Ve ilk oylar bugün sandıkta...

KISA DALGA BÜLTEN

27 Nisan 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Yurt dışında yaşayan 3 milyon 416 bin 118 seçmen bugün 77 ülkede kurulan sandıklarda oy kullanmaya başlayacak. Oy verme işlemleri, yurt dışı temsilciliklerde 9 Mayıs'a gümrük kapılarında ise 14 Mayıs’ kadar sürecek.

Yurt dışında sandık kurulan ülkelerde en çok seçmen Almanya, en az seçmen Brezilya'da bulunuyor.

YSK verilerine göre Almanya’da 1 milyon 501 bin 152 seçme var.. Almanya'yı 397 bin 86 seçmenin yaşadığı Fransa ve 286 bin 753 seçmenin kayıtlı olduğu Hollanda izledi.

Verilere göre, en az seçmenin yaşadığı ülke ise 581 ile Brezilya oldu, ilk kez bu seçimde sandık kurulacak Nijerya’da 584 seçmen bulunuyor.

Yurt dışında oy kullanma işleminin sona ermesinin ardından, oylar YSK'nin belirlediği yöntemlerle, yüksek güvenlik altında, diplomatik kuryelerle Türkiye'ye getirilecek.

Yükse Seçim Kurulu, çatışmaların sürdüğü Sudan'da ise Türk vatandaşlarının oy kullanması için kurulacak sandıkları iptal ettiğini duyurdu.

Kurulduğu 24 Nisan 2014 tarihinden bu yana 8 seçim takip eden, 2023 seçimleri için ise eğitimlerini başlatan Oy ve Ötesi Derneği, 14 Mayıs’ta 100 bin gönüllüyle sandıkların başında olmayı hedefliyor.

Dernek, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremden etkilenen 11 kentte özel bir çalışma yürütecek. 14 Mayıs’ta 100 bin gönüllüyle tüm sandıklardan veri toplamayı hedeflediklerini belirten Oy ve Ötesi Derneği Başkan Yardımcısı Hande Turan, ilk kez 81 kentte görevlendirme yapılacağını söyledi.

Cumhurbaşkanı , AKP Genel Başkanı ve cumhur ittifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan, önceki akşam Kanal 7 ve Ülke TV ortak canlı yayınında gündemi değerlendirirken rahatsızlandı. Yayın kesildi ve 20 dakikalık aranın ardından yeniden başladı. Erdoğan yayın tekrar başladığında midesini üşttüğünü söyledi. Erdoğan yaklaşık 12 dakika daha yayında kaldıktan sonra program bitirildi. Muhalefet partileri Erdoğan’a geçmiş olsun dileklerini iletti.

Erdoğan’ın twitter hesabından dün yapılan açıklamada ise yoğun mesai nedeniyle yayın esnasında küçük bir rahatsızlık geçirdiğini yineledi ve geçmiş dileklerini ileten herkese teşekkür etti.

Bir gün dinleneceğini belirten Erdoğan, Kırıkkaleli, Yozgatlı ve Sivas programlarına katılamayacağını söyledi “Hepsinden haklarını helal etmelerini rica ediyorum” dedi.

Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal ve Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu ile Afyonkarahisar'daki seçim mitingine katıldı.

Gençlerden oy isteyen Kılıçdaroğlu “Benim de size bir sözüm var; başınızı asla öne eğdirmeyeceğim. Sizin hayalleriniz neyse tamamını gerçekleştireceğim” dedi.

Edirne T Tipi Cezaevi'nde altı yıldan fazladır tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, sosyal medya hesabından hakkında verilen tahliye kararlarını sosyal medya üzerinden paylaştı.

Kılıçdaroğlu'nun "Mahkeme kararlarını uygulayacağız" açıklamasını hatırlatan Demirtaş, "Benim kimseden tahliye talebim olmadı. Sayın Kılıçdaroğlu da sadece mahkeme kararlarının uygulanacağını söyledi. Erdoğan ise mahkeme kararlarını da yasayı da Anayasa’yı da tanımadığını ilan etti" dedi.

Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın, iktidarın İmralı ile görüştüğüne yönelik haberleri yalanlayarak, "Bunlar belli çevrelerin kendilerine siyasi pirim elde etmek için ortaya atığı iddialardır" diye konuştu.

CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik “Demokrasi yoluyla bir diktatörü bu ülkeden göndereceğiz” sözleri nedeniyle 4 yıl 8 aya kadar hapsinin istendiği davadan beraat etti. Hakim, davaya konu olan sözlerin hakaret olarak değerlendirilemeyeceğini belirtti.

Seçime günler kala Diyarbakır merkezli operasyonda gözaltına alınan gazeteci, siyasetçi, hukukçu, sendikacı, sanatçı ve sivil toplum örgütü üyelerinin avukat görüş kısıtlaması sona erdi. Ancak dosyadaki gizlilik kararı sürüyor.

Gençliğin İyi Olma Hali Raporu'nun beşincisi yayımlandı. Habitat Derneği tarafından hazırlanan rapor, yaşamından memnun olan gençlerin oranının son 5 yıldır düştüğünü ve bu yıl yüzde 46'ya kadar gerilediğini ortaya koydu.

Gelecekten umutlu olduklarını belirten gençlerin oranı ise yüzde 43,7’ye geriledi. 2017 yılında bu oran yüzde 66,6 olarak ölçülmüştü.

Gençlere göre karşılaştıkları en önemli sorun enflasyon ve hayat pahalılığı, ikinci sıradaysa işsizlik ve iş bulamamak geliyor. Üçüncü sırada kiraların yüksek olması, dördüncü sırada da sokaklardaki şiddet ön plana çıkıyor.

Gençler arasında bir partinin üyesi olanların oranı yüzde 5,1, kampanyalarda aktif rol oynayanların oranı yüzde 7,1 ve mitinge katılanların oranıysa yüzde 25,5

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "Hayat Tablolar " istatistiklerini açıkladı. Türkiye'de doğuşta beklenen yaşam süresi, 2018-2020'de 78,3 yıl iken, 2019-2021'de 77,7 yıla düştü. Erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresi 75 yıla, kadınlarda 80,5 yıla indi.

Ülke genelinde 50 yaşındaki bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 29,9 yı olarak belirlendi.

EKONOMİ

Son dönemde gıdadan giyime birçok ürünün fiyatı zamlanırken, içecek firmaları da etiketlerini değiştirmeye başladı. Coca Cola İçecek Anonim Şirketi, mayıs ayından itibaren 2,5 litre kolanın 40 TL’ye satılacağını duyurdu.

Dünya yazarı Naki Bakır, Hazine'nin üç aylık net borçlanmasının geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 249,4 artış göstererek rekor kırdığını yazdı.

Geçen yıl aynı dönemde 72,7 milyar lira borçlanan Hazine bu yıl 253,8 milyarlık iç ve dış borçlanmaya gitti.

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasından ilk önce milletvekilleri yararlandı. Yaşları 41 ila 53 arasında değişen yaklaşık 150 milletvekili, diğer EYT'liler gibi aylarca sıra beklemeden emekli oldu. Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre, milletvekilleri 74 bin liralık maaşın yanısıra 52 bin lira da emekli maaşı aldı.

Çeyrek altın üretimi, bu yılın ilk çeyreğinde 2022'nin aynı dönemine göre yüzde 273 artarak 5 milyon 766 bin 940 adet oldu.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Türkiye, Suriye, Rusya ve İran Savunma bakanları ve istihbarat yetkililerinin Moskova'da gerçekleştirdiği toplantının ardından, Şam yönetiminden zirveye ilişkin açıklama geldi. Suriye Savunma Bakanlığı, toplantıda Türkiye'nin Suriye topraklarından çekilmesinin görüşüldüğünü bildirdi. Suriye devlet ajansı SANA'nın haberinde görüşmenin 'olumlu' geçtiği belirtildi.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da "Ülkemizde misafir ettiğimiz Suriyeli kardeşlerimizin gönüllü, güvenli ve saygın bir şekilde evlerine dönmelerini sağlamayı amaçladığımızı paylaştık" dedi.

Amerikalı yetkililer, 2021'de Kabil Havaalanı'na düzenlenen bombalı saldırının mimarı olduğu düşünülen IŞİD liderinin, Taliban tarafından öldürüldüğünü açıkladı.

Üst düzey bir Amerikalı yetkili, "Hükümetteki uzmanlar, bu kişinin gerçekten de saldırıdan sorumlu olduğundan emin" dedi.

Öldürülen IŞİD liderinin kimliği açıklanmadı.

Taliban, ABD'nin Eylül 2021'de geri çekilmesinden bu yana Afganistan'ın kontrolünü elinde tutuyor.

Sudan’da 15 Nisan’dan bu yana ordu veya Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasındaki çatışmalar devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü, Sudan’daki Ulusal Halk Sağlığı Laboratuvarı'nı çatışan taraflardan birinin ele geçirdiğini ve başkent Hartum'da "yüksek biyolojik tehlike riski" olduğunu açıkladı.

Bu arada çatışmalar nedeniyle Sudan'dan tahliye edilen, Türk vatandaşlarından oluşan ilk kafile Etiyopya üzerinden Türkiye'ye geldi. Ülkede bulunan yabancıların tahliyesi de devam ediyor.

İran’ın başkenti Tahran’da başörtüsü takmayanlara hizmet verdiği için daha önce uyarıldığı ancak bunları dikkate almayarak hizmet vermeye devam ettiği ileri sürülen birçok işletme mühürlendi. Mühürlenen dükkanlar arasında 3 eczane de yer aldı. Mühürlenen kafe ve restoranların çoğunun ünlü isimlere ait olduğu, bu isimlerin Mahsa Amini protestolarına destek verdiği belirtildi.

İsrail dış istihbarat teşkilatı Mossad ile İsrail Ulusal Sigorta Kurumu'nun internet sitelerine siber saldırı düzenlendiği bildirildi. Mossad'dan konuya ilişkin bir açıklama yapılmazken İsrail Ulusal Sigorta Kurumu ise resmi internet sitesinin siber saldırıya uğradığını doğruladı.

Avrupa Parlamentosu'nun 2020'de kabul ettiği "Dijital Hizmetler Yasası" 25 Ağustos’t yürürlüğe girecek. Avrupa Komisyonu'nun hazırladığı yasa, YouTube, Instagram Facebook, Twitter, Tik Tok, Google ve Wikipedia’nın da aralarında bulunduğu 19 sosyal medya platformuna 'katı kurallar' getirecek. Sahte haber, manipüle edilmiş video ve fotoğraflar gibi yapay zeka tarafından oluşturulan içeriklere izin verilmeyecek.

BBC Türkçe'den Yusuf Özkan'ın haberine göre, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yasa dışı ve zararlı içeriklere karşı önlem almayan sosyal medya platformları, ağır para cezalarına çarptırılacak. Şirketlerin yasa ihlalini sürdürmesi halinde ise Avrupa Birliği (AB) içindeki faaliyetlerine son verilecek.

Geçmişte protezli, işitme cihazlı ve tekerlekli sandalyeli Barbie bebekler de üreten Mattel, ilk kez down sendromlu bir Barbie piyasaya sürdü. Down sendromlu bireylerde, 21 numaralı kromozom down sendromlu olmayanlarda olduğu üzere iki yerine üç kez bulunuyor. Bu nedenle, down sendroma trizomi 21 adı da veriliyor.

KISA DALGA’DAN…

Gazeteci Mehveş Evin, depremin ardından Hatay’da günlerdir çalışan gönüllüleri anlatıyor.