KISA DALGA BÜLTEN - 11 Haziran 2022
PODCASTİ DİNLEMEK PLAY'E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Hazine’nin çok bilinmeyenli adımları
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın önceki gün piyasalar kapandıktan sonra 'akşam saatlerinde açıklama yapılacak' duyurusundan sonra Türkiye merakla açıklamaya kilitlendi.
Sosyal medyada tahminler havada uçuştu. Gece 11'den sonra açıklamalar gelmeye başladı. Ekonomist ve iktisatçıların da 'anlamadık' dediği açıklamalar Türkiye’nin yeni gündemi oldu.
Paketi kısaca özetleyelim:
* Enflasyondaki artış karşında harcamalarını kredi kartları üzerinden yapanlara kötü bir haber geldi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) yapılan açıklamaya göre 25 bin lira altında limiti olan kredi kartlarının asgari ödemesi yüzde 20’de tutuldu. Örneğin 10 bin liralık harcama yapan kart sahibi ay sonunda en az 2500 lira ödeme yapmak durumda kalacakken, 30 bin lira harcama yapan kişi harcamasının en az yüzde 40’ını yani 12 bin lirasını ödemek ile yükümlü.
* Diğer sınırlandırıcı tedbir de kredi kullanımına geldi. Sınırlandırma vade üzerinden yapıldı. Tüketiciler daha önce 36 aya varan vadelerde ödeme yapabiliyorken özellikle 100 bin üzerindeki kredilere 12 ay vade sınırı getirildi.
- Açıklanan adımlardan biri de Devlet içi borçlanma senedi veya gelir endeksli senet oldu. Bu uygulamaya sadece gerçek kişiler girebilecek, şirketlere kapalı.
Hazine'den yeni açıklama: Mali disiplinden taviz verilmeyecek
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada da serbest piyasa kurallarından taviz verilmeden, Türk Lirası kullanımını ve cazibesini artıracak uygulamalara devam edileceği belirtildi.
Örtü kapalı faiz
Alınan sıkılaştırma tedbirleri ve gelir endeksli senet uygulamasını Kısa Dalga’dan Mühdan Sağlama değerlendiren Prof. Dr. Şenol Babuşçu, tedbirlerin etkisinin sınırlı olacağını belirtti. Babuşçu, “Bir etki yaratacaksa da bu ancak yılbaşında sonra olacak. Şu ana bir etkisi olmayacak” dedi.
Gelir Endeksli Senet uygulaması için de Babuşçu, "Örtülü bir faiz politikası uygulanıyor" değerlendirmesinde bulundu.
Şamil Tayyar: Üzgünüm
Ekonomik tedbirlere iktidardan ilk tepki AKP MKYK üyesi Şamil Tayyar'dan geldi. Tayyar, "Herkes Google yardımıyla yazılı açıklamaları tercüme etmeye çalışıyor. Şu ana kadar karar mekanizmasındaki tek yetkili çıkıp tartışmalara açıklık getirmedi. Üzgünüm" dedi.
Dolar dalgalanıyor
Ekonomi yönetiminin açıkladığı yeni adımlar sonrası döviz kurları dalgalı seyir izledi. Kararlara ilk tepki olarak 16,75'e kadar çekildikten sonra yeniden 17,20'nin üzerini gören dolar/TL, dün 17’nin üzerindeydi.
Türkiye'nin risk primi de yukarı yönlü hareketine devam ediyor. 5 yıllık risk primi (CDS) 800 baz puan seviyesini aşarak 2008 yılından bu yana kaydettiği zirve seviyeyi yeniledi. Ekim 2008'de güniçi işlemlerde Türkiye'nin risk primi 904 baz puanı görmüştü.
İşsizlik rakamları açıklandı
TÜİK, Nisan 2022 dönemine ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Kurumun verilerine göre Türkiye'de işsizlik oranı yüzde 11,3 olarak gerçekleşti. TÜİK'e göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre 65 bin kişi artarak 3 milyon 853 bin kişi oldu. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,7 iken kadınlarda yüzde 14,5 olarak hesaplandı. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,7 iken kadınlarda yüzde 14,5 olarak hesaplandı.
Benzin ve otogaza bir büyük zam daha
Döviz kurları ve enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle akaryakıt ürünlerine gelen zamların ardı arkası kesilmiyor. Sektör kaynaklarının aktardığına göre, bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere litre fiyatı benzinde 2 lira 18 kuruş, otogazda ise 55 kuruş zamlanacak.
Otobüs firmalarından çöküş açıklaması
Akaryakıt zamları, köprü ve otoyol geçiş ücretleri ve diğer maliyetlerdeki artış otobüs firmalarını kontak kapatma noktasına getirdi.
88 firmanın üyesi olduğu Otobüs İşletme Sahipleri Derneği'nden (OİSD) yapılan açıklamada, ekonomik istikrarsızlığın tahammül sınırlarının ötesine geçtiği ifade edildi. Açıklamada "Yüz binlerce kişi bu sektörden ekmek yiyor; Sektör çökerse enkazın altında çok şey kalır” denildi.
İnşaat maliyetleri yüzde 106 arttı
TÜİK, İnşaat Maliyet Endeksi, Nisan 2022 verilerini yayımladı. Veriler inşaat maliyetlerindeki enflasyonda rekor seviyelerin sürdüğünü gösterdi.
TÜİK verilerine gröe, inşaat maliyet endeksi yıllık yüzde 106,60, aylık yüzde 6,12 arttı.
83 ilaç geri ödeme listesine alındı
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) düzenlemesi olmaksızın 3'ü kanser, 1'i demans, 1'i multiple skleroz, 1'i pulmoner hipertansiyon ve 1'i acil serviste hipertansif kriz ilacı olmak üzere 83 ilacı daha geri ödeme listesine aldı.
Fındık üreticisinin beklentisi 45 liranın üzerinde
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) 2021'de üreticiden 26,5 liraya aldığı fındığı bugünlerde 44 liradan sattığını belirten Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu üyesi Sebahattin Arslantürk, "Üreticinin ve piyasanın beklentisi, yeni mahsulde 45 liranın üzerinde" dedi.
GÜNDEM
İYİ Partili Oral, Kılıçdaroğlu ile görüştü: 6’lı masa kimi aday gösterirse arkasındayız
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'na yönelik "Alevi kimliği sünniler için endişe" sözlerini kullanan İYİ Partili İbrahim Halil Oral, Kılıçdaroğlu'nu ziyaret etti. Kılıçdaroğlu’ndan özür dileyen oral şu açıklamayı yaptı: “. Kılıçdaroğlu da o ifadelerimin çarpıtıldığının farkındadır. Altılı masa kimi aday gösterirse ben ve arkadaşlarım sonuna kadar arkasındayız.”
Oral'ın yorumunun tartışma yaratmasının ardından İYİ Parti, Halil İbrahim Oral'ı disipline sevk etti. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener ve Oral, Kılıçdaroğlu'ndan özür dilemişti.
Babacan: ‘Merkez Bankası’nda dövizi tükettiler'
İktidarı ve ekonomi yönetimini eleştiren DEVA Partili lideri Ali Babacan, "Merkez Bankası’nda dövizi tükettiler. Merkez Bankası 60 milyar dolar içeride, ekside. Gidip Katar’dan, Birleşik Arap Emirlikleri’nden borç aldıkları dövizi de sattılar. Hâlâ satmaya devam ediyorlar" dedi.
Kadıköy Belediye Başkanı'nın makam odasına haciz
Kadıköy Belediyesi'nin 5 ayrı kişiye olan borcunun ödenmediği gerekçesiyle alınan haciz kararı uygulandı. Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı'nın makam odasındaki yemek masası ve koltuklar haczedildi.
Okul aile birliği etkinliklerine 'ahlak, manevi ve kültür değerlerine uygunluk' kriteri getirildi
Milli Eğitim Bakanlığı yönetmelikte değişiklik yaptı, okul aile birlikleri etkinlikleri artık “Türk milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerine" uygun olarak düzenlenecek. Bu etkinlikler tamamıyla okul müdürünün denetim ve sorumluluğunda olacak.
İçişleri Bakanlığı'ndan 'mutluluğa kurşun sıkma' kampanyası
İçişleri Bakanlığı düğün, nişan, asker uğurlaması vb. etkinlikler için 81 il valiliğine yeni bir genelge daha gönderdi. Genelgeye göre 'Mutluluğa Kurşun Sıkma Geleceği Karartma' sloganlı afişlerle vatandaşlar bilgilendirilecek.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Kiev için savaşan üç yabancı askere idam cezası: Kurşuna dizilecekler
Ukrayna'dan bağımsızlığını ilan eden Donetsk'teki bir mahkeme, Mariupol'da Ukrayna ordusunda savaşırken yakalanan iki İngiliz ve bir Fas uyruklu kişiyi ölüme mahkum etti. Üç militanın mahkeme kararına itiraz etmek için bir ay süreleri bulunuyor. Yabancı militanlar temyizi kazanırlarsa, idam cezası 25 yıla kadar hapis cezasına indirilebilir.
Putin: Rusya ekonomisine Demir Perde indiremeyecekler
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, son açıklamasında, İkinci Dünya Savaşı sonrası Soğuk Savaş'ı tanımlamak için Sovyetler Birliği'ne karşı kullanılan Demir Perde tanımına yer verdi. Putin, Batı ülkelerinin yaptırım kararlarıyla Rus ekonomisine Demir Perde indirilemeyeceğini savundu.
Sırbistan ile Türkiye arasında pasaport yerine kimlikle seyahat dönemi
Sırbistan hükümeti, Türkiye ile kimlikle geçiş uygulamasına ilişkin kararın işlemesi için gereken yasal düzenlemeyi hayata geçirdi.
Hükümetten yapılan açıklamada, iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesi adına imzalanan antlaşma gereği bundan sonra Türkiye ve Sırbistan vatandaşlarının bu ülkelere kimlikle geçebileceği ifade edildi.
ABD'de Kongre baskını davası başladı: 'Trump darbe girişimi planladı'
Donald Trump'ın destekçilerinin 6 Ocak 2021'de, yeni ABD Başkanı seçilen Joe Biden'ın başkanlığını tescil etmek üzere toplanan Kongre binasına saldırısıyla ilgili dava başladı. Yaklaşık bir yıl süren soruşturmanın ardından Demokrat Parti öncülüğündeki komite Kongre baskınıyla ilgili duruşmaya katıldı. Demokratların öncülüğünde oluşturulan komitede, ABD eski başkanı Donald Trump'ın bu baskını koordine ederek bir darbe girişimi planladığı ileri sürüldü. Komitenin duruşmalarına başlamasının öncesinde Donald Trump bunu "siyasi bir hile" olarak nitelendirdi.
AB, yönetim kurullarında kadın sayısını artıran taslak mevzuat üzerinde anlaştı
Avrupa Birliği Parlamentosu, dün kadınların yönetimde daha fazla bulunmasını amaçlayan taslak mevzuat üzerinde geçici anlaşmaya vardığını duyurdu. 2026 yılında geçerli olacak mevzuata göre firmalar, yönetici olmayan pozisyonlarda yüzde 40, yönetici pozisyonlarında ise yüzde 33 oranında kadın çalıştırmakla yükümlü olacağı ifade edildi.
Antarktika’da yağan karda ilk defa mikro plastik bulundu
Yeni Zelanda’da bilim insanları, Antarktika'daki yeni yağan taze karda mikro plastiklerin keşfini doğrulayan dünyanın ilk çalışmasını yayınladı. Çoğu kişi tarafından Antarktika’nın el değmemiş bir yer olarak var sayıldığı ancak bir pirinç tanesinden bile daha küçük mikro plastiklerin küresel kirlenme sebebiyle dünyanın bu bölgesine ulaştığı ifade edildi.
KISA DALGA’DAN
Prof.Dr. İlhan Uzgel ve Dr. Mühdan Sağlam’ın hazırladığı Dünya Gündemi’nin bu bölümünde Türkiye-Yunanistan ilişkileri, Türkiye’nin NATO ile ilişkileri ve olası Suriye Operasyonu ele alınıyor.