Dünyanın gözü seçimde

KISA DALGA BÜLTEN

18 NİSAN 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Seçim 2023

YSK Başkanı Ahmet Yener, 14 Mayıs'taki seçimlerde yurt içi ve yurt dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmenin oy kullanacağını açıkladı.

lk kez oy kullanacak seçmen sayısı 4 milyon 904 bin 672 olarak duyuruldu.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalması halinde 47 bin 523 seçmen 28 Mayıs'ta ilk kez oy kullanacak.

Yener, deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmenin diğer illere kaydını aldırdığını açıkladı.

421 ilçede seyyar sandık kurulacak. Seyyar sandıklarda oy kullanacak olan seçmen sayısı ise 6 bin 215…

Türkiye Raporu, 9 araştırma şirketinin Mart ayı anket sonuçlarının ortalamasını alarak ‘anketlerin anketi’ araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Veriler özetle şöyle:

Milletvekilliği seçiminde Cumhur İttifakı, Cumhurbaşkanı adayları arasında ise Kemal Kılıçdaroğlu önde görülüyor.

Cumhur İttifakı: Yüzde 40,1 Millet İttifakı: Yüzde 38,7

Emek ve Özgürlük İttifakı: Yüzde 11,3 Memleket Partisi: Yüzde 3,6 oy alıyor.

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda kazanan Kılıçdaroğlu oluyor. İkinci turda

Kemal Kılıçdaroğlu: Yüzde 54,56 Recep Tayyip Erdoğan: Yüzde 45,44 oy alıyor.

14 Mayıs seçimleri dünyanın da gündeminde. Seçim sonuçlarına yönelik öngörüler ve analizler dünya basınında yer almaya devam ediyor.

İngiltere'nin köklü gazetelerinden The Guardian'da yayımlanan analizde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile AKP'nin iktidarı kaybetmesi ihtimalinin "düşünülemez" olmaktan çıktığı yorumu yapıldı. Analizde, Cumhur İttifakı'nın parlamento çoğunluğunu kaybettiği, Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığını kazandığı şeklindeki bir senaryonun 'riskli' olduğunu yazdı. Analizde "Gücün cumhurbaşkanlığında daha fazla toplanmasına yol açabilir” yorumu yapılıyor

ABD'nin Politico haber sitesinde "2023'ün en önemli seçimi: Türkiye" başlıklı yazıda , "14 Mayıs seçimi, Avrupa ve Orta Doğu'daki güvenlik için bir dönüm noktası" değerlendirmesi yapıldı. Türkiye’nin dış politikasına yer verilen yazıda muhalefetin kazanması durumunda, 2016 yılında AB ile yapılan göç anlaşmasınının yeniden ele alınabileceği vurgulandı.

Fransa'nın köklü gazetelerinden Le Monde'da "Türkiye’de seçimler: İstanbul’un jokeri, Ekrem İmamoğlu" başlığı ile yayınlanan analizde ise şu ifadeler yer aldı:

“Anketlere göre Erdoğan'ı açık ara yenebilecek tek isim olan İmamoğlu kendisi için değil başkası için çalışıyor. Fakat buna rağmen kendisini sahne ışıklarının altında tutuyor ve CHP için bir joker gibi bir anda muhalefetin seçim kampanyasına heyecan katıyor. "

Yaklaşık 6,5 yıldır Edirne Cezaevi’nde tutuklu bulunan HDP’nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, avukatları aracılığıyla BBC Türkçe’den Ayşe Sayın’ın sonlarını yanıtladı. “Erdoğan, HDP’nin ve Kürtlerin oyunu alabileceğinden emin olsa HDP Genel Merkezi'nin önüne çadır kurar, orada yatar kalkardı” diyen Demirtaş, Memleket Partisi’nin Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’ye oy vermekle, Erdoğan’a oy vermek arasında bir fark olmadığını savundu. Demirtaş, Muharrem İnce’nin seçmenlerine de “ Erdoğan ile bir beş yıla daha hazırlarsa seçimi ikinci tura bırakabilirler” diye seslendi.

İstanbul’da olası depremde ulaşımı sağlayacak E-5’e paralel uzanan binaların depremde yola yıkılarak kapatmasının önüne geçmek için çalışma başlatıldı.

Milliyet'ten Gülden Çoktan'ın haberine göre 39 ilçe belediyesinin temsilcileriyle İBB yetkililerinin yaptığı son toplantıda, olası depremde hangi yolların çökebileceği, hangi mahallelere erişimde güçlük yaşanacağı ele alındı. Toplantıda Bağcılar ve Küçükçekmece ilçeleri başta olmak üzere Basın Ekspres yoluna alternatif kuzey-güney doğrultusunda ana tahliye yolları açılması gerekliliğine dikkat çekildi.

Çevre Bakanı Murat Kurum, “İstanbul'un acilen depreme hazırlanması gerekiyor, İstanbul'da kentsel dönüşüm şart” dedi.

Meteoroloji tarafından açıklanan verilere göre, Ramazan Bayram'ı günlerini kapsayan 20-21 ve 22 Nisan'da Türkiye genelinde yağışlı havanın hakim olması bekleniyor.

Hava sıcaklıklarının batıda mevsim normallerinde, iç ve doğu bölgelerinde mevsim normalleri üzerinde seyredeceği, perşembe gününden itibaren ise ülke genelinde azalacağı tahmin ediliyor.

EKONOMİ

Ramazan Bayramı’nın simgesi olan ikramlık şekerin kilosu 99 TL’ye yükseldi. Geçen Kurban Bayramı’nda kilosu 75 lira olan şeker aradan geçen zamanda yüzde 32 arttı.

Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, Mart 2021'deki verileri temel alıp son 2 yılda yaşanan fiyat artışlarını inceledi.

*Dana etinin endeksi 100’den 385’e fırladı ve yüzde 285 arttı.

• Süt endeksi 100’den 342’e çıktı.

*Elektriğin fiyatı 100’den 231’e, yine konutlarda kullanılan doğalgazın fiyatı 295’e çıktı.

* Ekmek endeksi iki yılda 100’den 261’e yükseldi. Ekmeğe yüzde 161 zam geldi.

* Vatandaşın en temel gıda maddesi durumuna gelen makarnada endeks 100’den 330’a çıktı, artış yüzde 220 oldu.

• Patatesin 100 olan endeksi 497’ye çıktı, yani yüzde 397 artış oldu.
• TÜİK verilerine göre soğan 2021’in mart ayında 1.90 lira, geçen yıl martta 3 lira, nisanda 5 liraydı. Fiyat bugünlerde 25-30 lira olduğuna göre varın artışı siz hesaplayın!

En büyük kâğıt para olan 200 TL dolaşıma girdiği 2009 yılından bugüne yüzde 647 değer kaybetti. O zamanlar 200 TL’ye dolan bir alışveriş sepeti için bugün 1495 TL ödemek gerekiyor. Ekonomistler, “Yeni banknotlar yolda” diyor.

olmuştu. Babuşcu, 5 TL’lik demir para ve 500 TL’lik banknotlar için darphanede hazırlıklar yapıldığını dile getirmişti. Son olarak Prof. Dr. Özgür Demirtaş geçtiğimiz hafta sosyal medyadan yaptığı paylaşımda “Bakkala bile giderken yanımızda bir avuç dolusu para taşımamız gerekiyor. 500 ve 1000 TL’lik banknotları çıkarın. Olan oldu” ifadelerini kullandı.

Cumhuriyet'ten Ali Can Polat'a konuşan göre eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu, iktidara kim gelirse gelsin yeni banknot basması gerektiğini söyledi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre bireysel kredi kartı sayısı 100 milyona ulaştı.

Geçen yılın sonunda 452,5 milyar lira olan bireysel kredi kar­tı borç bakiyesi, son üç ayda 577 milyar liraya yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre; Türkiye genelinde konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,4 azalarak 105 bin 476 oldu.

Merkezi yönetim bütçe dengesi, Ocak-Mart arasını kapsayan yılın ilk çeyreğinde 250 milyar TL açık verdi.

Mmart ayında Hazine'nin gelirleri 286,8 milyar TL, harcamaları ise 334 milyar TL oldu. Böylece Hazine'nin bütçe açığı mart ayında 47,2 milyar TL oldu.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

ABD Merkez Komutanlığı tarafından yapılan açıklamada, Suriye’de düzenlenen bir operasyonla, üst düzey bir IŞİD yöneticisinin öldürüldüğü belirtildi. Operasyona ilişkin detayların daha sonra paylaşılacağı duyuruldu.

İç savaşa sürüklenen Doğu Afrika ülkesi Sudan'da çatışmalar neredeyse her şehre yayıldı, önceki gece boyunca patlama sesleri kesilmedi. Ordu birlikleri ile paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasında patlak veren iktidar mücadelesinde üçüncü gün geride kalırken, ölü sayısı 100’e yaklaştı.

ABD, Sudan’daki gelişmeleri kaygı verici bulduğunu açıkladı ve sivillerin korunmasını istedi.Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da, taraflara sükunet ve diyalog çağrısı yapıldı. Açıklamada "Sudan’ın sorunlarına ancak ulusal uzlaşı yoluyla kalıcı çözüm bulunabilecektir” denildi. Bakanlık Sudan için seyahat uyarısı yaparken, ülkede Türk vatandaşların da kapalı alanlarda kalmasını istedi.

ABD donanmasına ait bir savaş gemisi, Çin ordusunun geçen hafta düzenlediği askeri tatbikatın ardından Tayvan Boğazı’ndan geçti.

ABD donanması, bu savaş gemisinin Tayvan Boğazı’ndan geçişini “rutin görev” olarak değerlendirirken, bu adım dünya basını tarafından Çin’e karşı “Tayvan’ın yanındayız” mesajı olarak yorumlanıyor.

ABD’nin Alabama eyaletinde bir dans stüdyosunda düzenlenen doğum günü partisine silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda biri liseli futbol oyuncusu olmak üzere dört kişi hayatını kaybetti. Kentucky’de ise parktaki kalabalığa ateş açılması sonucu 2 kişi hayatını kaybetti. ABD Başkanı Joe Biden, Kongre'yi silahlanma yasalarıyla ilgili harekete geçmeye çağırdı.

Meksika’nın eski devlet başkanı Jose Lopez Portillo'nun, CIA için çalıştığı ortaya çıktı. Gizliliği kaldırılmış belgelerde Portillo'nun, 'teşkilatın kontrolü altında' olduğu yazıldı.

Almanya'da yapılan bir araştırma, 2022 yılında nitelikli eleman sıkıntısının rekor düzeye ulaştığını, 630 bin kadronun boş olduğunu ortaya koydu.

Araştırmaya göre ülkede nitelikli eleman açığının en fazla olduğu sektörler sağlık, sosyal işler, eğitim ve öğretim ile inşaat, mimari ölçüm ve yapı tekniği olarak tespit edildi. Bu sektörlerde 10 kadrodan altısının boş olduğu kaydedildi.

Bilim insanları, ABD'nin Oregon eyaletinin yakınlarında okyanus tabanından "ateş hortumu gibi" fışkıran ılık bir sıvıya rastladı. Washington Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tabandan sızan suyun bir tür tektonik yağ olduğu belirtti. Araştırmacılara göre bu su olmasaydı, deniz tabanındaki plakalar kayma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilirdi.

KISA DALGA’DAN…

Gazeteci İbrahim Ekinci, bir haftanın ekonomi gündemini yorumluyor.