Sandıkta heyecan başladı

KISA DALGA BÜLTEN - 28 Nisan 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

14 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Seçimi için yurt dışında oy verme işlemi dün başladı. 73 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliklerinde oy verme işlemi 9 Mayıs'ta sona erecek. Gümrüklerdeki oy verme işlemi için son gün 14 Mayıs.

Yurt dışında, kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen bulunuyor. Yurt dışında ilk kez oy kullanacak seçmen sayısı ise 277 bin 646.

Yurt dışında oy kullanma işleminin sona ermesinin ardından, oylar Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) belirlediği yöntemlerle, yüksek güvenlik altında, diplomatik kuryelerle Türkiye'ye getirilecek.

Cumhurbaşkanı seçiminde, yurt dışında ve gümrük kapılarında kullanılan oylar, adayların genel oylarına doğrudan yansıyor. Bu oylar, adayların Türkiye'de aldığı toplam oylara ekleniyor.

Yurt dışında geçerli oylar, milletvekili seçiminde ise Türkiye'deki illerin seçmen sayısı ile partilerin aldıkları oy oranlarına göre, il seçim çevrelerinde orantılı biçimde dağıtılıyor.

"Evet" ya da "Tercih" mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılması halinde oylar geçersiz olacak.

Cumhurbaşkan Recep Tayyip Erdoğan’ın rahatsızlığıyla ilgili sosyal medyada ortaya atılan kalp krizi geçirdi ve hastaneye kaldırıldı şeklindeki iddialar İletişim Başkanlığı tarafından yalanlandı. İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Erdoğan’ın sağlıklı ve görevinin başında olduğunu söyledi.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali İlk Nükleer Yakıt Getirme Töreni dün yapıldı. Törene daha önceden açıklandığı gibi Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin online bağlandı. Bu arada Akkuyu’yu protesto edenlere izin verilmedi TİP milletvekili adayı Hatan Güneş’le birlikte aktivistler gözaltına alındı.

Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Sözcü TV'de katıldığı canlı yayında 1,5 yıldır seçim güvenliği için çalıştıklarını ve Yüksek Seçim Kurulu'na ve Anadolu Ajansı’na güvenmediklerini belirtti.

Kılıçdaroğlu, CHP'nin seçim sandıklarına ilişkin önlemler aldığını, sandık görevlilerine eğitim verdiğini belirterek şunları aktardı:

“ Sayım olduğu zaman dışarı çıkmayacaklar, sigara içeceğim, yemek yiyeceğim asla olmayacak. Tutanaklar dikkatli bir şekilde bakılacak. Tutanaklar baştan imzalanmayacak. İmzalandıktan sonra cep telefonuyla çekecek ve Genel Merkezimize gönderecek. Islak tutanağın fotoğrafını çekip bize gönderdikten sonra o çuvalların nakliyle de arkadaşlar ilgilenecekler.”

Seçimlere sayılı günler kalırken iktidar kanadından tepki çeken açıklamalar geldi.

Adalet Bakanı ve Şanlıurfa'dan AKP milletvekili Bekir Bozdağ, seçim sonuçlarına ilişkin tepkilere neden olan bir açıklama yaptı. Bozdağ” 14 Mayıs'ın akşamı iki fotoğraftan biriyle karşılaşılır. Ya şampanya patlatıp bunu sabaha kadar kutlayanlar olacak ya da temiz alnını şükür için secdeye koyup Rabb'ine hamdedenler olacak” dedi.

AA’nın aktardığına göre Bozdağ sözlerinin devamında şunları söyledi: ”Siz olsanız bir yere giderken ailenizi Kılıçdaroğlu'na mı emanet edersiniz Tayyip Bey'e mi emanet edersiniz? Ailemizi emanet edemeyeceğimiz insanlara ülkemizi lütfen emanet etmeyelim."

Bozdağ’ın bu sözleri tepkilere neden oldu.

CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu Bozdağ'ın sözlerini "İstismar" olarak yorumladı ve şöyle dedi: "Düştükleri acziyet ve çaresizliğin, hatta zavallılığın fotoğrafını çizemem ama twitini gösterebilirim! Vatandaşa sözü olmayanın istismarı oluyor haliyle:)) Memlekette bölücü, ayrıştırıcı, kutuplaştırıcı söylemlerine inat barışacak, buluşacak ve kucaklaşacağız.

Yozgat'ta konuşan AKP Genel Başkanvekili Binali Yıldırım ise "Bu seçim, işgalcilere karşı istiklal mücadelesi seçimidir" ifadelerini kullandı.

TBMM Deprem Araştırma Komisyonu çalışmaların ardından 935 sayfalık raporu açıkladı. Raporda tüm bakanlıklar ve belediyelerde Afet ve Acil Durum Yönetimi birimleri kurulması ve yeni bir imar kanunu hazırlanması gerektiği belirtildi.

Uluslararası Af Örgütü’nün son raporunda, depremler nedeniyle 3 milyon 300 bin kişinin yerinden edildiği ve bu kişilerden yaklaşık 2 milyon 300 bininin şu an çadır kamplarda veya konteyner yerleşimlerinde kaldığı belirtildi.

çadır kamplarda kalan depremzede engellilerin tuvalet ve yıkanma gibi temel ihtiyaçlar konusunda yaşadığı sıkıntıların acilen giderilmesi için çağrıda bulundu.

Raporda, engellilerin dağıtılan yardımlara erişim konusunda da sıkıntı yaşadığına dikkat çekildi.

EKONOMİ

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizini yüzde 8,5 seviyesinde sabit tuttu.

Ekonomistlerin beklentisi, faiz oranının sabit tutulması yönündeydi.

Geçen ay da politika faizi yüzde 8,50'de sabit bırakılmıştı.

Ekonomik güven endeksi Mart ayında 98,8 iken, Nisan ayında yüzde 3,5 oranında artarak 102,2 değerini aldı. Endeks Ekim 2021'den beri en yüksek seviyesini aldı. Ekonomik güven endeksinin 100'den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100'den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor.

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Zorunlu Deprem Sigortası yaptırılan konut sayısı yaklaşık 800 bin arttı. Deprem sigortalı konutların en fazla olduğu illerin başında ise yüzde 91,9 ile Bolu geliyor. Türkiye'nin en fazla nüfusuna sahip olan İstanbul’da ise her 3 konuttan birinin sigortası bulunmuyor

ABD'de bankacılık krizine ilişkin risklerin yeniden başlaması sonrası altın fiyatları yükselişe geçti. Altının onsu kritik seviye olan 2 bin doların üzerine çıktı.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Rusya işgalinin devam ettiği Ukrayna'da gazeteciler de hedef alınmaya devam ediliyor.

BBC Türkçe'nin haberine göre Ukraynalı gazeteci Bogdan Bitik, Herson bölgesinde keskin nişancılarca vurularak öldürüldü.

Rusya'dan ise henüz olayla ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı.

Paris merkezli Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, son olay öncesi Rusya'nın 24 Şubat 2022'de işgale başladığı Ukrayna'da 8 gazetecinin öldürüldüğünü, 19 gazetecinin de yaralandığını açıklamıştı.

Ukrayna'da barışın sağlanması için devreye girmesi istenen Çin lideri Şi Cinping, Ukrayna lideri Zelenskiy ile işgalden bu yana ilk kez telefonda görüştü. Şi'nin, arabulucuk için özel temsilci atayacağı açıklandı.

Batılı ülkeler Ukrayna savaşında tarafsızlığını ilan eden ve Rus işgalini kınamayan Pekin yönetimin arabulucuk rolü üstlenmesi için bir süredir çağrıda bulunuyor. Şi'nin Mart ayında Moskova'da Rusya lideri Vladimir Putin'le gerçekleştirdiği görüşme de eleştirilere yol açmıştı.

New York’ta Birleşmiş Milletler merkezinde düzenlediği basın toplantısında konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, AB’nin Rusya'yı kuşatma hedefinin giderek daha saldırgan hale geldiğini ve artık AB ile NATO arasında "çok az fark" kaldığını söyledi. Lavrov, Avrupa Birliği’nin (AB) “askeri örgüt haline geldiğini” iddia etti.

Sudan Sağlık Bakanlığı, ordu ile paramiliter grup Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki çatışmalarda 512 kişinin öldüğünü açıkladı. Çatışmalardan kaçan 16 bin kişi de Güney Sudan'a sığındı.

Sudan Doktorlar Sendikası ise çatışma hattına yakın bölgelerdeki hastanelerin yüzde 72’sinin çalışmalarını durdurduğunu açıkladı.

Sudan'da ordu çatışmaları sonlandırmak için müzakerelere hazır olduğunun sinyalini verdi. ABD ve Afrika Birliği de Sudan krizinde arabuluculuk yapmak istiyor.

Ordu ile HDK arasında “paramiliter yapının tamamen orduya katılmasını" öngören askeri güvenlik reformu konusunda başlayan anlaşmazlık büyümüş ve 15 Nisan’da çatışmaya dönüşmüştü.

Güney Amerika ülkesi Peru, düzensiz göçmen akışıyla mücadele kapsamında sınırlarında olağanüstü hal (OHAL) ilan etti. Askeri birliklerin Şili, Bolivya, Brezilya, Ekvador ve Kolombiya sınırlarında konuşlanacağı bildirildi.

Ulusal İstatistik Enstitüsüne göre, Peru'da yaşayan her 10 göçmenden 9'unun Venezuelalı olduğu ve bunun 1,3 milyon kişiye denk geldiği kaydediliyor.

Katolik Kilisesi lideri Papa Francesco, gelecek Ekim’de yapılacak Piskoposlar Meclisi toplantısında ilk kez kadınların da oy kullanmasına karar verdi. Piskoposlar Meclisi’ne bugüne kadar kadınlar en fazla gözlemci olarak katılabilmişti. Papa 2021’de de Piskoposlar Meclisi'ne müsteşar olarak ilk kez bir kadını atamıştı.

Ekvator Ginesi’nde Marburg virüsü paniği yaşanıyor. Sağlık Bakanlığı, 3 aydan fazla süredir devam eden salgında 12 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu.

Meyve yarasaları aracılığıyla bulaşan Marburg virüsü, insanlar arasında da enfekte kişilerin vücut sıvıları veya teması yoluyla yayılıyor.

Enfekte kişilerde yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, halsizlik, kusma gibi belirtiler aniden ortaya çıkıyor.

Aşısı ya da özel bir tedavisi olmayan Marburg virüsünde ölüm oranı ise yüzde 23 ile yüzde 90 arasında değişiyor.

Angola'da 2005'te yaşanan Marburg virüsü salgınında, virüsün bulaştığı 252 kişinin yüzde 90'ı hayatını kaybetmişti.

Brezilya'da bir sözlük "Pelé"yi "istisnai, kıyaslanamaz, benzersiz" birini tanımlarken kullanılacak bir sıfat olarak sözlüğe ekledi.

Pelé Vakfı'nın yanı sıra kariyerinin büyük bölümünde oynadığı Santos Futbol Kulübü ve pek çok Brezilyalı, ülkenin en popüler sözlüklerinden biri tarafından alınan bu kararı kutladı.

KISA DALGA’DAN…

Gazeteci. Mehveş Evin ve Doğa bilimci Ferdi Akarsu

Yeşil siyaset nedir?

Gelişmemiş ülkelerde yeşil siyasi parti veya yeşil siyasetçi var mı?

Yeşil partilerin avantaj ve dezavantajları neler? Sorularına yanıt veriyor.