Yıkım üstü asbest...

KISA DALGA BÜLTEN 20 EYLÜL 2023

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler 78. Genel Kurulu için gittiği New York'ta, Amerikan PBS kanalının sorularını yanıtladı.

Sunucu Amna Nawaz, Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın tutukluluğuyla ilgili soru sordu. Erdoğan "Sizi bu niye bu kadar ilgilendiriyor” diyerek şu yanıtı verdi: “ Türkiye bir hukuk devletidir. Hukuk devletinde bu tür kararları yargı verir. Yargının verdiği bu karara saygı duyalım. Ben yargı adına konuşacak durumda değilim.”

Erdoğan, konuşmasında Demirtaş için de bir kez daha "terörist" ifadesini kullandı. Sunucu araya girerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin bu değerlendirmeyi paylaşmadığını hatırlattı. Erdoğan bu duruma tepki göstererek sözünün kesilmemesi istedi ve "Yargının verdiği karara saygı duyacaksın" dedi. Erdoğan, "Amerikan yargısı yargı da Türkiye'nin yargısı yargı değil mi? Türkiye'nin yargısına da saygı duymaya mecbursunuz" diye konuştu.

ABD Senatosu’ndan Bob Menendez'in F-16 satışına olumsuz yaklaşım sergilemesi de soruldu. Erdoğan "Bob Menendez, Türkiye'yi tanımıyor. Öyle görünüyor ki Bob Menendez, Tayyip Erdoğan'ı da tanımıyor" dedi.

Putin’le yaptığı görüşmenin ardından tahıl anlaşmasının yenilenmediğini hatırlatan sunucu “Putin'e güveniyor musunuz?" Sorusunu yönetti. Erdoğan da"Batı ne kadar güvenilirse Rusya da en az o kadar güvenilirdir" yanıtını verdi.

Erdoğan, New York’taki Concordia Zirvesi’nde ise bundan sonra da mültecilere ev sahipliği yapmaya aynen devam edeceklerini söyledi.

Adalet Bakanlığı, CHP Diyarbakır milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun dokunulmazlığının kaldırılması istemiyle hazırlanan fezlekeyi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) iletilmek üzere Cumhurbaşkanlığı'na gönderdi. Başsavcılık Tanrıkulu’na, "Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik" ve "Devletin askeri ve emniyet teşkilatını alenen aşağılama" suçlamaları yöneltmişti. Tanrıkulu 8 Eylül tarihinde katıldığı TV100 canlı yayınında, TSK’yı eleştirip “AİHM kararı orada, 15 tane köylü, kim attı? Bu kadar köyü yaktı?" diye konuşmuştu.

6 Şubat depremlerinin vurduğu Hatay'da asbest tehlikesi bilimsel olarak kanıtlandı.

DW Türkçe Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi'nden uzman bir ekiple bölgeden örnekler topladı ve asbest analizi yaptırdı.

Pelin Ünker’in haberine göre yaşam alanlarından alınan 45 numunenin 16'sında asbest tespit edildi.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre "kesin olarak kanserojen" olarak sınıflandırılan asbest, akciğer zarı kanseri dahil birçok hastalığa yol açabiliyor.

Türkiye'de asbestin çıkarılması, işlenmesi, asbest içeren ürünlerin ithalatı ve satılması, 2010 ve 2013 yıllarında çıkarılan yönetmeliklerle yasaklandı. Ancak bu yönetmelikler yayınlanmadan önce yapılan binaların çoğunun izolasyon malzemesinde asbest bulunuyor.

Galatasaray Meydanı’nın Cumartesi Anneleri’ne yasaklanması kararına karşı “yürütmeyi durdurma” talebiyle İdare Mahkemesi’ne yapılan başvuru reddedildi.

Cumartesi Anneleri’nin kaybedilen ve katledilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerin yargılanması istemek amacıyla başlattıkları eylem 964 haftadır devam ediyor. Annelerin eyleme başladığı Galatasaray Meydanı ise 2018’de “yasaklanmıştı.”

Kamu Görevlileri Etik Kurulu, RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin’in kamu görevlileri etik ilkelerini ihlal ettiğine hükmetti. Kurul, Şahin’in RTÜK ile iş ilişkisi bulunan TÜRKSAT’ta bir süre yönetim kurulu üyeliği yapmasının “çıkar çatışmasından kaçınma” ilkesine aykırı olduğuna karar verdi. Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, Şahin’in RTÜK üyeliğinin düşürülmesi gerektiğini söyledi.

İstanbul'da baraj doluluk oranları azalmaya devam ediyor. Önceki gün yüzde 25 civarında olan doluluk oranı bunun da altına düştü. İSKİ, İstanbullulara tasarruf çağrısında bulundu.

EKONOMİ

Küresel piyasalar bu hafta 5 Merkez Bankası’nın faiz kararına kilitlendi. ABD Merkez Bankası kararını bugün, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ise kararını yarın açıklayacak. Bu hafta faiz kararlarını açıklayacak diğer ülkeler arasında Japonya, İngiltere ve İsviçre var.

İsviçre Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası’nın ise enflasyonla mücadele kapsamında 25 baz puan faiz artışı yapması öngörülüyor.

Japonya’nın ise değişiklik yapması beklenmiyor.

Piyasalar, Fed’in yüzde 5,50 olan faizi sabit tutmasını bekliyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ise politika faizinin 5 puan artışla yüzde 30'a çıkarması bekleniyor.

Ekonomi yönetiminden gelen son mesajlar yabancı yatırımcıların beklentilerinde revizyonlara yol açıyor. İngiliz HSBC yıl sonu politika faizi beklentisinde ılımlı bir revizyon yaptı. Bankanın beklentisi yüzde 30'dan yüzde 32,5 seviyesine çıkarıldı.

Raporda Türkiye'nin yakın vadeli görünümünün son dört ayda önemli ölçüde iyileştiğ vurgulandı.

Konut fiyatlarındaki artış barınma sorunu yaratırken, ülke genelinde ortalama ev fiyatının yaklaşık 3 milyon lira olduğu açıklandı.

Endeksa’nın verilerine göre ağustos ayı itibarıyla satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 110 seviyesinde gerçekleşti.

İstanbul’da bir evin ortalama fiyatı 4 milyonu aşmış durumda, Ankara’da ortalama fiyat 2 milyon 300 bin lira civarında olurken İzmir’de ise 3 milyon 600 bin civarında.

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Sinop Şube Başkanı Tunay Topal ise 100 metrekare 2+1 dairenin fiyatının yaklaşık 4 milyon lira olduğunu söyledi. Topal, memur, işçi ve asgari ücretlinin ev almasının hayal olduğunu belirtti.

Üniversitelerin açılmasına kısa süre kala öğrencilerin de barınma sorunu sürüyor. Ev sahipleri kiraları artırırken özel yurt ve pansiyonların da kendi aralarında anlaşarak fiyat belirlediği öne sürüldü. Rekabet Kurulu Giresun’da 4 özel kız öğrenci yurdu ve pansiyonunun aralarında anlaşıp fiyat belirlediği iddiası ile ilgili soruşturma başlattı.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Azerbaycan, Karabağ’a operasyon başlattı. Savunma Bakanlığı, "operasyonun" amacının, Dağlık Karabağ'da anayasal düzeni tesis etmek ve burada bulunan Ermeni ordu güçlerini geri çekilmesini sağlamak olduğunu duyurdu.Bakanlık, Rusya'nın barış gücü komutanlığının ve Türkiye-Rusya İzleme Merkezi liderliğinin durumdan haberdar edildiğini kaydetti. Bakanlık siviller ve altyapı tesislerinin hedef alınmadığını askeri hedeflerin vurulduğunu belirtti.

2020‘de 44 gün süren savaş sonrası Azerbaycan, 1994'ten beri Ermenistan'ın elinde bulunan Dağlık Karabağ'ı çevreleyen tüm bölgeleri aldı.

2020'de ateşkes görüşmelerine Rusya öncülük etti.

Laçin Koridoru’nun güvenliği de Rus barış güçlerinin kontrolüne verildi.

Ateşkese göre insanların ve malların serbest dolaşımı bu koridor üzerinden sağlanacaktı.

Bakü, Ermenistan’ın bu koridoru yasa dışı gruplara silah tedariki ve yasa dışı madencilik faaliyetleri için kullandığını iddia etti ve geçen aralık ayında koridoru fiilen kapattı.

Ermenistan koridorun askeri amaçlı olarak kullanıldığı iddiasını reddediyor.

Almanya Ukrayna'ya 400 milyon euro değerinde askeri yardım yapılacağını açıkladı. Yardımın içeriği patlayıcı mühimmat, havan topu, mayın füzesi gibi ek cephaneden oluşuyor.

Almanya ayrıca yıl sonuna kadar eğitilen asker sayısının 10 bine ulaşmasını hedefliyor.

ABD ile İran arasında Katar arabuluculuğunda yürütülen müzakereler sonucunda gerçekleşen tutuklu takası uluslararası gündeme damgasını vurdu.

Takastan önce ABD’nin, İran'ın Güney Kore'de dondurulan 6 milyar dolarlık varlığını serbest bıraktığı teyit edildi. Ardından Washington ve Tahran eşzamanlı adım attı. İran, tutuklu 5 ABD vatandaşını serbest bırakırken, ABD Başkanı Joe Biden, 5 İran vatandaşı hakkında af kararını imzaladı.

ABD Başkanı Biden, takas anlaşması konusunda, "İran'da hapsedilen beş masum Amerikalı nihayet evlerine dönüyor" açıklamasını yaptı, bu anlaşmayı mümkün kılan Katar, Umman, İsviçre ve Güney Kore'ye katkılarından dolayı teşekkür etti.

Takasa Cumhuriyetçiler tepki gösterdi ve Biden yönetiminin ise takas anlaşmasıyla İran ekonomisini canlandırdığını iddia etti.

Haftada 4 gün çalışma projesi Almanya’da da denenecek. En az 50 şirketin projeye katılmasını hedefleniyor.

Aynı proje daha önce İngiltere'de de uygulanmıştı. İngiltere'de projeye katılan 61 şirketten 56'sı haftada dört gün çalışma sistemini sürdüreceklerini belirtti. Deneme süresince çalışanlar arasında rapor alanların oranı yüzde 65 azalırken, işten ayrılanların oranı da yüzde 57 düştü. Boston ve Cambrigde'den uzmanların analizine göre deneme süresinde şirketlerin cirosunda ortalama yüzde 1,4 artış kaydedildi.

KISA DALGA’DAN

Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nden Yüksek Mimar Nihal Evirgen, deprem bölgesinin yeniden inşa sürecini Kısa Dalga Podcast'te Esra Tokat'a değerlendirdi.