İşsiz sayısı 98 ülkenin nüfusundan fazla

KISA DALGA BÜLTEN

11 NİSAN 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Milletvekili isim listelerinin YSK’ya teslim edilmesinin ardından şimdi sıra listelerin incelenmesine geldi.

26 partinin yer alacağı seçim pusulası öncesinde aday listeleri YSK tarafından incelenecek. 15 Nisan'da başlayacak itiraz sürecinin bitmesiyle 19 Nisan'da kesin listeler açıklanacak.

Millet ittifakında CHP ve İYİ Parti 11 ilde iş birliği yaparken DEVA Partisi, Saadet Partisi, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti adayları CHP listesinden seçime girecek.

DEVA Partisi’nin 11, Gelecek Partisi’nin 11, Saadet Partisi’nin 8 adayı listelerde seçilebilir sırada yer aldı.

AKP ise milletvekillerinden 181'ini aday göstermedi. Sadece 104 milletvekili aday yapılırken; Genel Başkanvekili Binali Yıldırım, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, AKP Grup Başkanı İsmet Yılmaz, üç dönem kuralı nedeniyle aday gösterilmeyenler arasında.

AKP’nin sunduğu listede en genç aday, 18 yaşındaki İzmir 1. Bölge’den Nisa Alptekin, en yaşlı aday ise 73 yaşındaki İstanbul 3. Bölge’den Şamil Ayrım oldu.

• Kabinede yer alan 15 bakanın tamamı liste başından aday oldu. Aday olmama kararı alan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy listelerde yer almadı.
• AKP listelerinde HÜDA PAR’a 4, DSP’ye 3 kontenjan ayrıldı.

Yöneylem Sosyal Araştırmalar Merkezi Genel Koordinatörü Derya Kömürcü AKP ve MHP'nin YSK'ya sunduğu milletvekili listelerini değerlendirdi. Ayrı listelerin Cumhur İttifakı'na milletvekili kaybettireceğini söyleyen Kömürcü, “Ortak listeye yönelmemiş olmaları Cumhur İttifakı'na 15-20 vekil daha az çıkarttıracak gibi görünüyor” dedi.

Sonar Araştırma Başkanı Hakan Bayrakç ise anketlere ilişkin yorumda bulundu. CHP’nin yüzde 30'u geçemediğini ifade eden Bayrakçı, AKP'nin b en düşük 33, en yüksek yüzde 38 oy aldığını aktardı. "Birinci parti AK Parti" diyen Bayrakçı, kilit seçmenin ise "milliyetçiler" olduğunu aktardı.

Yeşil Sol Parti İstanbul İl Eşsözcüsü Mevlüt Ustabaş, kentteki seçim çalışmalarında 7 Haziran havasının hissedildiğini belirterek, hedeflerinin 2 milyon oy olduğunu söyledi.

Türkiye 14 Mayıs seçimlerine giderken HDP hakkında açılan kapatma davasındaki takvim de işliyor.

Anayasa Mahkemesi, "sözlü savunma" yapmayacağını açıklayan HDP'yle ilgili ne yapacağına bugün karar verecek. Yüksek Mahkeme HDP'nin susma hakkını kullandığına karar verebileceği gibi savunma için son kez uyarıda da bulunabilir.

Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu, 14 Mayıs'ta gerçekleştirilecek seçimler öncesi gündemi değerlendirdi, Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce’nin adaylığının seçim sürecine ‘zarar’ verdiğini söyledi. Karamollaoğlu, “Bu AK Parti’nin işine yarayan bir adım. Aklım almıyor. Böyle bir mantık doğru değil” dedi.

YSK’ya gönderilen listelere göre Kadın milletvekili sayısı birçok partide beklenilenin çok daha altında kaldı.

YSK’ya verilen listelere göre, AKP 4, CHP 11, İYİ Parti 6 kadını illerin birincisi sırasından aday gösterdi. Yine listelere göre, en yüksek kadın aday sayısı TİP ve Yeşil Sol’da oldu.

AKP’nin 600 kişilik listesinde 113 kadına yer ver aldı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin de dahil olduğu CHP listesindeki adayların 153’ünü, ayrı listeyle giren İYİ Parti’nin adaylarının ise 145’ini kadınlar oluşturuyor. Emek ve Özgürlük İttifakı çatısı altında seçimlere girecek olan Yeşil Sol Parti’nin, 490 adayından 193’ünü kadınlar oluşturuyor. Türkiye İşçi Partisi listesinde de 398 adaydan 161’ini kadınlar oluşturdu. bianet’ten Evrim Kepenek’e konuşan akademisyen Prof. Dr. Serpil Sancar “Ortadoğu ülkelerinden de daha geri bir noktadayız” dedi.

EKONOMİ

Döviz arzında yaşanan sorun ve uygulanan sıkı gözetim uygulamaları Kapalıçarşı’yı yeniden gündeme taşıdı. Ekonomi gazetesinden Yener Karadeniz'in haberine göre Merkez Bankası da demir sandıklar ile çarşıya her gün 5 milyar TL getiriyor ve karşılığında 260 milyon dolar topluyor.

Çarşı tarihinde ilk kez Merkez Bankası’nın bu şekilde döviz topladığını kaydeden Kapalıçarşı kaynakları yine bu nedenle ilk kez çarşıda döviz fiyatının piyasanın üstüne çıktığını söylüyor.

Bu işlemin 4-5 döviz bürosu ile gerçekleştiğini belirten uzmanlar, uygulamayı “seçim sonrasına hazırlık” olarak nitelendiriyorlar.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre işsiz sayısı şubatta arttı ve yeniden çift haneye çıktı.

Buna göre işsiz sayısı önceki aya göre 65 bin kişi artarak 3 milyon 514 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,2 puan artışla yüzde 10'a çıktı.

Bu verilerin açıklanmasından sonra Hazine Bakanı Nebati’den ise "Çalışıyor, üretiyor, ihraç ediyoruz. İstihdamımız artıyor, işsizlik azalıyor" açıklaması geldi.

CHP Sözcüsü Faik Öztrak, “İşsiz sayısı 8 milyon 941 bin kişiye ulaştı. Bu, dünya üzerindeki 98 ülkenin nüfusundan fazla” dedi.

Merkez Bankası'nın (TCMB) verilerine göre, şubat ayında cari işlemler hesabı beklentilerin üstünde 8,78 milyar dolar açık verdi. Resmi rezervler ise şubat ayında 4 milyar 677 milyon dolar net azalma kaydetti.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

ABD'nin Rusya-Ukrayna savaşı, Türkiye, Orta Doğu, Afrika, Çin ve İsrail ile ilgili bir dizi gizli belgesinin çeşitli sosyal medya mecralarına sızdırılmasının ardından ABD'li yetkililer sızıntının kaynağını araştırıyor.

Reuters haber ajansının aktardığına göre, bazı uzmanlar belgelerin ‘ bir ABD'li tarafından sızdırılmış olabileceğini' söylüyor.

Bu arada savaşa ilişkin yeni belgeler de sızdırıldı. Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili sızan bir gizli belgede de Rus paralı asker şirketi Wagner'in Türkiye’den silah satın almak için girişimde bulunduğu iddia edildi.

Gizli belgelerde yer verilen iddialardan biri de İsrail'de ocak ayından bu yana devam eden yargı düzenlemesi karşıtı protestoların İsrail istihbarat teşkilatı Mossad tarafından desteklendiği yönündeydi. İsrail, bu iddiaları yalanladı.

Çin’in savaş gemileri ve uçaklarıyla Tayvan Boğazı’nda başlattığı tatbikat, üçüncü gününde de devam etti. Tayvan Savunma Bakanlığı, boğazda 70 savaş uçağının ve 11 geminin tespit edildiğini bildirdi. Çin'de iktidardaki Komünist Parti, 23 milyon nüfuslu Tayvan'ı ülkenin bir parçası olarak görüyor.

İran’ın Sakkız kentinde 47 lise öğrencisinin kimyasal gazla zehirlendiği, 20'den fazla kız çocuğun durumunun kritik olduğu iddia edildi. Üç hafta önce zehirlenen 16 yaşındaki çocuk hayatını kaybetti.

İran'da 30 Kasım 2022'den bu yana genellikle kız öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda toplu zehirlenme vakaları yaşanıyor. Şu ana kadar 238 okulda 5 binden fazla öğrenci zehirlendi. Öğrencilerde solunum sıkıntısı, mide bulantısı, baş ağrısı ve uzuvlarda uyuşma gibi belirtiler görülüyor. zehirlenme vakalarıyla bağlantılı oldukları şüphesiyle 100'den fazla kişinin gözaltına alındığını bildirmişti

Gürcistan'da binlerce kişi Rusya'nın etkisi altında olduğunu söyledikleri hükümete karşı sokağa çıktı. Gösterilere katılan eski Cumhurbaşkanı, "Rus köleliğini reddediyoruz" dedi.

İsrail polisinin, geçen hafta Mescid-i Aksa'daki Müslümanlara ses bombası ve coplarla orantısız güç kullanarak iki gün üst üste müdahale etmesi, işgal altındaki Doğu Kudüs'te gerilimi tırmandırmış, olayların çıkmasına yol açmıştı.

İsrail basını, üst düzey bir yetkilinin polisin orantısız güç kullandığını itiraf ettiğini yazdı.

İsrail'de ana muhalefet partisi "Gelecek Var" lideri ve eski Başbakan Yair Lapid, Başbakan Netanyahu ile ülkedeki son olaylar hakkında yaptığı görüşmenin ardından, "daha endişeli" hale geldiğini söyledi. Lapid,, "Netanyahu, hükümetinin işleri kontrol edemediğini belirtti.

Twitter, BBC’nin ana hesaplarından birine "hükümet tarafından finanse edilen basın kuruluşu” ibaresi ekledi. İngiliz yayın kuruluşu bu uygulamaya itiraz etti.

Birleşik Krallık’ta canlı TV yayınlarını izlemek için kanunen zorunlu olan 159 sterlinlik yıllık lisans ücreti, hükümet tarafından belirleniyor. Ancak ödemeyi ülkede yaşayan haneler yapıyor.

Twitter, ABD kamu yayıncısı NPR'nin hesabına da aynı ibareyi yerleştirdi.

ABD'li ilaç şirketi Moderna, 2030'a kadar kansere neden olan farklı tümör tiplerini hedef alan aşıların kullanıma girmesini beklediğini duyurdu. Açıklamada, kalp ve solunum yolu hastalıkları için de aşı geliştirilmesinin planlandığı belirtildi.

KISA DALGA’DAN…