Yer altından sesler: Artık bizi duyun!

KISA DALGA BÜLTEN

5 EYLÜL 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCAST DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Belçika'nın başkenti Brüksel’deki final maçında Sırbistan'ı 3-2 yenerek tarihinde ilk kez Avrupa'nın zirvesine çıkan Türk Milli Kadın Voleybol Takımı Türkiye'ye döndü.

Şampiyonalar yaptıkları açıklamada zaferi ve kupayı Cumhuriyet’in 100. Yılına armağan etti.

Takım oyuncularından Ebrar Karakurt’a yönelik nefret söylemlerine tepkiler yükselirken Galatasaray Düşünce Derneği şu açıklamayı yaptı: “İnsanları milletleri, dilleri, dinleri, cinsiyetleri ve cinsel eğilimleri üzerinden ötekileştirmek nefret suçudur. Sporcumuzun yanındayız…”

‘Filenin Sultanları’nı dünya basını da manşetlerine taşıdı.

New York Times Türkiye’nin Kadın Milli Voleybol takımını ülkenin en başarılı spor takımı olarak niteledi. Gazete şampiyonluğun ve takımın başarısının “toplumsal olarak ayrışmış ülkenin ulusal gurur kaynağına dönüştüğünü” yazdı.

İstanbul Barosu, TİP'ten milletvekili seçilmesine rağmen tutuklu bulunduğu cezaevinden tahliye edilmeyen Can Atalay için anayasa Mahkemesi önüne gidecek. 8 Eylül Cuma saat 14.00'te yapılması planlanan açıklama için İstanbul'dan araç kaldırılacağı da duyuruldu.

Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce, yerel seçimin cumhurbaşkanlığı seçiminden daha zor bir seçim olacağını söyledi. T24 yazarı Cansu Çamlıbel’e konuşan İnce, “geçmişi bırakıp, siyaset mühendisliği yapmadan aklı başında biçimde yeniden masaya dönme zamanının geldiğini” vurguladı. İnce ayrıca CHP'de tüzük değişikliği olursa eski partisine dönebileceğinin de sinyalini verdi.

Tekirdağ'ın Çorlu ilçesinde 'ağır koku' şikayetleri sonrası yapılan denetimlerde havayı kirlettiği belirlenen 7 firmaya 3 milyon TL ceza kesildi. Namık Kemal Üniversitesi'nden Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, "Koku dediğimiz şey aslında hava kirliliğidir. Bunlar kanserojik kirleticilerdir" dedi.

Bu yıl yaşanan aşırı kuraklık tarımı da vurdu. Siirt fıstığında "var yılı"na rağmen kuraklık nedeniyle rekoltenin beklentilerin altında kalacağı belirtiliyor.

Siirt Fıstık Üreticileri Birliği’nin verdiği bilgilere göre 70 bin ton yaş, 30 bin ton işlenmiş fıstık hasatı bekleniyordu. Ancak beklenti yaş fıstıkta 30 bin ton, kavlak (işlenmiş) fıstıkta ise 12 bin tona geriledi.

Trakya'da etkili olan aşırı sıcaklar ve kuraklık nedeniyle bal üretiminde geçen yıla göre büyük oranda düşüş yaşandı. Edirne ve Trakya genelinde yüzde 60'tan fazla verim kaybı olduğu belirtildi.

EKONOMİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ağustos ayı enflasyon verilerini açıkladı.

Ağustosta enflasyon yüzde 9,09 arttı, yıllık bazda yüzde 58,94'e çıktı.

Merkez Bankası, yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 22,3’ten yüzde 58’e yükseltmişti.

Ana harcama gruplarına bakıldığında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış, yüzde 89,31 ile lokanta ve otellerde görüldü. Aylık olarak fiyatı en çok artan ürün yüzde 74,67'yle şans oyunları oldu.

Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten açıklama geldi. Şimşek, geçiş döneminde olduğunu belirterek, “Enflasyonla mücadele biraz zaman alacak. Geçiş dönemindeyiz. Enflasyonu kontrol altına almak ve daha sonra düşürmek için ne gerekiyorsa yapacağız. Sonunda sabretmemize değecek” dedi.

Enflasyonunun açıklanmasıyla birlikte iş yerlerine yapılacak kira zammı oranı ise yüzde 56,28 oldu. Konutlarda kira artış oranı ise 2 Temmuz 2024'e kadar yüzde 25 olarak uygulanmaya devam edecek.

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) 12 aylık enflasyonu yüzde yüzde 128,05 olarak açıkladı. ENAG’a göre enflasyon ağustosta aylık yüzde 8,59 artarken sekiz aylık artış oranı yüzde yüzde 83,96 oldu. Böylece ilk kez Türkiye İstatistik Kurumu'nun aylık enflasyon verisi Enflasyon Araştırma Grubu'nun açıkladığından fazla çıkmış oldu.

KESK’e bağlı Büro Emekçileri Sendikası’nın (BES) araştırmasına göre; ağustos ayı enflasyonu yüzde 10,25, yıllık enflasyon ise yüzde 106,01 olarak hesaplandı.

Merkez Bankası’nın eski baş ekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara, “İspatlayamam ama son aylarda TÜİK’in enflasyon ölçümünde bir yapısal değişim seziyorum" değerlendirmesini yaptı.

Ticaret Bakanlığı'nın ağustos ayı öncü verilerine göre; Türkiye'nin ihracatı aylık yüzde 1,6 artışla 21 milyar 619 milyon dolara yükseldi. İthalat yüzde 6,3 azalışla 30 milyar 494 milyon dolara geriledi. Yılın başından bu yana bakıldığında dış ticaret açığı yüzde 12.1 artışla 82.4 milyar dolar oldu.

Eskişehir’in Mihalıççık ilçesinde bulunan SSS Yıldızlar Holding’e bağlı Doruk Madencilik işçileri, haklarını alamadıkları gerekçesiyle yer altında açlık grevi başladı. Grevin dördüncü gününde bir işçi hastaneye kaldırıldı. Cumhuriyet’e konuşan işçiler seçim öncesi ziyaretlerde bulunan siyasilerin kendilerini unuttuklarını söyledi.

Türkiye Maden İşçileri Sendikası (Maden-İş) Orta Anadolu Şube Başkanı Talih Kocabıyık, 2016'dan bu yana kadar toplu iş sözleşmesinden doğan hakların verilmesini istedi,.

Türk Metal Sendikası ve Metal Sanayicileri İşveren Sendikası (MESS) arasında Toplu İş Sözleşmesi başlıyor. 196 işverene bağlı 400’ün üzerinde işyerini kapsayacak sözleşme Türk Metal Sendikası üyesi 145 bin 33 işçiyi ilgilendiriyor.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Soçi'deki Rus Sanatoryumu'nda bir araya geldi. İki lider ve beraberindeki heyetler arasındaki görüşme 1.5 saat sürdü. Putin tahıl anlaşmasında müzakerelere açık olduklarını söyledi. Erdoğan da bu konuda verilecek kararların az gelişmiş Afrika ülkelerine yönelik çok önemli bir adım olacağını belirtti.

Savaşın başlamasının ardından gıda krizinin önüne geçmek amacıyla, Temmuz 2022'de Birleşmiş Milletler ve Türkiye'nin aracılığında Tahıl Koridoru Anlaşması imzalandı.

Her dört ayda bir uzatılması öngörülen anlaşma, savaşın ortasında bir umut ışığı olarak görüldü ve dört kez yenilenmişti. Ancak Rusya, geçen temmuz ayında anlaşmadan çekilmişti. Rusya, ülkesinin gıda ve gübre ihracatının önündeki engellerin kaldırılmadığını iddia ediyor.

Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin'in Soçi'deki görüşmeleri sürerken, AB'den tahıl anlaşmasına ilişkin açıklama geldi. Açıklamada Rusya’ya anlaşmaya dönme çağrısı yapıldı.

İsveç'in Malmö kentinde Müslümanların yoğun olduğu bölgede Kuran yakan Iraklı Salwan Momika'yı engellemeye çalışan 15 kişi gözaltına alındı. Çevrede toplanan 100'e yakın gösterici, Momika ile polise taş ve şişe fırlattı.

AA'nın aktardığına göre Malmö polisinin duyurusunda, eylemin çok şiddetli geçtiği belirtildi. Polisin, tekrar olay çıkma ihtimaline karşı bölgede nöbet tutmaya başladığı bildirildi.

Sudan'ın başkenti Hartum'da ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmalarda en az 20 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.

Ordu ve paramiliter grup arasındaki çatışmalar 5 aydır devam ediyor. Bugüne kadar çoğu sivil 3 binden fazla kişi hayatını kaybetti, on binlerce kişi yaralandı. Birleşmiş Milletler, Sudan'daki çatışmalar nedeniyle 4,3 milyondan fazla kişinin yerinden olduğunu bildirdi.

Manş Denizi üzerinden İngiltere kıyılarına ulaşan göçmenlerin sayısı Cumartesi günü 872'yi buldu. Bunun , bir gün içinde ülkeye gelen en yüksek sığınmacı sayısı oldu.

Manş Denizi üzerinden bu tehlikeli yolculuğa çıkarak ada ülkesine gelenlerin sayısı bu yıl yaklaşık 21 bin oldu.

İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılma gerekçelerinden biri de sınırlarını daha iyi kontrol etme isteğiydi. Mevcut muhafazakar hükümet, göçmenleri yıldırmaya yönelik tartışmalı önlemleri devreye sokuyor. Ülkeye yasa dışı olarak gelenlerin kişisel koşullarına bakılmaksızın yakalanarak sınır dışı edilmesi planlanıyor.

Bilim insanları astronotların Ay’da uzun süre boyunca bulunmasına imkan sağlayacak bir enerji kaynağı geliştirdi. BBC Türkçe’nin haberine göre NASA’nın Artemis Programı kapsamında 2030 yılında Ay’da bir üs kurulması hedefleniyor.

Galler’deki Bangor Üniversitesi’nden bilim insanları, üste yaşamı mümkün kılmak için haşhaş tohumu kadar küçük nükleer hücreler geliştirdi.

Meksikalı bir çiftin düzenlediği cinsiyet açıklama partisi, kiraladıkları uçağın düşüp pilotun hayatını kaybetmesi ile büyük bir trajediye dönüştü. Günler öncesinden planlanan partide uçağın, konukların üzerinden uçarak bebeğin cinsiyetini gösteren pembe bir toz dökmesi gerekiyordu. Ancak uçak kontrolü kaybetti ve düştü.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından "izlenmekte olan varyant" olarak sınıflandırılan ve şimdiye kadar 10'dan fazla ülkede görülen Pirola üzerinde laboratuvar çalışmaları devam ediyor.

Çin ve İsveç’t yapılan iki çalışmanın sonuçları açıklandı. Bunlara göre yeni varyantın Omicron varyantı kadar tehlikeli olmayabileceği belirtildi.

KISA DALGA’DAN

Mehveş Evin, 40 ilde örgütlenen Mahalle Afet Gönülleri kurucusu Hüseyin Karadayı ve eğitmen Kamil Çığırgan’la yerelde bir afete nasıl hazırlanması gerektiğini konuşuyor