Siyasette yeni dengeler

KISA DALGA BÜLTEN

1 Haziran 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden seçilmesiyle birlikte gözler yeni kurulacak kabineye çevrildi.

Milletvekilleri yarın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Cumartesi günü yemin edecek. Hafta sonu yemin süreci tamamlanacak ve kabine görevine başlayacak.

Ankara kulislerinde başta eski Maliye Bakanlarından Mehmet Şimşek olmak üzere çok sayıda isim bakanlıklar için konuşuluyor.

Kulislere yansıyan bilgiye göre; bazı bakanlıklar bölünebilir. 2018 yılında birleştirilen Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı da bölünecek bakanlıklar arasında sayılıyor.

Ayrıca, Afet Bakanlığı adıyla yeni bir bakanlık kurulabileceği de kulislere yansıyan bilgiler arasında. Cumhurbaşkanı yardımcısı sayısının da artması bekleniyor.

MHP'li Feti Yıldız, yeni dönemde milletvekili olmayan CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’na dava açılabileceğini söyledi. Yıldız, "28 adet fezlekeyi iddianameye dönüştürerek kamu davası açabilir" dedi.

Kısa Dalga yazarı Ersan Atar’ın aktardığına göre Kılıçdaroğlu hakkında çoğunluğu Cumhurbaşkanına hakaret suçundan düzenlenen fezlekeler Meclis’in açılmasından başsavcılıklara geri gönderilecek. Bu aşamadan sonra başta Ankara Başsavcılığı olmak üzere savcılıklar doğrudan dava açabilecek.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu için de siyasi yasak gündemde. İmamoğlu hakkında, “Yüksek Seçim Kurulu üyelerine hakaret” suçundan verilen 2 yıl 7 ay 15 günlük hapis cezasının istinaf incelemesi sürüyor. Kararın onanması halinde İmamoğlu’nun kararı Yargıtay’a götürme hakkı da bulunuyor.

Ersan Atar’ın konuyla ilgili detaylı yazını kısadalga.net adresinden okuyabilirsiniz…

Kılıçdaroğlu ve İmamoğlu yargı kıskacında

Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, "Mücadeleyi cezaevinden her yoldaşım gibi dirençle sürdürürken, aktif politikayı bu aşamada bırakıyorum" dedi. Demirtaş, artı gerçek sitesinde yayımlanan yazısında da HDP’ye yönelik eleştirilerde bulundu ve “Alarm zilleri zaten uzun zamandır çalıyordu, bu seçim sonuçları da son uyarı oldu” dedi.

Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi ile birlikte grup kurulacağı yönündeki iddialarla ilgili konuştu. Karamollaoğlu, ” Meclis'te grup kurmak için bir takım çaba gösterilecek. Şimdi biraz erken konuşmak için" dedi.

AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, geçen dönemde gündeme getirdikleri anayasa değişikliğini bu dönemde gerçekleştirmek istediklerini söyledi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 3 Ekim’de başörtüsünü gündeme getirerek, “Kadınların giyim kuşamını siyasetin tekelinden çıkartıyoruz. Bu hakkı yasal güvenceye alacağız” demişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan da bunun anayasal güvence altına alınması çağrısı yapmıştı. Erdoğan, düzenlemeye aile tanımını ve LGBTİ+’yı da ekleyeceklerini söylemişti.

Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi; 6 Şubat depremlerinin ardından, Hatay Asbest Teknik İnceleme Raporu’nu yayınladı. Rapora göre 8 numunenin 4’ünde asbest tespit edildi. Numune alınan bütün bölgelerden en az bir tane asbestli malzeme bulundu.

Konutların, çadırların ve kamu kurumların yaklaşık 100 metre yakınında döküm sahaları tespit edildi. Dere yatakları, orman arazileri, zeytinlikler, seralar, tarım arazileri ve su kaynaklarına çok yakın bölgeler döküm sahası olarak tercih edildiği saptandı. Raporda “Bu durum bir yeni bir afetin göstergesidir” denildi.

İstanbul polisi “sahte erişim engeli” çetesini ortaya çıkardı. Aralarında ünlülerin de bulunduğu 12 kişinin, optik cihazlarla hazırlanan sahte mahkeme kararını para karşılığı satın alarak, bazı haberlere erişim engeli getirdiği saptandı.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, vize müracaatları konusunda sistemli bir engelleme olduğunu söyledi. Bağlıkaya’nın verdiği bilgilere göre 2022'de ret verilen vize oranı yüzde 15'in üzerinde iken, 2023'te bu oran yüzde 50 civarına yükseldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki günkü konuşmasında vize sorununu çözüleceğini belirtmişti.

Sanatçı Onur Akın, 35 yıllık sanatçılık hayatında ilk defa vize alamadığını belirterek Almanya’ya gidemediğini duyurdu.

Geçtiğimiz günlerde, Volkan Konak iki kez vize reddi aldığını duyurarak Almanya konserini iptal etmişti.

EKONOMİ

Yurt içi piyasada, seçim sonrası hareketli seanslar dün de devam etti. Dolar/TL, Türkiye piyasalarının kapalı olduğu saatte uluslararası piyasalarda 21 TL'ye kadar yükselerek yeni rekorunu kırdı. Dolar/TL, saat dün gün içinde 20,70’ten işlem gördü.

Geçen haftadan bu yana değer kaybı yaşayan lira, dolar karşısında son üç işlem gününde yaklaşık yüzde 1,5 değer kaybetti. Türk lirasının son günlerde değer kaybıyla bu oran bu yıl için yüzde 10’a yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak-mart dönemini kapsayan gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Buna göre, Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte yüzde 4 büyüdü. Ekonomistlerin beklentisi, Türkiye ekonomisinin yılın birinci çeyreğinde yüzde 3,74 büyüyeceği yönündeydi.

Seçimin tamamlanmasının ardından gözler kabineye çevrildi. Kabinenin açıklanmasının ardından masadaki öncelikli düzenlemelerden biri de asgari ücret olacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu ara zam için haziran ayında toplanacak. Asgari ücrete ara zamda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in işaret ettiği 500 dolar (en az 10 bin lira) seviyesinin kritik eşik olması bekleniyor. Net asgari ücrete ara zam tutarı refah payı ile belirlenecek.

Yeni asgari ücretle birlikte çalışma ve sosyal güvenlikte birçok ödeme kalemi yeniden hesaplanacak. En düşük aylık ihbar, kıdem tazminatı, emzirme yardımı da artacak.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Seçimlerin ardından ABD Başkanı Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki telefon görüşmesiyle birlikte F16’lar yeniden gündeme geldi.

ABD Senatosu'nun etkili isimlerinden Bob Menendez, F-16 satışına onay bekleyen Ankara'ya, "kavgacı" tavrını bırakma çağrısında bulundu.

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre ise Biden'ın bir süredir F-16 satışına destek verdiğini vurguladı. Jean-Pierre, böyle bir satışın İttifak içindeki iş birliğini de kolaylaştıracağını belirtti.

NATO üyesi Türkiye, 2021 yılının Ekim ayında değeri 20 milyar dolar olan F-16 savaş uçakları ile 80 modenizasyon kiti satın almak için başvuruda bulunmuştu.

Satış anlaşması, Bob Menendez'in başını çektiği bir grup Kongre üyesinin karşı çıkması sebebiyle bugüne dek imzalanamadı. Menendez ve diğerleri nkara'nın, İsveç'in NATO üyeliğine karşı çıkmasına, ülkede gazatecilerin tutuklanmasına işaret ederek satışa onay vermiyor.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, İngiltere'nin askeri ya da sivil görevlilerinin Rusya'nın "meşru askeri hedefi" olabileceğini savundu. İngiltere Dışişleri Bakanı "Ukrayna'nın kendini savunma hakkının meşru olduğunu" belirterek, "Kendi sınırlarının ötesinde de güç kullanması meşrudur" demişti.

İç savaşın devam ettiği Sudan'da başkent Hartum’daki bir yetimhanede 11 çocuk yaşamını yitirdi. Ülke içinde bir milyondan fazla kişinin yerlerinden edildiğini belirten Birleşmiş Milletler, çatışmalar nedeniyle 300 bin kişinin de çevre ülkelere kaçtığını açıkladı.

NATO Genel Sekreteri, Kosova'nın kuzeyindeki gerilim üzerine ülkeye 700 asker daha gönderileceğini duyurdu. Başbakan Kurti protestoların barışçıl olmadığını söylerken ABD'den yaptırım sinyali geldi.

Kosova'nın kuzeyinde Sırpların yoğun olduğu üç bölgede 23 Nisan'da yapılan yerel seçimleri kazanan Arnavut belediye başkanlarının göreve başlaması Kosovalı Sırplar tarafından protesto edilmişti. Bölgede protestoların sürmesi üzerine Kosova polisi ve Kosova'daki Barış Gücü (KFOR), belediye binalarını tel örgülerle çevirmiş ve bölgedeki personel sayısını artırmıştı. Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görüyor.

Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, 200 binden fazla ülke vatandaşının enflasyondaki yükseliş nedeniyle yoksullukla karşı karşıya olduğunu belirtti. Avusturya Federal İstatistik Kurumu, daha önce yaptığı açıklamada nisan ayında ülkedeki enflasyonun yüzde 9.7 olarak kaydedildiğini ve en yüksek fiyat artışının yemek, gıda ürünleri, enerji ve kirada görüldüğünü belirtmişti.

Kuzey Kore, uzaya göndermeyi planladığı ilk askeri keşif uydusunun bir kaza sonucunda denize düştüğünü bildirdi. Ülke yönetimi daha önce, ABD'nin askeri faaliyetlerini izlemek amacıyla 11 Haziran'a kadar bir uydu fırlatma planladığını duyurmuştu.

Kanada’da Katolik rahip Arul Savari'nin, 8 yaşındaki yerli kız çocuğuna cinsel istismardan tutuklandığı bildirildi.

Kanada’da İlki 1880'lerin başında açılan ve sonuncusu da 1998'de kapatılan yatılı kilise okulları, "Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarının yaşandığı yerler" olarak kabul ediliyor.

Ülkede, 2010'da kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu'nun kayıtlarına geçen istismarların yanı sıra bazı çocukların üzerinde tıbbi deneyler yapıldığı da belirlendi.

Kanada Federal Hükümeti, binlerce çocuğun açlık, soğuk ve hastalık sonucu hayatını kaybettiği yatılı kilise okullarında yaşananlar için mağdurlardan resmen özür dilemişti.

Rus donanması için casusluk yaptığı öne sürülen Beluga cinsi bir balina, pazar günü İsveç kıyılarında yüzerken görüldü.

Beyaz balina, ilk kez 2019 yılında Norveç yakınlarında boynunda bir kamera askısı ile görüldüğü için casuslukla suçlanmıştı.

Balinanın Rus donanması tarafından eğitildiği ileri sürülüyor.Moskova ise bu iddialarla ilgili bugüne kadar hiç yorumda bulunmadı.

Japonya'da Ulusal Meclis, ülkedeki nükleer reaktörlerin, 60 yıl sınırının ötesinde işletilmesine imkan verecek tasarıyı yasalaştırdı.

Japonya hükümeti, 2011'deki deprem sonrası nükleer reaktörlerin işletim ömrünü, prensip gereği 40, güvenlik standartları sağlanması halinde 60 yılla sınırlıyordu.

Mart 2011'de 9 büyüklüğündeki deprem ve sonrasındaki tsunami felaketi sonucu kuzeydoğu bölgeleri genelinde 15 bin 900 kişi hayatını kaybetmişti.

Güney Kore’de eşcinsel evliliğin yasallaşmasının önünü açacak ilk yasa tasarısı meclise sunuldu.

Asya- Pasifik bölgesinde Avustralya, Yeni Zelanda ve Tayvan’da eşcinsel evlilikler hukuken tanınıyor. Japonya’da da salı günü bir mahkeme eşcinsel birlikteliklerin yasaklanmasının hukuki olmadığına hükmetti

KISA DALGA’DAN…

Hitit Üniversitesi’nden Dr. Kudret Sezgin arkeolojiyle pozitif bilimlerin ilişkisini anlatıyor: