Emekçi 'gerçek' ücret istiyor

KISA DALGA BÜLTEN

13 Haziran 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan dün katıldığı etkinlikte önemli mesajlar verdi. Arslan, Anayasa Mahkemesi, kanundan kaynaklı ihlal tespit etmesi halinde bu kanun hükmünün ortadan kaldırılması gerektiğini vurguladı. AYM'nin kararlarının mutlaka uygulanması gerektiğini vurgulayan Arslan, “Bu bir tercih meselesi değildir, bir takdir meselesi hiç değildir. Bu,Anayasa'mızın emredici hükmünün gereğidir” diye konuştu.

Seçimlerin kaybedilmesinin ardından CHP’de parti içi muhalefette “değişiklik” isteyenlerin sayısı artıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, "CHP Genel Başkanlığı'na aday mısınız?" sorusuna İstanbul’da olduğu gibi Türkiye için de değişim istediğini söyleyerek yanıt vermişti.

CHP'den adı genel başkanlık için geçenlerden CHP Grup Başkanı Özgür Özel de Sözcü yazarı İsmail Saymaz’ın “Genel başkanlığa aday mısınız?” sorusuna “Sorumluluk almaktan kaçmayacağım. Ama fedakarlıktan da geri durmayacağım. Parti kimsenin önünü kapatmamalı” diye yanıt verdi.

Yeşil Sol Parti Erzurum Milletvekili ve Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, HDP’nin üç büyükşehirde (Ankara, İzmir ve İstanbul) aday çıkarıp çıkarmayacağıyla ilgili, “Tabii ki çıkarabilir. Bu en doğal hakkımız” dedi.

HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, geçtiğimiz günlerde, Anayasa’nın ilk dört maddesiyle ilgili “Değiştirelim' demiyoruz. Bu maddelere 'zinhar değiştirilemez' demek gelecek nesillerin iradesine ipotek koymaktır” demişti.

MHP'li Feti Yıldız, partisinin anayasa çalışmasını hatırlatarak, "İlk dört maddeyi değiştirmeye yönelik girişimler yok" dedi.

Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ ise Anayasa değişim sürecine işaret ederek eğer bugünkü Meclis yapısıyla başlarsa Anayasa'nın ilk 3 maddesi ve 66'ncı Anayasa’nın değiştirilmesi maddelerinin değiştirilmesinin hedefleneceğini savundu.

Ankara Elmadağ’da bulunan MKE Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası'nda 5 işinin yaşamını yitirdiği patlama Meclis gündemine taşındı. CHP Ankara Milletvekili Deniz Demir son 10 yılda beş patlama yaşandığını belirterek “Patlamanın nedenleri en ince detayına kadar incelenmelidir" dedi.

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, şube müdürlüğü, şeflik, memurluk ve saymanlık için görevde yükselme sınavına girecek personelden sınav ücreti alınmayacağını duyurdu. Görevde yükselme sınavı 9 Temmuz'da yapılacak, sonuçlar 4 Ağustos'ta açıklanacak.

EKONOMİ

Asgari ücrete yapılacak ara zam oranının belirlenmesi için ilk toplantı, bugün yapılacak.

Toplantıda İşçi, işveren ve hükümet tarafları bir araya gelecek. Ara zammın yüzde kaç olacağı bu toplantılarda netleşecek.

Toplantı öncesi konuşan Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Özgür Burak Akkol, bayram önceki anlaşmayı hedeflediklerini söyledi.

Eski Çalışma bakanı Vedat Bilgin, asgari ücretin 500 dolar olması gerektiğini söylemişti. İşveren ise buna sıcak bakmıyor. Akkol da ücretin başka bir para birimine endekslenmemesi gerektiğini savundu.

Yeni ekonomi yönetiminin oluşması sonrası, yabancı bankalar Merkez Bankası faiz politikasına dair raporları güncelliyor.

Bankalar, Merkez Bankası’nın 22 Haziran’daki toplantıda faizleri yükseltmesini bekliyor.

ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley, Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 20’ye yükselteceğini tahmin ediyor.

Goldman Sachs da faizin yüzde 40’a çıkması gerektiğini belirtmişti.

Deutsche Bank üç faiz senaryosu paylaştı. Birinci senaryoya göre, faiz ilk seferde yüzde 25’e yükseltilebilir. İkinci senaryodaysa faiz, haziranda yüzde 18-20’ye ve temmuzda yüzde 25’e çıkarılabilir.

Üçüncü senaryodaysa faiz yüzde 30’ün üzerine çıkabileceği belirtiliyor …

ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan ise politika faizinin yüzde 25'e çıkarmasını bekliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nisan ayı işsizlik verini açıkladı.

Buna göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı nisan ayında bir önceki aya göre 74 bin kişi artarak 3 milyon 585 bin kişi oldu.

İşsizlik oranı ise 0,1 puan artarak yüzde 10,2 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,1 iken kadınlarda yüzde 14,3 olarak tahmin edildi.

DİSK Araştırma Merkezi’nin raporunda ise geniş tanımlı işsiz sayısının Nisan’da 9 milyon 138 bin kişi olduğu belirtildi. Rapora göre; geniş tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 19,6; kadınlarda ise yüzde 31,3 düzeyinde.

Merkez Bankası verilerine göre, nisan ayında cari işlemler 5 milyar 404 milyon lira açık verdi. Yıllıklandırılmış cari açık ise 57,8 milyar dolarla son 10 yılın en yüksek seviyesinde.

Merkez Bankası verilerine göre, resmi rezervler ise nisan ayında net 8 milyar 163 milyon dolar azaldı.

Enflasyon ve kur kriziyle birlikte inşaat maliyet endeksi, 2023 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1,03, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 52,99 arttı.

Ticaret Bakanlığı, "6 ay 6 bin kilometre" satış kısıtlamasına uymayan yetkili bayi ve galerilere toplam 35,1 milyon lira ceza kesti. Bakanlık, stokçuluk yapanları da uyardı.

SANAYİ ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, "Türkiye Yeşil Sanayi Projesi'nde sanayiciler ile küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) 450 milyon dolar finansman sağlanacağını açıkladı.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) 2023 yılı raporunda dünyadaki nükleer silahlanma tehlikesine dikkat çekildi.

ABD, Rusya, Birleşik Krallık, Fransa, Çin, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore ve İsrail'i dünyadaki nükleer güçler olarak sıralayan enstitü, bu ülkelerin nükleer silahlarının sayısını arttığını açıkladı.

2023 Ocak ayı itibarıyla dünyada tahmini olarak 12 bin 512 nükleer başlık bulunduğu belirtildi.

Raporda, Çin'in Ocak 2022'de 350 nükleer savaş başlığına sahip olduğu, bu sayının Ocak 2023'te 410'a yükseldiği ifade edildi.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, yaklaşık bir haftadır devam eden karşı saldırıların ardından üç köyü kurtardıklarını açıkladı. Bu köyler, Ukrayna ordusunun karşı saldırının başlamasından bu yana kurtarıldığını doğruladığı ilk bölgeler oldu.

Eski ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin neredeyse tüm cephanesini Ukrayna'ya verdiğini, ülkenin kendisini savunmak için yeterli cephanesi olmadığını belirtti.

NATO tarihinin en büyük hava tatbikatı dün başladı. Tatbikatta Almanya lojistik merkez olacak. 25 ülkenin iştirak edeceği tatbikat kapsamında Almanya’daki altı askerî havaalanında, 250 dolayında uçak konuşlandırılacak. ABD, tatbikata 100 uçakla katılacak.

Orta Afrika ülkesi Kongo'nun doğusundaki mülteci kampına milis güçlerin düzenlediği saldırıda 40'dan fazla kişi öldürüldü.

Kongo'nun Ruanda, Uganda ve Burundi sınırının bulunduğu doğusu, 20 yılı aşkın süredir altın ve kobalt gibi madenlerin kontrolünü sağlamaya çalışan silahlı grupların saldırıları ve çatışmalarına sahne oluyor. Şimdiye kadar binlerce sivil bu saldırılarda katledildi.

Eski İskoçya Başbakanı Nicola Sturgeon, daha önce liderliğini yaptığı İskoç Ulusal Partisi'ne (SNP) yapılan bağışların harcanmasına ilişkin soruşturmada ifade verdi. İskoçya polisi, herhangi bir suçlama yöneltmediği eski başbakanı serbest bıraktı. Soruşturmanın devam ettiği açıklandı.

Avrupa Birliği, Türkiye ile imzalanan Mülteci Geri Kabul Anlaşması'nın bir benzerini Tunus'a önerdi. Birlik, bu bağlamda Tunus'a 900 milyon euro yardım ve yatırım taahhüdünde bulundu.

Tunus yönetimi, AB tarafından önerilen anlaşmayı gözden geçirerek, kararını bildirecek.

Tunus, AB’ye göre Avrupa'ya gitmek isteyenler için önemli bir geçiş ülkesi. Ocak ve haziran ayları arasında yaklaşık 50 bin kişi Tunus’tan İtalya’ya geçti. Tunus lideri , daha önce ülkesinin 'Avrupa’nın sınır muhafızı olmak istemediğini' söylemişti.

Amerikan Nüfus Sayım Dairesi (CENSUS) tarafından yayınlanan son verilere göre 8,4 milyon kişinin yaşadığı New York nüfusu geçtiğimiz son iki yılda yaklaşık yarım milyon kişi azaldı.

Göç süreci koronavirüs döneminde başladı. Pandemi döneminde kentte çok sayıda işyeri kapandı. Hayalet kente dönüşen New York’ta 80 bine yakın kişi yaşamını yitirdi.

Salgın hastalıkla birlikte kentte suç oranları arttı. Silahlı çatışmalar yüzünden çok sayıda kişi öldü.

ABD’deki enflasyon oranı bir dönem yüzde 8,5’lara yükseldi ancak enflasyon New York’ta ülke ortalamasının 5-6 katı olarak hissedilmeye başlandı.

Son olarak geçtiğimiz hafta Kanada’daki orman yangınları New York kentini turuncu dumanlara boğdu. New Yorklular yeniden maske taktı. New York ilk kez hava kirliliğinde dünya sıralamasında ikinci sırada yer aldı.

Kolombiya'da, 1 Mayıs'ta içindeki 7 kişiyle kaybolan ve 17 Mayıs'ta enkazı bulunan uçaktaki 4 çocuk sağ bulundu. Kolombiya ordusu, haberi "Mucize" olarak duyurdu. Peki çocuklar yağmur ormanlarında nasıl hayatta kaldı?

BBC Türkçe'deki habere göre çocukların ait olduğu kabilenin üyeleri, erken yaşlardan itibaren avlanmayı, balık tutmayı ve bir arada kalabilmeyi öğreniyor. Ormanda meyveler için hasat mevsimi olması da çocukların hayatta kalmasını kolaylaştıran bir faktör oldu.

Eski İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi 86 yaşında öldü. İtalya'da ilk kez 1994 yılında iktidara gelen Berlusconi, 2011'e kadar dört kez başbakan olmuştu. Berlusconi'ye Nisan ayında kronik lösemi teşhisi konmuştu.

KISA DALGA’DAN…