Zengin daha zengin, fakir daha fakir

KISA DALGA BÜLTEN

5 Mayıs 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

14 Mayıs'a 9 gün kala bazı seçim yasakları ve propaganda dönemi dün başladı. Adaylar ve partiler yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak sözlü, yazılı veya görüntülü propaganda yapabilecek.

* Oy verme gününden önceki 10 günlük sürede kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum yasak olacak. Bu sürenin dışında yapılacak yayınlar tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uygun olacak.

*Bakanlar, milletvekilleri ve adayların seçim propagandası ile ilgili olarak yapacakları gezilere hiçbir memur katılamayacak.

14 Mayıs'ta yapılacak seçimler için yurt dışındaki seçmenlerden 1 milyon 138 bin 743'ü oy kullandı. Yurt dışı temsilciliklerde oy verme işlemleri 9 Mayıs'a, gümrüklerde ise 14 Mayıs saat 17.00'ye kadar devam edecek.

AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, Maraş merkezli depremler sonrasında ilan edilen OHAL'in 9 Mayıs'ta sonlandırılacağını açıkladı. Oy pusulalarının henüz basılmadığı bilgisini veren Yavuz şu bilgileri verdi:

"Artık eskisi gibi her oy ayrı zarfa girecek değil. Seçmene 2 pusula verilecek. Türkiye'nin her yerinde aynı pusula basılmıyor. Bazı yerlerde 24 parti var, bazı illerde bağımsız adaylar fazla. Bu farklar sebebiyle her ile ayrı pusula basılıyor. YSK bu pusulaları basacak ve gönderecek.”

BBC'ye konuşan Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, "Erdoğan daha baskıcı olmak istiyor. Aramızda fark bu. Aramızdaki fark siyah ve beyaz kadar net” değerlendirmesini yaptı. Erdoğan’ın seçimi kaybetmesi durumunda görevi bırakıp bırakmayacağına dair bir soruya Kılıçdaroğlu, “Biz onu emekli edip göndereceğiz. Sessizce çekilecek. Kimsenin bu konuda şüphesi olmasın” yanıtını verdi.

Cumhur ittifakı adaşı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Giresun’da konuştu. Erdoğan, oy istediği konuşmasında şu ifadeleri kullandı: "Arkadaşınızı komşunuzu sandığa götürerek bize oy kullanmasını sağlamanız lazım. Aksi takdirde Karadeniz'de bulduğumuz gazın vanasını kapatır, Gabar'daki petrole beton dökerler.”

Cumhurbaşkanı adayı ve Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce, millet ittifakıyla ilgili "Babacan ve Davutoğlu ittifaktan çıksın o zaman destekleyeceğim. Cumhurbaşkanı yardımcılığı filan istemiyorum. Hiçbir şey istemiyorum" diye konuştu.

Emek ve Özgürlük İttifakı, 28 Nisan'da yaptığı açıklamada, Kemal Kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanlığı adaylığına destek vereceğini duyurmuştu. HDP’nin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, Twitter hesabından yaptığı paylaşımla, 14 Mayıs Seçimleri'nde, Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu'na destek vereceğini duyurdu.

Demirtaş, #CumhurbaşkanıKılıçdaroğlu” etiketini paylaşarak şunları yazdı: Allah yolunuzu açık etsin. Ayrışmayı bitireceğinize, toplumsal barışı sağlayacağınıza, Türkiye'yi refaha, huzura kavuşturacağınıza yürekten inanıyorum. Benim oyum sizedir, Sayın ifadelerini kullandı.

Seçimler öncesinde HDP’nin bileşenlerinden olan ESP’ye yönelik operasyonda 7 kişi tutuklandı. Tutuklananlar arasında ESP Eş Genel Başkanı Şahin Tümüklü, Yeşil Sol Parti Milletvekili adayı Müslüm Koyun ve gazeteci Nadiye Gürbüz de bulunuyor.

Seçimi güvenliği tartışmaları sürerken Eğitim Sen Diyarbakır 1 No’lu Şube Eşbaşkanı Zülküf Güneş, Diyarbakır'ın Sur ve Yenişehir ilçelerinde, sandık kurullarında görev almak için başvuran Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) üyelerinin listelerden çıkarıldığını söyledi.

Seçim Güvenliği Platformu ise 14 Mayıs seçimleri herkesi müşahit olmaya çağırdı.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Özel Raportörü Mary Lawlor, Cumartesi Anneleri’nin yargılandığı davaya ilişkin suçlamaların düşürülmesi çağrısı yaptı. "Kaybedilen yakınlarını anmak suç değildir" diyen Lawlor, "İnsanları kaybetmek suçtur" ifadelerini kullandı.

EKONOMİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ilişkin "Gelir Dağılımı İstatistiklerini" açıkladı. Türkiye'de en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay, geçen yıl bir önceki yıla göre 1,3 puan artarak yüzde 48'e yükselirken en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,1 puan azalarak yüzde 6'ya geriledi.

Enflasyon rakamlarının ortaya çıkmasıyla çalışan kesimlerin maaşlarındaki erime de ortaya çıktı. Bu yılın ocak-nisan dönemini kapsayan ilk 4 ayında tüketici enflasyonu Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre yüzde 15.20, Enflasyon Araştırma Grubu'na (ENAG) göre yüzde 29.06 arttı.

Memura verilen Ocak zammı 4 ayda eridi. Yılın başında emekli ve çalışanın cebindeki 100 liranın alım gücü bugün 77.5 liraya geriledi. Asgari ücretlinin piyasadaki alım gücü 6 bin 580 liraya, en düşük emekli aylığının alım gücü 5 bin 500 liradan 4 bin 255 liraya düştü.

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, "Enflasyon tahminlerimizde herhangi bir değişikliğe gitmeyerek 2023 yıl sonu tahminimizi yüzde 22,3; 2024 yıl sonu tahminimizi de yüzde 8,8'de sabit tuttuk" dedi.

Amerika merkezli yatırım bankası JPMorgan, Türkiye'de yapılacak olan seçim sonrasında ortaya çıkabilecek güçlü ve ılımlı ortodoks para politikalarına göre dolar/TL tahminleri açıkladı. 2 Mayıs tarihli raporda, dolar/TL tahminleri güçlü ortodoks politika senaryosunda 25, ılımlı ortodoks politika senaryosunda ise 30 seviyesinde öngörüldü. Banka, Türkiye için nötr bir pozisyon aldığını da belirtti.

Mastercard'ın eski yönetim kurulu başkanı Ajay Banga, Dünya Bankası başkanlığı görevini devraldı. 63 yaşındaki Hindistan kökenli ABD vatandaşı Banga, Banka'yı beş yıl boyunca yönetecek. Uzmanlara göre Ajay Banga'nın başlıca görevi, Dünya Bankası'nı iklim değişikliğinin yaratacağı sorunlara karşı dirençli hale getirmek olacak.

Avrupa Merkez Bankası (ECB) beklentilere paralel bir şekilde 25 baz puanlık faiz artırımına gitti. Banka önceki 3 toplantıda 50'şer baz puanlık artırımlara gitmişti. ABD Merkez Bankası (Fed) da benzer bir şekilde 25 baz puanlık faiz artırımına gitmişti.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Rusya Devlet Başkanlığı Basın Ofisi’nin önceki günkü açıklamasında Ukrayna’nın iki İHA'yla Kremlin’e saldırı düzenlediği ifade edildi. Rusya, Kremlin'e yönelik insansız hava aracı (İHA) saldırısının ardından Ukrayna'nın Odessa kentini vurdu. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ukrayna’nın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in konutu olan Kremlin Sarayı’na drone’larla düzenlediği saldırı girişiminin planlayıcısının ABD olduğu suçlamasını yöneltti.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, "Putin’e saldırmadık, biz bunu mahkemeye bıraktık" dedi.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, Kremlin’e yapılan saldırıyı "terör eylemi" şeklinde tanımlayarak “ Zelenskiy ve zümresinin fiziki tasfiyesinden başka seçenek kalmadı” dedi.

NATO üyeliği için Türkiye ve Macaristan'ın onayını bekleyen İsveç, terörle mücadele yasasının kapsamını önemli ölçüde genişletti. "Bir terör örgütüne katılmayı" suç sayan yeni yasa 1 Haziran'da yürürlüğe girecek. Yasa 349 üyeli İsveç parlamentosunda 268 lehte oyla kabul edildi. Yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte terör örgütleri için malzeme taşımak, toplantı yerleri organize etmek, yemek pişirmek ya da ulaşım sağlamak da suç olarak değerlendirilecek ve cezaya tabi olacak.

Brezilya’da polis, eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun evinde arama yaptı. Arama, eski liderin Covid aşısı kayıtları üzerinden yürütülen bir soruşturmanın parçası olarak yapıldı. Bolsonaro’nun ABD’ye gidebilmek için aşı kayıtlarında sahtecilik yapmış olabileceği iddia ediliyor. BBC Türkçe'deki habere göre polisler, operasyonda Bolsonaro’ya ve eşine ait cep telefonlarına el koydu, bazı kişiler gözaltına alındı.

Sırbistan'ın, başkent Belgrad'da 13 yaşındaki bir çocuk eğitim gördüğü ilkokulda sekiz öğrenci ve bir güvenlik görevlisini öldürdü. Belgrad polisi yaşındaki çocuğun, saldırıdan önce bir "ölüm listesi" hazırladığının ortaya çıktığını açıkladı.

Zanlının saldırıda babasına ait iki ruhsatlı tabancayı kullandığı belirtiliyor.

Çocuğun anne ve babası da gözaltında.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç dün televizyondan halka seslendi ve saldırıyı "Sırbistan'ın modern tarihindeki en zorlu gün" diye niteledi. Vuçiç bu saldırıdan sonra cezai ehliyet yaşının 12'ye indirilebileceğini söyledi.

Fransa'da Anayasa Konseyi parlamenterlerin "emeklilik yaşını 62'ye düşürmeye yönelik referanduma gidilmesi" talebini reddetti.

Fransa'da hükümetin, emeklilik yaşının 62'den 64'e çıkarılmasını içeren yasa tasarısını oylamadan Meclis'ten geçirme kararı üzerine, 16 Mart'ta kitlesel gösteriler başlamıştı.

İngiltere’nin başkenti Londra’da 6 Kasım’da Kral Charles’ın taç giyme töreni yapılacak. Cumhuriyet adındaki monarşi karşıtı grup, İngiltere genelinde protesto hazırlığı yapıyor.

Grup o gün tören kortejinin güzergahındaki meydanda eylem yapacak ve ve “Benim Kralım değil” ifadeleri yer alan pankartlar açmayı planlıyor.

Grubun protesto hakkı olduğu açıklansa da, Çarşamba günü kabul edilen yeni Kamu Düzeni Yasası, bu anlamda sınırları yeniden belirledi.

Buna göre, otoyolları ve tren yolları dahil ulusal altyapıyı hedef alan eylemler 12 aya kadar hapisle cezalandırılabilecek. Kendini bir yere zincirlemek 6 ay ceza kapsamına alındı.

BM'nin raporuna göre, 2022 yıl sonu itibarıyla dünya genelinde 258 milyon insan akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya. Dünya üzerinde gıda güvenliğinin en düşük olduğu ülkeler Kongo, Etiyopya ve Afganistan.

BM raporunda ayrıca, açlığın felaket seviyesinde olduğu ülkelerden Somali'de 214 bin, Güney Sudan'da 87 bin, Yemen'de 31 bin ve Afganistan'da 20 bin 300 kişinin açlık nedeniyle ölüm tehlikesi ile karşı karşıya olduğu aktarılıyor.

KISA DALGA’DAN…

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi İstanbul 1. Bölge 2. Sıra milletvekili adayı ve Sosyalist Dayanışma Platformu (SODAP) Eş Sözcüsü Kezban Konukçu Kısa Dalga’dan Esra Tokat’ın konuğu oldu.