geneline yayılan gösterilere katılanların çoğunun 25 yaşın altında olduğu belirtiliyor. Uluslararası Af Örgütü'nün tahminine göre rejimin sert biçimde bastırmaya çalıştığı gösterilerde binlerce çocuk gözaltına alındı.

İran yargısı geçen günlerde yaptığı açıklamada protestolar sırasında tutuklanan en az 22 bin göstericinin affedildiğini duyurmuştu.

Suudi Arabistan İran'a yatırıma hazırlanıyor

Ortadoğu'da yıllardır karşı kutuplarda yer alan Suudi Arabistan ile İran arasında yakınlaşma süreci hızla ilerliyor. Suudi Arabistan, diplomatik ilişkilerin yeniden başlatılmasını öngören anlaşmanın imzalanmasının ardından İran'a hızlı bir şekilde yatırım yapmaya hazır olduğunu bildirdi.

Suudi Arabistan ile İran arasındaki ilişkiler, 2016 yılında Şii bir din insanının Riyad'da idam edilmesi ve buna tepki olarak Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği'ne baskın düzenlenmesinin ardından kesilmişti.

BM: Libya'da 2,5 ton uranyum kayıp

Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Libya'da yaklaşık 2,5 ton uranyum cevherinin kaybolduğunu açıkladı. Uranyumun ne zamandır kayıp olduğu da bilinmiyor. Gözlemciler bölgeyi geçen yıl ziyaret etmek istemiş ancak ülkede sürmekte olan çatışmalar nedeniyle gidememişlerdi. Uranyumun bulunduğu bölgenin adı verilmezken, "hükümet" kontrolü altında olmayan bir bölge olduğu belirtildi.

Libya'da Muammer Kaddafi'nin 2011'de ayaklanmayla indirilmesinden bu yana istikrar sağlanamadı. Başkent Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti ile doğuda Tobruk'taki Temsilciler Meclisi arasındaki güç çekişmesi sürüyor.

Hollanda’da senato seçimlerinde çiftçilerin büyük zaferi

Hollanda’da Çarşamba günü yapılan eyalet parlamentosu ve senato seçimlerinde, hükümetin azot planına tepki amacıyla 4 yıl önce kurulan Çiftçi Vatandaş Hareketi Partisi (BBB) ezici bir üstünlük elde etti.

4 yıl önceki seçimlerin galibi olan aşırı sağcı Demokrasi Forumu Partisi (FvD) ise, en fazla oy kaybeden parti oldu. Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen yasal düzenlemeler için son onay makamı olan senatoda çoğunluğu kaybetmesi nedeniyle, Hollanda’daki dörtlü koalisyonun yeni dönemde daha fazla zorlanacağı belirtiliyor.

İtalya’da aşırı sağcı hükümetten eşcinsel çiftlerin ebeveynlik haklarına darbe

İtalya İçişleri Bakanlığı, eşcinsel çiftlerin, çocuklarının yasal ebeveynleri olarak kayıt yaptırmasına olanak sağlayan Milano Belediyesi'ne, bu uygulamayı durdurması talimatı verdi. Aşırı sağcı hükümetin eşcinsel çiftlerin ebeveynlik haklarıyla ilgili geri adım atması tepki çekti.

Hak örgütleri gelecek Cumartesi günü Milano Valiliği önünde "Ellerinizi çocuklarımızdan çekin" sloganıyla bir gösteri düzenleyecek. Hükümete tepki verenler arasında Milano’nun yanı sıra başkent Roma’nın Belediye Başkanı da yer aldı.

İtalya, Katolik ve muhafazakar çevrelerin itirazlarına rağmen 2016’da kabul edilen bir yasayla eşcinsel çiftlere ''medeni birliktelik'' adı altında yasal tanıma sağlamıştı. Ancak İtalya halen eşcinsel çiftlerin ebeveynlik hakları konusunda Batı Avrupa ülkelerinin çoğunun gerisinde.

KISA DALGA’DAN

Gazeteci Filiz Yavuz ve Gıda Mühendisi Akademisyen Bülent Şık’ın hazırlayıp sunduğu podcast serisi “Çocuklar için”in beşinci bölümünde okullardaki kantinler konu ediliyor.