'Gaz' ayarlı enflasyon

KISA DALGA BÜLTEN

6 Haziran 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Yeni kabinede devir teslim törenleri dün de devam etti.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak görev yapacak olan Cevdet Yılmaz, görevi Fuat Oktay'dan devraldı. Yılmaz, "Her yaptığımız işte ilgili tüm taraflarla danışmaya, konuşmaya özel önem vereceğiz. Yönetirken temel ilkemiz adalet olacaktır” dedi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, görevi Mevlüt Çavuşoğlu'ndan devraldı.

Törende konuşan Çavuşoğlu “En zor coğrafyalarda devletimizin bekasını birlikte koruduk." Derken, Hakan Fidan da Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür etti. Fidan şunları söyledi: “Devletimizin her türlü etkin alanından bağımsızlığı ve milletimizin iradesinin egemenliği esasına dayanan milli dış politika vizyonunu ilerletmeye devam edeceğim…”

Kabine bugün ilk toplantısını yapacak. Gündemde ekonomiye dair başlıkların olması ve yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in sunum yapması bekleniyor .

CHP’nin A Takımı olarak nitelenen Merkez Yürütme Kurulu belli oldu. MYK üye sayısı 17’den 15’e düştü. Parti örgütü ve örgüt yönetimi Kılıçdaroğlu’na bağlandı.

Parti sözcüsü yine Faik Öztrak oldu. Yerel yönetimler Ahmet Akın’a, sosyal medya yönetimi Eren Erdem, Hukuk ve Seçim İşleri Zeynel Emre’ye verildi.

HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar, seçim sürecinde hatalar yapıldığını kabul ederek, kongrede eş başkanlık görevlerini bırakacaklarını açıkladı.

Mithat Sancar, "Kendimizi başarısız sayıyoruz, hedeflerimize ulaşamama anlamında” derken, Pervin Buldan da "Kampanya sürecini iyi yönetemediğimizi tespit ettik. Genişleyemedik, büyümedik” diye konuştu.

HDP, kapatma davası nedeniyle Yeşil Sol Parti çatısı altında seçime girmiş ve milletvekili seçiminde oyların yüzde 8,82'sini alarak Meclis'te 61 milletvekili kazanmıştı. HDP, cumhurbaşkanı adayı çıkartmamış, Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu desteklemişti.

Edirne Cezaevi’nde bulunan HDP’nin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, partisine yönelik eleştirilerini dile getirmiş, aday olmayı istediğini ancak gerekçe belirtilmeden reddedildiğini söyleyerek aktif siyaseti bıraktmıştı.

Başak Demirtaş T24 yazarı Murat Sabuncu’ya yaptığı açıklamada eşinin adaylık talebini en az üç kez ilettiğini söyledi. Demirtaş, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 28 Mayıs gecesi Selahattin Demirtaş’ı hedef alması ve sonrasında atılan “idam” sloganlarına HDP dahil muhalefetin tepki göstermediğini ve kendisini destek için kimsenini aramadığını belirtti.

öardından başlayan kayıt işlemleri, dün sona erdi. Meclis'te yer alan 600 milletvekili de kaydını yaptırdı.

14 Mayıs’ta Hatay’tan TİP milletvekili seçilen Gezi davasında tutuklu olan avukat Can Atalay hala tahliye edilmedi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter’da mesaj yayınlayarak “Seçilmiş milletvekilini hapiste tutmak, sadece onu değil ona oy veren insanları da tutuklamaktır. Adaletteki erozyonu durdurun. Can Atalay’ı derhal serbest bırakın” dedi.

CHP Grup Başkanı Özgür Özel de yarın Meclis başkanının seçileceğini belirten Özel, Atalay’ın olmamasının meşruiyet sorunu yaracağını vurguladı.

Kastamonu, Samsun, Sinop ve Amasya'nın bazı ilçelerinde kuvvetli yağış sel ve su baskınlarına neden oldu. Daha önce sel felaketi nedeniyle birçok kişinin yaşamını yitirdiği Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinde dere suları yükseldi, iş yeri ve evleri su bastı. Samsun’un Ladik ilçesinde sele kapılan bir kişi yaşamını yitirdi. Amasya'nın merkeze bağlı Kızılkışlacak köyü yakınlarında otomobille sel sularına kapılan 2 kişiden birinin cansız bedenine ulaşıldı.

İstanbul Şişli’de gözaltında işkence gördüğü için intihara sürüklenen 2010 yılında Onur Yaser Can davasında karar çıktı. Mahkeme 4 polisi "Kamu görevlisinin resmi belgeyi yok etmesi ve bozması" suçundan 6'şar yıl hapis cezasına çarptırdı. Bilirkişi olan sanık ise beraat etti.

EKONOMİ

Asgari ücret ve memur - emekli maaşları için belirliyici olacak enflasyon oranı açıklandı.

TÜİK’e göre enflasyon mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,04 oldu. Yıllık enflasyon yüzde 39,59 olarak hesaplandı.

Böylece doğalgaz fiyatının sıfır olarak hesaplanmasıyla yıllık enflasyon TÜİK'e Aralık 2021'den bu yana ilk kez yüzde 40'ın altına geriledi.

Enflasyon Araştırma Grubu ise doğalgaz fiyatları sıfır olarak hesaplandığında enflasyonu yüzde 105,45 olarak açıkladı.

ENAG’a göre doğalgaz fiyatları sabit hesaplansaydı enflasyon yüzde 109 olacaktı.

TÜİK’’e göre mayısta en fazla fiyat artışı yüzde 37,1 ile "patates ve bazı yumru bitkiler”de, en fazla fiyat düşüşü ise "sıfır fiyat yöntemi" uygulanan "şehir gazı ve doğal gaz"da gerçekleşti.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi de TÜİK’in enflasyon oranına tepki gösterdi ve "Milyonlarca emekçinin geliriyle oynadı" ifadesini kullandı.

TÜİK’in enflasyon hesabına CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba tepki gösterdi. Hesapta doğalgazın yok sayıldığını belirten Ağbaba, “Meğerse bedava doğalgazın parası peşinen memurdan, emekliden, işçiden alınmış. Sonuçta memura, emekli daha az zam alacak, Fiyatlarda ise daha fazla artış olacak" dedi.b

TÜİK’in açıkladığı ayı enflasyon verileriyle birlikte, memur ve emeklilerin 5 aylık zammına dair hesaplama da ortaya çıkmaya başladı.

Memur ve memur emeklilerinin maaş zammı, her yıl iki kez toplu sözleşme zammına ek olarak 6 aylık enflasyon farkıyla belirleniyor.

Memurlar yılın ilk 6 ayı için yüzde 8 sözleşme zammı almıştı. Bu oranı aşan fark kadar memurlara enflasyon farkı verilecek. NTV’nin haberine göre 5 aylık rakamlara bakılınca memur ve memur emeklilerine en az yüzde 7,13'lük enflasyon farkı verilecek.

SSK ve Bağ-Kur emeklileri de 6 ayda bir zam alıyor. Emeklilerin zam oranı 6 aylık enflasyona göre belirleniyor.

5 aylık verilere göre SSK ve Bağkur emeklilerinin zammı şimdilik yüzde 15,26 oldu.

Haziran ayı enflasyonu ise temmuzun ilk haftası açıklanacak. Böylece memur ve emeklilerin zam oranı netleşecek.

TÜİK’in enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla iş yeri kira zam oranı ortaya çıktı. TÜFE'nin 12 aylık ortalamasına göre hesaplanan zam oranı yüzde 63,72 oldu. Konut kiraları için yüzde 25 tavan' uygulaması getirilmişti. Bu uygulama temmuzda sona erecek.

Geçtiğimiz günlerde ya­pılan TOBB 79’uncu genel kurulunda bir ilk yaşandı ve İzmir Ticaret Borsa­sı Başkanı Işınsu Kestelli TOBB tarihinin ilk kadın yönetim ku­rulu üyesi oldu. Kestelli, Dünya gazetesine yaptığı açıklama “21 milyon kadının evde otur­duğu bir ülkenin istediği hızda koşması kolay değil. Tüm iyileş­melere karşın hâlâ tek kanadıyla uçmaya çalışan kuş gibiyiz” dedi.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Afganistan’ın kuzeyinde iki ilkokulun hedef alındığı saldırılarda yaklaşık 80 kız çocuğu zehirlendi. Saldırganın “kişisel nefretiyle” hareket ettiğini söyleyen yetkililer daha fazla detay vermedi. Afganistan’ın komşusu İran’da geçen yılın kasım ayında binlerce öğrenci okullarda zehirlenmişti.

Polonya'nın en büyük muhalefet partisi Sivil Platform'un lideri ve eski başbakan Donald Tusk'ın çağrısıyla toplanan Polonyalılar hayat pahalılığını protesto etti, özgür seçim ve demokrasi talep etti. i, 8 yıldır iktidarda bulunan aşırı sağcı Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) hükümetine karşı "Yeter artık" ve "Otoriter bir Polonya istemiyoruz" yazılı pankartlar taşındı, sloganlar atıldı.

Yaptığı çağrıyla 500 bin kişinin Varşova meydanlarında toplandığını belirten Tusk ise “ Onların büyük umudu bizim umutsuzluğumuzdu. Onların gücü bizim güçsüzlüğümüzdü. Artık sona erdi, zafere gidiyoruz" dedi.

Polonya’da komünist rejimin sona erdiği 1989 yılından bu yana gerçekleştirilen en kalabalık kitlesel gösteri olarak kayıtlara geçtim

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) açıklamasına göre 2005 yılından bu yana dünya genelinde 120 binden fazla çocuk silahlı çatışmalarda sakatlandığı ya da öldürüldü.

2005 yılından bu yana en az 105 bin çocuk silahlı güçler ya da silahlı gruplar tarafından silah altına alındı ya da doğrudan çatışmalarda görevlendirildi.

UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell, "Her savaş nihayetinde çocuklara karşı bir savaştır" dedi.

Bu arada Rusya'nın Şubat 2022'den beri saldırılarında Ukrayna’da 500 çocuğun öldüğü belirtildi. Açıklamayı yapan Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, savaşa bağlı nedenlerle yaralanan çocukların toplam sayısının tespit edilmesinin mümkün olmadığını söyledi.

Hindistan'ın Odisha eyaletinde 2 yolcu ve 1 yük treninin çarpışması sonucu meydana gelen kazada 294 kişi yaşamını yitirdi. Kazaya ilişkin soruşturma raporu henüz yayınlanmazken, Hindistan Sayıştayı’nın 2022 tarihli raporu yeniden gündeme geldi. Raporda, ray yenileme çalışmalarına ayrılan bütçenin azaldığı, bu işlemler için tesis edilen bütçenin ise bu alanda kullanılmadığı ifade edildi. Kazaların yüzde 26'sının bu işlemlerin doğru şekilde yapılmaması sonucu meydana geldiği aktarıldı.

Portekiz'deki çalışanların haftada dört gün mesai yapacağı pilot uygulamada başladı. Denemeye 100 şirket katılıyor. Şirketler ise sürecin sonunda verimlilik ve maliyetlerle ilgili rapor hazırlayacak. Hükümet şirketlere avantaj veya sübvansiyon sağlamayacak.

Daha önce Belçika, İsveç, Finlandiya ve İspanya haftada dört günlük mesaiyi denemişti.

KISA DALGA’DAN…

Ayşe Yıldırım ve Sedat Bozkurt’un hazırlatıp sunduğu Politi-Cast'te, seçimlerin ardından muhalefetin yol haritaları değerlendiriliyor..