Havasız kaldık...

25 MART 2023 - KISA DALGA BÜLTEN

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

SEÇİM HATTI

Seçimlere 2 aydan az bir süre kalırken hazırlıklar sürüyor, partiler aday listelerini tamamlıyor.

Yüksek Seçim Kurulu, seçimlerde oy kullanacak seçmen sayısının 60 milyon 904 bin 499 kişi olduğunu açıkladı. Yurt dışında da 3 milyon 286 bin 786 kişi oy verebilecek.

2018 seçimlerinde 7 binin üzerinde ismin milletvekili adaylığı için başvuruda bulunduğu Adalet ve Kalkınma Partisi’nde (AKP) ise adaylık başvurusunda bulunanların sayısı 6 bin 25 oldu. Aday olanların arasında kabine üyeleri de yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “17 kabine üyemin değişik illerde görevler vereceğiz, büyükşehirler bakan arkadaşlarım için en uygun yerlerdir” demişti. Cumhuriyet’ten Selda Güneysu’nun haberine göre “İçişleri Bakanı Süleyman Soylu Kahramanmaraş’tan, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca Hatay’dan, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati Şanlıurfa’dan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Derya Yanık Osmaniye’den aday gösterilecek.

AKP Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, milletvekili adayı yapılacak bakanların seçim sürecinde istifa etmesine gerek olmadığını söyledi.

AKP kaynaklarına göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, aday olmak isteyen bazı üst düzey bürokratların görevlerinde kalmalarını isteyerek, adaylık vizesi vermedi.

İYİ Parti Genel Başkan Başdanışmanı Aytun Çıray, YÖK'e dilekçe vererek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın diploma örneğinin kamuoyuyla paylaşılmasını istedi.

CHP’ye birçok kamu görevlisinin de aralarında bulunduğu 3 bin 500’ün üzerinde aday adaylığı başvurusu yapıldı. Gazete Duvar'dan Serkan Alan'ın haberine göre CHP’nin Merkez Yürütme Kurulu üyeleri Selin Sayek Böke, Onursal Adıgüzel, Veli Ağbaba, Ahmet Akın, Seyit Torun ve Bülent Kuşoğlu adaylık başvurusu yapmadı. Gezi davası kapsamında tutuklanan Tayfun Kahraman’ın da milletvekili adayı olarak gösterileceği öğrenildi.

Saadet Partisi lideri Karamollaoğlu, Gelecek ve DEVA partileriyle tek liste ile seçime girme konusunda yüzde 99 anlaşma sağlandığını belirtti. Bu formülü “ittifak içinde ittifak” olarak nitelendiren Karamollaoğlu “Meclis’te 25 milletvekiliyle temsil edilebileceklerini söyledi.

Cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerin 100 bin imza maratonu 27 Mart’ta bitecek.

Seçim takvimine göre 28 Mart’ta Cumhurbaşkanı geçici aday listesi Resmi Gazete'de yayımlanacak ve saat 08.00 itibarıyla itiraz süreci başlayacak. 30 Mart’ta Cumhurbaşkanı geçici aday listesine yapılan itirazların YSK tarafından karara bağlanması süreci sona erecek.

31 Mart’ta ise Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmi Gazete'de yayımlanacak ve cumhurbaşkanı seçimi propaganda dönemi başlayacak.

Öğretmen atamaları mayısta

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, 45 bin yeni öğretmen ataması için ön başvuruların 27 Mart-1 Nisan tarihlerinde alınacağını, atamaların 8 Mayıs’ta yapılacağını duyurdu.

Hava kirliliğinden 42 bin ölüm

Türkiye'de hava kirliliğine ilişkin 15 sağlık, çevre ve iklim örgütünün oluşturduğu Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP), Türkiye’de hava kalitesini değerlendiren raporunun beşincisini yayımladı.

Rapora göre, Türkiye genelinde hava kirliliği Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kılavuz değerlerinin 4 katı iken, depremden etkilenen kentlerde bu değerlerin 7,5 katına çıktı.

Deprem bölgesinde hava kirliliği, enkaz tozu ve ısınma için açıkta ateş yakılması gibi nedenlerle ulusal limitlerin de 2,5 katına ulaştı.

Rapora göre 2021’de Türkiye genelinde en az 42 bin kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdi. Hava kirliliğine bağlı ölümlerin sayısı İstanbul’da 4 bin 848, Ankara’da 2 bin 853 oldu. Türkiye’de, WHO standartlarına göre havası temiz şehir yok.

Havası en kirli beş kent ise sırasıyla Batman, Iğdır, Ağrı, Şırnak ve Malatya.

EKONOMİ

AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, en düşük emekli maaşının 7 bin 500 TL'ye çıkarılmasını da içeren kanun teklifini Meclis'e sundu. Düzenlemeden SGK, Bağ-Kur ve EYT'den 7 bin 500 TL'nin altında emekli aylığı olanlar da yararlanacak”.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 11 ilde depremzede işletmelere 1,5 milyon TL'ye varan faizsiz kredi desteği sağlanacağını duyurdu. Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre program, deprem bölgesindeki 11 ilde bulunan ve depremden etkilenen yaklaşık 30 bin KOBİ’yi kapsıyor.

Tarım Kredi Kooperatifleri marketlerinde ramazan ayı boyunca temel gıda ve temizlik ürünlerinde fiyatlar sabitlendi.

Merkez Bankası’nın (TCMB) 2022 yılı dönemi kârı 72 milyar 22 milyon TL oldu.

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bilge Yılmaz, T24’ten Cansu Çamlıbel’e yaptığı açıklamada Merkez Bankası'nın son dönemlerdeki adımlarını yorumlarken "Türkiye’nin dövizi bitiyor, devlet dövizi karneye bağlamaya doğru gidiyor anlamına geliyor. Bu sürecin ilk ayağı diyebiliriz. Herkesin talebine yetecek kadar döviz yok" dedi.

TOBB verilerine göre, şubatta bin 178 şirket kapandı. Kapanan şirket sayısı, ocak ayına göre yüzde 24,8 azalırken bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 52,4 arttı. Yılın ilk 2 ayında toplam 2 bin 744 şirket kapandı. Yıllık bazda kapanan kooperatif sayısı, yüzde 42,4 artarken kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında yüzde 20,4 azaldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni yönetmeliğe göre nar ekşisine, nar suyu, nar suyu konsantresine su dışında başka bir gıda bileşeni eklenemeyecek. Nar ekşisi izlenimi veren soslan piyasaya arz edilemeyecek.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Fransa'da emeklilik reformu karşıtı protestolarda olaylar çıktı. Sendikaların açıklamasına göre, eylemlere 3,5 milyon kişi katılırken Bordeaux şehrinde protestocular belediye binası kapısını ateşe verdi. Fransa hükümeti, emeklilik yaşının 64'e yükseltilmesini öngören tartışmalı yasayı geçirebilmek için, anayasadaki özel bir maddeyi kullanarak Meclis’i de devre dışı bırakmıştı.

Fransa İçişleri Bakanı gösterilerde 457 protestocunun gözaltına alındığını ve 441 güvenlik görevlisinin de yaralandığını duyurdu.

Suriye'nin kuzeydoğusunda Amerikan askerlerinin bulunduğu koalisyon üssünü hedef alan SİHA saldırısının ardından, ABD ordusu bölgede İran Devrim Muhafızlarına bağlı gruplara yönelik hava saldırıları düzenledi.

Suriye'de Esad yönetimini destekleyen İran, Şam hükümetinin daveti üzerine ordunun Suriye'de bulunduğunu ve faaliyetlerinin "askeri danışmanlık"la sınırlı olduğunu savunuyor.

Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine ilişkin kanun teklifi TBMM Dışişleri Komisyonunda kabul edildi. Dışişleri Komisyonu, kanun teklifine ilişkin hazırlayacağı raporu Genel Kurula sunacak. Teklifin, Meclis seçim dolayısıyla çalışmalarına ara vermeden yasalaşması bekleniyor.

İsveç ve Finlandiya, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından sonra NATO’ya üye olmak için başvurmuştu. 30 NATO ülkelenin Meclis’inden onay kararı çıkması gerekiyordu. Türkiye ve Macaristan henüz bu başvuruları onaylamamıştı. Kuran yakma eylemlerinden sonra Türkiye İsveç’in üyeliğini onaylamayacağını açıklarken. Finlandiya’ya yeşil ışık yakmıştı.

Uganda’da eşcinsel ilişkiyi suç kapsamına alıp LGBTİ+’lara ölüm ve hapis cezası öngören yasa tasarısı meclisten geçmişti. ABD, Uganda’ya ekonomik yaptırım uygulayabileceği uyarısında bulundu.

ABD’nin Utah eyaletinde çocukların sosyal medya uygulamalarına üye olabilmeleri için ebeveyn izni şartı getirildi. Eyalet valisinin onayladığı yasa ile ebeveynlere çocuklarının sosyal medya hesapları üzerinde tam yetki veriliyor. Ebeveynler çocuklarının mesajlarına ve paylaşımlarına erişebilecek. Yasa ile örneğin Instagram, TikTok veya Facebook’da hesap açmak isteyen bir çocuk, ailesinden özel izin almak zorunda kalacak.

KISA DALGA’DAN