Seçim öncesi operasyon

KISA DALGA BÜLTEN

26 Nisan 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

14 Mayıs seçimlerine 18 gün kaldı. Seçim hazırlıkları son hız devam ederken iktidardan da seçime yönelik hamleler gelmeye devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mayıs ayında 45 bin sözleşmeli öğretmen ataması yapılmasının planlandığını açıkladı. Erdoğan başöğretmen maaşının 25 bin lirayı, uzman öğretmen maaşının da 22 bin 500 lirayı bulduğunu söyledi.

CHP lideri ve millet ittifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu da Eskişehir’deydi. Kılıçdaroğlu “Demokrasiye hepimizin ihtiyacı var. Biz birinci turda birinci seferde bitirmek zorundayız. 'Birleşe birleşe kazanacağız'. Ve Türkiye’de yeni bir tarih yazacağız. Buna inanmanızı isterim” dedi.

ATA İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Sinan Oğan, kendisine yayınlarında yer vermediği gerekçesiyle TRT ve Demirören grubunu binalarının önüne giderek protesto etti. Oğan, TRT’ye “Tayyip Erdoğan’ın emrettiği gibi değil Anayasa’nın emrettiği gibi davranın” diye seslendi. Oğan CNN Türk’e de “Biz özel televizyon kanalıyız' demekle işin içinden çıkamazsınız’ dedi. Oğan RTÜK önüne de gitti ve tüm adaylara yayınlarda eşit yer verilmesini istedi.

CHP Parti İçi Eğitim Sorumlusu Aytuğ Atıcı, partisinin göç etmek zorunda kalan ancak kaydını gittiği bölgelere aldırmayan depremzedeleri kayıtlı oldukları illere taşıyacağını açıkladı.

Atıcı deprem bölgesinden kaydını aldırmayan seçmen sayısının 1,5 milyon olarak tahmin edildiğini söyledi.

Milliyet gazetesine konuşan Atıcı, depremzedelere seslenerek, "Hangi şehirde yaşıyorsanız, o şehrin CHP il başkanlığına başvurun. Son güne kalmamak kaydıyla taşıyabileceğimiz bütün seçmenleri taşıyacağız” dedi.

“Yeşil ve Sol Parti dışında atacağınız her oy AKP’nin işine yarar" sözleri tartışma yaratan HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, hedefinin ittifak içinde yer alan partiler olmadığını söyledi. Buldan, o sözleriyle AKP-MHP iktidarını hedef aldığını belirtti.

Balıkesir mitinginde konuşan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, “Bir oyunuz Kemal’e bir oyunuz da Meral’e" dedi. İYİ Parti lideri "Başbakan olmayı Allah var çok istiyorum, bedavadan olmaz, oylarınızla olur" diye konuştu.

Milletvekili Genel Seçimleri'nde kullanılacak birleşik oy pusulasının ilk sırasında yer alan Millet Partisi, cumhurbaşkanı seçimlerini boykot etme kararı aldığını duyurdu.

Siyaset gündemi seçime kilitlenirken Diyarbakır merkezli 21 ilde başlatılan operasyonlarda çok sayıda eve baskın düzenlendi. Bakınlarda aralarında avukat, siyasetçi, gazeteci ve insan hakları savunucularının da olduğu en az 110 kişinin gözaltına alındığı açıklandı. Mezopotamya Ajansı, Yeni Yaşam gazetesi çalışanları da gözaltına alınanlar arasında. Dosyada 24 saat kısıtlılık kararı alındı. HDP’nin açıklamasında “Bu operasyon sandıkları ve halkın iradesini çalma operasyonudur" denildi.

Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, operasyonlara tepki gösterdi, "Süleyman Soylu, kendi mitinginde toplayamadığı kadar insanı bir kerede gözaltına aldırmış" dedi.

DEVA Partisi, operasyonları seçim güvenliğine müdahale olarak değerlendirdi. Saadet Partisi’nden de, “Tam da seçim öncesinde böyle operasyonlar kamuoyunda soru işareti bırakıyor” açıklaması geldi.

CHP’li Mahmut Tanal da “Bu gözaltılar adil, demokratik seçim koşullarını tehdit ediyor.

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 61. kuruluş yıl dönümü nedeniyle düzenlenen sempozyumda konuşan AYM BAşkanı Zühtü Arslan önemli mesajlar verdi. Yüksek mahkeme üyelerine yönelik eleştirilere yanıt veren Arslan şöyle dedi:

“Kararlarımızı eleştirmek yerine kararlara imza atanları hedef alan, insaf ve izanla bağdaşmayan, itibarı zedelemeye yönelik ithamların da hiçbir faydası yoktur. Aksine Anayasa Mahkemesi’ne yapılan ağır saldırılar, nihayetinde toplumun yargıya güvenini sarsarak tüm kurumlarımıza zarar vermektedir.”

Bu arada törende CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile karşılaşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kılıçdaroğlu'nun elini sıkmadı.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, enkaz altından çıkarılan ve refakatçisi olmayan 1914 çocuktan 1808'inin ailelerine teslim edildiği bildirdi.

Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, 1 Mayıs İşçi Bayramı ve 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı’nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın işlettiği raylı sistemlerde ulaşım ücretsiz olacak.

EKONOMİ

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Temmuz’da sona erecek olan kirada yüzde 25 artış sınırı süresinin uzatılacağını söyledi. Fahiş kira artışı yapanlara hapis cezasının gündemde olduğunu belirten Bakan Bozdağ, “ 3 alternatif hazırladık. Hapis cezası olabilir. Adli para cezası olabilir. İdari para cezası öngörülebilir” dedi.

Ev sahipleriyle kiracıları karşı karşıya getiren fahiş kiralar, mahkemelerin de yükünü artırdı. Artık, kira anlaşmazlıkları 1 Eylül’den itibaren önce arabulucuya gidecek, anlaşma olmazsa mahkeme yolu açılacak.

Dövizde hareketlilik sürerken, Kur Korumalı Mevduat (KKM) ile ilgili bir düzenleme daha getirildi. Buna göre, kurumlar vergisi istisnası yabancı paralar için de geçerli olacak. Bu düzenlemeyle şirketlerin en az üç ay vadeli KKM’den elde edilen kazançları, kur farkı kazançları kurumlar vergisinden muaf tutulacak.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM), bu yılın mart ayına ilişkin verilerini açıkladı.

BKM'ye göre Türkiye'deki kredi kartı sayısı 104,1 milyon oldu. Martta kartlı ödeme tutarı, 2022'nin aynı ayına göre yüzde 117 arttı.

İthalat rejimi kararınında değişiklik yapıldı. Bosna Hersek dışındaki ülkelerden yapılan bazı hububat ithalatında gümrük vergisi yüzde 130'a yükseltildi. Karar, 1 Mayıs 2023'ten itibaren geçerli olacak.

Hükümet Nisan ayında Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın (EYT) ilk maaşlarını alacağını açıklasa da bu gerçekleşmedi. Başvuranlar arasında maaşları yatanların oranı yüzde 15'te kaldı. DW Türkçe’den Pelin Ünker’e konuşan Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, sürecin Eylül ayına kadar uzayacağını öngörüyor.

EYT Federasyonu Genel Başkanı Arzu Lastikçi'ye göre SGK önlem almadığı için sistemde arızalar da görülüyor. Lastikçi “23 yıl bekledik yine halen beklemedeyiz. Bu sefer de SGK'ya takıldık” dedi.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Türkiye, Suriye, Rusya ve İran’ın savunma bakanları ve istihbarat başkanları Moskova’da bir araya geldi.

Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre toplantıda Suriye’deki güvenlik durumunun iyileşmesi, Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşmesi için atılabilecek adımlar, Suriye’deki tüm aşırılıkçı gruplarla mücadele ve mültecilerin ülkelerine dönüşü gibi başlıklar ele alındı.

Açıklamaya göre, taraflar Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını teyit etti

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bir mektup göndererek, Tahıl Koridoru Anlaşması'nın uzatılmasını ve genişletilmesini istedi. Benzer mektupların Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a da gönderildiği açıklandı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tv100'de gazeteci Candaş Tolga Işık'a yaptığı açıklamada, “ Rusya’nın taleplerini karşılama konusunda çalışıyoruz, çabalarımızı yoğunlaştırdık. Olursa anlaşma uzar. Biz olmasaydık bu anlaşma olmazdı" demişti.

Sudan’da ordu ile Hızlı Destek Güçleri isimli paramiliter grup arasında süren çatışmalarda 72 saatlik ateşkes için anlaşma sağlandı. Açıklamada, ateşkesin insani koridor oluşturulması, sivillerin çatışma alanından çıkmaları, hastanelere ve güvenli bölgelere ulaşmaları, diplomatik misyonların tahliye edilmesi için yapıldığı vurgulandı.

Bu arada Sudan’da 15 Nisan’da başlayan, çatışmalar nedeniyle ölenlerin sayısı 427'ye yükseldi. Çatışmalardan kaçan yaklaşık 10 bin kişi Güney Sudan'a sığındı.

Kazakistan'da iç istihbarat teşkilatının eski şefi Karim Masimov, geçen yıl ülkede patlak veren protestolardaki rolü ve bir darbe girişiminde yer aldığı gerekçesiyle, vatana ihanet suçundan 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Petrol ve doğalgaz zengini Kazakistan'da, 2022 yılının başlangıcında, geniş çaplı protestolar düzenlenmişti. Akaryakıt fiyatlarının ikiye katlanmasına tepki olarak patlak veren eylemler, bastırılmıştı. Eylemlerde çok sayıda kişinin öldüğü ve yaralandığı biliniyor.

Haiti'nin başkentinde, çete mensubu oldukları öne sürülen 13 kişi, öfkeli bir kalabalık tarafından dövüldükten sonra diri diri yakıldı. Haiti'de Devlet Başkanı Moise'in Temmuz 2021'de öldürülmesinden bu yana ülkede kanunsuzluk hüküm sürüyor. BM'ye göre çete şiddetinde sadece 14-19 Nisan tarihleri arasında 18'i kadın ve ikisi çocuk olmak üzere yaklaşık 70 kişi yaşamını yitirdi. Çeteler yüzünden birçok okul ve sağlık merkezi kapandı. Şiddet olayları halkın tüketim maddeleri ve hizmetlere erişimine de sekte vuruyor.

Yıllardır cihatçı grupların ayaklanmalarıyla mücadele eden Batı Afrika ülkesi Burkina Faso'nun kuzeyinde düzenlenen bir saldırıda 60 sivil öldü. Saldırıyla ilgili hükümetten bir açıklama gelmedi.

Komşu ülke Mali'deki El Kaide ve IŞİD bağlantılı cihatçı gruplar, 2015'ten bu yana Burkina Faso'nun kuzeyinde ve doğusunda sık sık saldırı düzenliyor. Hükümet verilerine göre, saldırılarda 2015'ten Aralık 2021'e kadar 600'ü güvenlik gücü 2 bin kişi yaşamını yitirdi, 2 milyon kişi evlerini terk etti.

ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya hesabından 2024 yılında yapılacak seçimlerde yeniden aday olduğunu duyurdu.

ABD Başkanı Biden, "Bize katılın. Bu işi bitirelim" dedi.

Birleşmiş Milletler (BM), Hindistan nüfusunun Çin nüfusunu gelecek hafta geride bırakacağını açıkladı.

Nüfusu hemen hemen 1 milyar 430 milyon kişiye ulaşacak olan Hindistan, böylece dünyanın en kalabalık ülkesi unvanına kavuşmuş olacak.

Yıllarca bu ünvanı elinde bulunduran Çin nüfusundaki düşüşün tek çocuk politikasıyla bağlantılı olduğu belirtiliyor. Söz konusu politikanın uygulanmasına, 2016 yılında son verilmişti.

Kenya'da açlıktan ölmeleri halinde 'Hz. İsa ile tanışacakları' vaadiyle kandırılan tarikata ilişkin süren soruşturma kapsamında ölü sayısı 83'e yükseldi. AFP muhabiri , cansız bedenlerine ulaşılanlar arasında 3 çocuğun da bulunduğunu bildirdi.

Kazakistan'da çalışanların haftada 4 gün mesai yapabilmelerine imkan tanıyan yeni düzenleme temmuz ayında yürürlüğe girecek. 4 gün çalışmayı tercih edenler 5 veya 6 günlük mesai saatlerini gelecek haftalarda dönüşümlü olarak yerine getirmek zorunda olacak. Özel sektör ise 4 günlük çalışma seçeneğini kendi iş yönetmeliği çerçevesinde belirleyebilecek. Genel izin günü pazar olarak kalacak.

KISA DALGA’DAN…

Gazeteci İbrahim Ekinci’nin bir haftanın ekonomi gündemini değerlendirdiği marjinal fayda programını dinleyebilirsiniz