İşsiz ve maaşsız

KISA DALGA BÜLTEN 19 EYLÜL 2023

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Haber bültenimizin ilk maddesi Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı 'Hayat Tabloları' verileri…

Bu verilere göre Türkiye’de yaşam süresi kısaldı. ’Doğuşta beklenen yaşam süresi’ 2019-2021 döneminde 77,7 yıl iken, 2020-2022 döneminde 77,5’e geriledi. Doğuşta beklenen yaşam süresi’ doğmuş bir bireyin yaşaması beklenen ortalama yıl sayısı olarak tanımlanıyor.

15 yaşındaki kişilerin ortalama kalan yaşam süresi 63,5 yıl olarak açıklandı.

Şu an 30 yaşında olan bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 48,9 yıl oldu.

50 yaşında olan bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 29,8 yıl olarak hesaplandı.

Verilere göre genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşıyor. Erkekler ve kadınlar arasındaki doğuşta beklenen yaşam süresi farkı 5,5 yıl olarak kaydedildi

CHP’de değişim tartışmalarının kongrelerde kavgaya dönüşmesi üzerine CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu devreye girdi. Gazete Pencere'den Candan Yıldız'ın haberine göre; Kılıçdaroğlu, İstanbul il merkezinde 39 ilçe başkanıyla bir araya geldi. CHP lideri gerginliklere izin vermeyeceğini söyledi.

CHP’de Ankara İl Kongresi 24 Eylül’de, İstanbul İl Kongresi ise 8 Ekim’de gerçekleştirilecek. 268 delegenin ve il başkanlarının belirleneceği kongrelerin çok adaylı geçmesi bekleniyor. Kurultay içinse kasım ayı gösterildi.

İYİ Parti ile CHP arasında seçim sonuçlarına ilişkin suçlamalar devam ediyor.

İYİ Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Prof. Dr. Bilge Yılmaz'ın, "Cumhurbaşkanlığı seçiminin, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve etrafındaki çıkar grupları yüzünden kaybedildiğini" savundu. ifadelerine Canan Kaftancıoğlu'ndan yanıt geldi.

CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, Bilge Yılmaz’a yanıt verdi. Kaftancıoğlu, kendisinin de Kılıçdaroğlu’nun etrafındaki kişilerden biri olduğunu belirterek; “Hangi çıkar grubunun’ parçası olduğumu açıklamanızı istemek de bireysel hakkım diye düşünüyorum" dedi.

AKP Genel Merkez Yerel Yönetimler Başkanı ve Samsun Milletvekili Yusuf Ziya Yılmaz, yerel seçimlerle ilgili Cumhur İttifakı ile görüşmelerin başlayacağını belirtti. “2018 yılındaki seçimden bugüne kadar MHP ve BBP ile saygılı bir birlikteliğimiz oldu” diyen Yılmaz ittifakın süreceğini vurguladı.

Ekonomik krizle beraber artan kiralar nedeniyle kiracı ile ev sahibi karşı karşıya geliyor. Adliyelerdeki uyuşmazlık dosyalarının sayısı, bu yılın ilk üç ayında geçen yılın toplamını geçti. Adliyelerdeki kiracı ev sahibi davaları birikince Adalet Bakanlığı zorunlu arabulucu sistemini getirmişti. 10 Haber internet sitesinin derlemesine göre kavgaya dönüşen uyuşmazlıklarda ise en az 11 kişi öldü, 46 kişi yaralandı, yüzlerce kişi de gözaltına alındı.

İzmir'in Menderes ilçesinde, ormanlık alanda 16 Eylül'de çıkan orman yangınına müdahale için Tahtalı Barajı'ndan su almaya çalışırken düşen helikopterdeki 3 mürettebat hayatını kaybetti.

Isparta'daki Eğirdir Gölü kıyısında su içerisinde birden fazla el bombası bulundu.

Bölgeyi şeritle kapatan ve plajda güvenlik önlemi alan polis, giriş çıkışlara da izin vermedi. Olayla ilgili savcılık soruşturma başlattı.

Aşırı sıcak ve kurak geçen yaz nedeniyle İstanbul’da barajların doluluk oranı düştü. Beklenen yağışlar gelmedikleri su seviyesi yüzde 25’lere kadar inmiş durumda. Büyükçekmece, Kazandere ve Pabuçdere Barajlarının yüzde 5'in altına düştüğü görüldü.

Antik dönemin en önemli arkeolojik alanlarından Ankara'nın Polatlı ilçesindeki Gordion Antik Kenti, UNESCO tarafından 'Dünya Mirası' ilan edildi. Gordion yerleşimi Ankara’nın 70 km güneybatısında, bulunuyor. Ana Yerleşim Höyüğü, Sakarya nehri üzerinde, Yassıhöyük köy sınırları içerisinde yer alıyor.

Gordion’un da Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmesiyle Türkiye’nin bu listedeki varlık sayısı 20’ye ulaştı. Ayrıca UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne ilk defa Ankara’dan bir yer kaydedilmiş oldu.

Tarihi mirasla ilgili bu haber sevindirirken Kapadokya’dan gelen haberler ise tepkilere neden oldu. Mimarlar Odası Ankara Şubesi, UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki doğa harikası Kapadokya’da Göreme-Ortahisar arasındaki yol nedeniyle tahribatın büyüdüğünü belirtti. Açıklamaya göre, çok sayıda peri bacası, manastır ve şapelde derin çatlaklar oluştu u, vadilere hafriyatlar döküldü. Yol çalışmasının acilen durdurulması istendi.

EKONOMİ

Merkez Bankası’nın (TCMB) 24 Ağustos’taki 750 baz puanlık faiz artışı sonrasında 27 liranın altına düşen dolar kuru dün yeniden 27 lirayı aştı.

Kurun seviyesinde bu hafta TCMB’nin vereceği faiz kararı etkili olacak.

Piyasalar, politika faizinin 5 puan artışla yüzde 30'a çıkmasını bekliyor.

Piyasalar, Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) ise faizi sabit tutmasını bekliyor.

CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, bu yılın ilk 7 ayında 1 milyon 103 bin kişinin işsizlik ödeneğine başvurduğunu söyledi. Bulut’un verdiği bilgilere göre başvuranların sadece yarısına ödenek bağlandı. Bulut, “Resmi işsiz sayısının 3 milyon 291 bini bulduğu ülkemizde, bu yıl işini kaybeden her 2 kişiden 1’i hem maaşsız hem de işsiz kaldı” dedi.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu'nun, 9 Haziran 2022'de açıklanan enflasyon oranlarını protesto için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) önünde düzenlediği eylemde gözaltına alınan 5 sendika yöneticisinin, 4,5'ar yıla kadar hapsi istendi. Sendika yöneticileri 19 Eylül’de hakim karşısına çıkacak. Birleşik Kamu-İş'ten yapılan açıklamada, TÜİK'in hesaplama yöntemleri eleştirilerek, bu davanın TÜİK tarafından açlığa mahkum edilenlerin davası olduğu belirtildi.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle Türkiye'ye 400 milyon avro yardım gönderilmesine uzlaştı.

Yardım AB bütçesinin dayanışma ve acil yardım için ayrılan bölümünden karşılanacak. Mali yardım, Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi'nin son onayından sonra ödenecek.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya'nın Polonya'ya kadar gelmesi durumunda, Üçüncü Dünya Savaşı'nın çıkacağını söyledi. Zelenskiy, Putin'in durdurulması gerektiğini vurguladı. Rus toplumunun Putin tercihini eleştiren Zelenskiy, "Onu seçtiler, bir kez daha seçtiler ve ikinci bir Hitler yarattılar" ifadelerini kullandı.

Bu arada Polonya Rusya plakalı araçların ülkeye girişini yasakladı. Polonya bu yasağı uygulayan 5. ülke oldu.

İtalya’nın Kuzey Afrika'ya en yakın kara parçası olan Lampedusa Adası’na bir hafta içinde yaklaşık 12 bin mülteci gelmesi üzerine AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen İtalya Başbakanı Meloni'nin davetiyle adaya gitti. Von der Leyen birlik üyesi ülkelere İtalya'ya gelen sığınmacıları almaları konusunda çağrıda bulundu.

Von der Leyen ayrıca İtalya'ya destek için 10 maddelik plan açıkladı. Buna göre Frontex dahil olmak üzere denizde ve havada sınır devriyeleri artırılacak, Akdeniz'de devriye sayıları çoğaltılacak. İnsan kaçakçılarının lojistik zincirleri kırılacak ve kötü durumdaki teknelerin kullanımı sınırlandırılacak.

İtalya Başbakanı Meloni Cuma akşamı yayınladığı video mesajda, göçmenlerin Akdeniz'i geçmesini engellemesi için AB'nin "gerekirse donanmyla devreye girmesi gerektiğini savunmuştu.

Ermenistan ile Azerbaycan arasında aylar süren gerginliğin ardından, Azerbaycan ve Kızıl Haç, Laçin Koridoru ve Ağdam yolu üzerinden Dağlık Karabağ'a insani yardım tırlarının geçişine izin verildiğini açıkladı.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında 2020 yılında yaşanan savaşta, Azerbaycan Dağlık Karabağ'ın geniş bölümünde kontrolü yeniden sağlamıştı. Savaş sonrasında iki taraf Rusya'nın arabuluculuğunda ateşkes anlaşması imzalamıştı. Anlaşma, Azerbaycan'ın Laçin Koridoru'ndan güvenli geçişleri sağlamasını da öngörüyordu. Azerbaycan, Kızılhaç'a ait araçlarla Ermenistan'dan Dağlık Karabağ'a kaçak eşya taşındığı gerekçesiyle Laçin Koridoru'nu kapatma kararı almıştı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Karabağ meselesine dair barış müzakerelerinin yıl sonuna kadar sonuçlanacağına inandığını söyledi.

İran'da geçen yıl ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeten Mahsa Amini; dünyanın çeşitli kentlerinde yapılan gösterilerle anıldı. Türkiye’de kimi kentlerde anma etkinliği düzenlendi. İran'da yapılan anmalarda ise Amini’nin babası gözaltına alındı.İran devlet medyası ülkenin farklı şehirlerindeki gösterilerde polisin çok sayıda kişiyi gözaltına aldığını duyurdu.

İklim aktivist grubu "Son Nesil" (Letzte Generation), Almanya'nın başkenti Berlin'in sembollerinden Brandenburg Kapısı'nı iklim değişikliğine dikkat çekmek amacıyla sarı ve turuncu sprey boyayla boyadı. 14 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar hakkında kamu malına kasten zarar vermeden soruşturma açılacağı belirtildi.

Almanya, 2045 yılı itibarıyla iklim nötr olmayı hedeflerken, "Son Nesil" grubu Almanya'nın 2030 yılında fosil yakıtları kullanmayı bırakmasını talep ediyor.

Haftada 4 gün çalışma projesi Almanya’da da denenecek. En az 50 şirketin projeye katılmasını hedefleniyor.

Aynı proje daha önce İngiltere'de de uygulanmıştı. İngiltere'de projeye katılan 61 şirketten 56'sı haftada dört gün çalışma sistemini sürdüreceklerini belirtti. Deneme süresince çalışanlar arasında rapor alanların oranı yüzde 65 azalırken, işten ayrılanların oranı da yüzde 57 düştü. Boston ve Cambrigde'den uzmanların analizine göre deneme süresinde şirketlerin cirosunda ortalama yüzde 1,4 artış kaydedildi.

Hollanda'da yasal esrar üretimi 15 Aralık'ta iki kentte başlayacak. Kullanıcılar ilk yasal esrarı şubat ayından itibaren kafelerden alabilecek.

BBC Türkçe'den Yusuf Özkan'ın haberine göre deneyin başarılı olması durumunda Hollanda’da hafif uyuşturucuların üretim ve satışının tamamen yasal olması gündeme gelecek

KISA DALGA’DAN