Öğrenciye tost ayran bile lüks...

KISA DALGA BÜLTEN - 22 EYLÜL 2023

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Okulların açılmasının ardından öğrencilerin beslenme sorunu gündemin üst sıralarındaki yerini koruyor.

CHP’li Burhanettin Bulut, Türkiye’de birçok ailenin yaşadığı bir duruma dikkat çekti ve kantin fiyatlarını gündeme taşıdı.

Geçen yıl 15 TL olan kaşarlı tost bu yıl 25 lira olurken 18 lira olan karışık tostun fiyatı 28 liraya yükseldi.

Kantinde 20 liraya batılan olan hamburger ve tavuk döner 30 liraya çıkarken,, 10 lira olan çorbanın fiyatı da 23 liraya yükseydi. 2

Yani öğrenci her gün bir kaşarlı tost yese ve yanında ayran içse 33 TL vermek zorunda. Bu da aylık 660 TL yapıyor.

Bulut’un verdiği bilgilere göre geçen yıl 25 TL olan makarna/köfte ve ayrandan oluşan menü bu yıl yüzde 80 artışla 45 TL’ye çıktı.

20 TL olan tavuk döner/ayran ve hamburger bu sene 38 TL’ye satılıyor.

20 TL olan pizza/meyve suyu yüzde yüz artışla 40 TL’ye çıktı.

Bir öğrencinin aylık yemek masrafı 750 TL’yi buluyor.

Bulut bu hesabı çıkardıktan sonra geçen yıldan beri tekrarlanan talebi bir kez daha gündeme getirdi: Öğrencinin en azından 1 öğün yemeğini devlet karşılamalı…

Çocuk yoksulluğu Türkiye’de olduğu gibi başka ülkelerde de gündemde… Almanya'da yapılan bir araştırmaya göre göre, öğrencilerin yüzde 33'ü ailelerinin maddi durumları nedeniyle endişeli.

Öğretmenlerin yüzde 37'si çocukların kitap, defter gibi okul ihtiyaçlarını tamamlamakta zorlandığını kaydetti. Yüzde 30'u ise çocukların kahvaltı yapmadan okula geldiğini ifade etti. Yüzde 16'sı ise çocukların okul yemeği için gereken parayı ya hiç ödeyemediğini ya da geç ödediğini belirtti.

İYİ Parti İzmir’de yerel seçimlerde Ümit Özlale’yi aday göstereceğini açıklamıştı. CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, bu tavrına ilişkin “Gidene 'kal' diyemeyiz, zorla ittifak yapacak halimiz de yok” açıklaması yaptı.

Bu arada şarkıcı Mustafa Sandal, geçtiğimiz günlerde İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'i ziyaret etmişti.

Karar'ın haberine göre Akşener, Mustafa Sandal'a İYİ Parti'den Beşiktaş Belediye Başkan Adayı olmasını teklif etti.

Cumhur ittifakı yerel seçimi çalışması için AKP'den üç, MHP’den iki ismin yer alacağı çalışma grubu oluşturuyor. Milliyet'ten Beyza Coşkun'un haberine göre çalışma grubu, 7 Ekim’deki AKP kongresi sonrası bir araya gelecek.

MHP Genel Başkan yardımcıları Feti Yıldız ve Sadir Durmaz’ı görevlendirdi. Grupta AKP’den ise Efkan Ala, Ali İhsan Yavuz, Yusuf Ziya Yılmaz görev alacak. Başta büyükşehirler olmak üzere her il için ayrı ayrı strateji belirlenecek.

Antalya’da Emek ve Demokrasi Güçleri 6 Mayıs’ta Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını anmak için basın açıklaması yapmıştı. Aralarında EMEP İl Başkanı Hasan Alkan ve parti yöneticileri, Eğitim Sen Şube Başkanı Nurettin Sönmez, SOL Parti, Halkevleri ve TİP’lilerin de bulunduğu 24 kişi sabah saatlerinde düzenlenen ev baskınlarıyla gözaltına alındı. gözaltıların Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını anmak için yapılan basın açıklamasıyla ilgili olduğu öğrenildi. Anmada basın açıklamasının ardından Yusuf, Hüseyin ve Deniz’in son mektupları okunmuştu.

Atatürk'ün fotoğrafına yönelik uygunsuz hareketler yaptığı gerekçesiyle gözaltına alınan 17 yaşındaki imam hatip lisesi öğrencisi A.E.S.'nin tutuklanmasına tepkiler geldi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “Bu çirkinliği kabul edemeyiz. Ancak maharet böyle eğitilen, böyle kandırılan, böyle beyni yıkanan bir çocuğu cezalandırmak değildir” dedi.

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu da öğrencinin yerinin hapis olmadığını belirtti. Davutoğlu, böyle bir hareketi bir daha tekrar etmeyeceği şeklinde bir taahhütle yapacağı samimi özürün yeterli olacağını söyledi.

Avukatlık asgari ücret tarifesi yeniden belirlendi. Tarifeye göre, büroda sözlü danışma ücreti ilk bir saate kadar 2 bin 300 lira olarak uygulanacak.

Dilekçe yazılması, ihbarname, ihtarname düzenlenmesi 3 bin 600 lira olarak fiyatlanacak. Kira ya da miras sözleşmesi, vasiyetname gibi belgelerin hazırlanması için 19 bin lira ücret ödenecek.

Tüketici mahkemeleri davaları için avukatlık ücreti 8 bin 700 lira, tahliyeye ilişkin icra takiplerinin ücreti ise 7 bin 400 lira oldu.

Kuraklık, susuzluk ve sel gibi iklim olayları birçok üründe verimi düşürdü. Urfa ve Antep’te zeytin sezonu bu yıl için iyi gitmiyor. Gazete Duvar’dan Fatma Keber’in haberine göre Urfa’da mart ayında yaşanan seller ve bölgede etkili olan kuraklık, zeytinde verimin düşmesine neden oldu.

Bozova Ziraat Odası Başkanı Müslüm Okan, verim kaybının zeytinyağı fiyatlarını da etkileyeceğini söyledi. Okan’ın bilgilerine göre zeytinin 20 litrelik tenekesi 2 bin 500-3 bin lira ise bu yıl 5 bin liraya çıkacak. Market sahibi de 2 bine alıp 3-4 bin lira arasında fiyat koyacak.

Benzer durum ayçiçeğinde de var. Türkiye'nin önemli ayçiçeği üretim merkezlerinden Trakya'da, aşırı sıcaklar ve kuraklık ayçiçeğinde verim ve kalitenin düşmesine neden oldu. Üretimde geçen yıla göre yarı yarıya düşüş var.

Trakya’da bal üretiminde de sıkıntı yaşanıyor.Anadolu Ajansı’nın haberine göre üreticiler yüzde 60'tan fazla verim kaybı olduğunu söylüyor.

Siirt’te te kuraklık nedeniyle üreticinin 30 bin ton olan verim beklentisi 12 bin tona geriledi. Üreticiler ‘var yılı’nın iklim koşulları yüzünden “yok yılına” döndüğünü söylüyor.

EKONOMİ

Merkez Bankası, politika faizini beklentiler doğrultusunda 500 baz puan artırarak yüzde 30'a yükseltti. Açıklamada, "parasal sıkılaştırma sürecinin" devam edeceği vurgulandı. Seçimden sonra yapılan i faiz artışı 2150 baz puanı (yüzde 21,5) buldu.

ABD Merkez Bankası (Fed) politika faizini artırmadı ve yüzde 5,25 ile yüzde 5,50 aralığında tuttu.Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) bu yıl sona ermeden önce 25 baz puanlık bir faiz artışına gidilebileceği öngörüsünde bulundu. ABD'de politika faizi 22 yılın en yüksek seviyesinde bulunuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayına ilişkin tüketici güven endeksi verilerini açıkladı.

Endeks, ağustosta 68 iken eylülde 71,5 oldu. Haziran, temmuz ve ağustos aylarındaki düşüşün ardından endeks yeniden yükselmiş oldu. Ancak bu oran ekonomiye dair kötümser durumun devam ettiğini gösteriyor.

Zira endeksin100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması kötümser durumu gösteriyor.

Tarımsal girdi fiyat endeksi ise temmuzda aylık bazda yüzde 6,56, yıllık bazda yüzde 34,32 artış gösterdi. Endeks on iki aylık ortalamalara göre yüzde 69,23 yükseldi.

Borsa İstanbul’da seçimden sonra başlayan halka arz rüzgârı hız kesmeden sürüyor. Bu yıl 37 şirket halka arz olurken 60 şirket daha halka arz için sıra bekliyor. Dünya gazetesinin haberine göre şirketlerin halka arz büyüklüğü 52 milyar liraya yaklaşırken yatırımcı sayısı da 8 milyona doğru gidiyor. Böylece tarihin en yüksek halka arz büyüklüğüne ulaşılmış oldu.

TOKİ'nin, Haziran 2022'den önce yapılan iş yeri ve konutlar için indirim kampanyası dün başladı. Borcu için peşin ödeme yapanlara yüzde 25 indirim uygulanacak. Başvurular için son gün 19 Ekim. Geriye dönük taksit ve emlak vergisi borcu bulunananlar indirimden fayladalanamayacak.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Dağlık Karabağ'a operasyon düzenleyen Azerbaycan’la ateşkes ilan edilmesi Ermenistan'ın başkenti Erivan’da protesto edildi. Göstericiler polisle çatıştı. Göstericiler, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın istifasını istedi.

Binlerce gösterici hükümeti Dağlık Karabağ'da yaşayan Ermenilere yardım etmemekle suçladı, Azerbaycan'a çok fazla taviz verildiğini savundu.

Uluslararası toplum tarafından Azerbaycan toprağı olarak tanınan Dağlık Karabağ’da yaklaşık 120 bin Ermeni yaşıyor. Ermenilerin Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası bölgede ilan ettikleri Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni hiçbir ülke tanımamıştı.

Uzun süre Ukrayna'nın en sadık müttefiklerinden olan Polonya, artık bu ülkeye silah yardımı yapmayacağını açıkladı. Polonya Başbakanı kendi ordularını daha modern silahlarla donatacaklarını söyledi.

İki ülke arasındaki bu gerilim BM Zirvesi’nde de ortaya çıktı. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, "Bazı ülkeler Ukrayna ile dayanışma içindeymiş gibi davrandılar" demişti. Ukrayna'nın Varşova Büyükelçisi Polonya Dışişleri Bakanlığı'na çağrılmıştı.

Polonya ise Zelenski’yi haksızlık yapmakla suçladı. İki müttefikin bu duruma gelmesini nedeni ise tahıl ticareti.

Rusya’nın Karadeniz'de uyguladığı abluka, Kiev yönetimini tahıl ihracatı için alternatif güzergahlar aramaya zorladı. Bu nedenle Orta Avrupa'da büyük miktarda tahıl birikti.

Avrupa Birliği de çiftçileri korumak amacıyla Ukrayna"dan b Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya’ya tahıl ithalatını geçici olarak yasakladı. AB'nin yasağı 15 Eylül'de sona erdi. Ancak Macaristan, Slovakya ve Polonya yasağı sürdürme kararı aldı.

Ukrayna bu hafta tarım ürünleri ithalatına getirdikleri yasak nedeniyle Slovakya, Polonya ve Macaristan'a karşı Dünya Ticaret Örgütü'nde dava açtı. Polonya ise bu davanın kendilerini bağlamadığını açıkladı. Ki ülke ilişkileri bu noktadan sonra gerildi.

İspanya'nın güneyindeki Málaga kentinde kedi ve köpek gibi ev hayvanlar için halk mezarlığı açılacak.

Resmi Veterinerler Koleji isimli kurumun verilerine göre, 571 bin nüfuslu Málaga'da 350 binden fazla kayıtlı ev hayvanı bulunuyor. Bu sayının 100 binden fazlasını ise köpekler oluşturuyor.

KISA DALGA’DAN

Dr. Emre Eren Korkmaz’ın konuğu olan Hitit Üniversitesi’nden Dr. Kudret Sezgin arkeolojiyle pozitif bilimlerin ilişkisini anlatıyor: