Gazze'ye abluka: Açlık, susuzluk...
KISA DALGA BÜLTEN 10 EKİM 2023
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Filistin - İsrail çatışması gündemin ilk sıralarında…
Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, 7 Ekim’de İsrail'e “Aksa Tufanı” isimli operasyon başlatmış, İsrail ordusu da savaş uçaklarıyla “Demir Kılıçlar” adı verilen operasyonla yanıt vermişti.
Filistin-İsrail çatışmalarında 3. gün geride kalırken bültenimiz yayına hazırlandığı sırada İsrail ve Gazze'de ölü sayısı 1200’ü ulaşmıştı.
Hamas’ın saldırılarının ardından rehin alınan kişilerin görüntüleri sosyal medyada yayılmıştı. Gazze Şeridi'nde "çok sayıda" İsrailli sivil ve askerin Hamas tarafından rehin tutulduğu belirtiliyor.
İsrail hükümetinin basın ofisinin Facebook paylaşımında 100'den fazla kişinin kaçırıldığı belirtildi. Ancak tam sayı bilinmiyor.
Hamas, rehin alınan İsraillilerin Gazze Şeridi'ndeki çeşitli bölgelere götürüldüğünü söyledi. Bir Hamas sözcüsü, İsrail'in Gazze'ye yönelik hava saldırılarında dört rehinenin ve onlardan sorumlu Hamas üyelerinin öldürüldüğünü söyledi. Bu arada Çin basını Katar'ın İsrail ve Hamas arasında 'esir takası' için arabuluculuk yaptığını yazdı.
Çatışmalar sürerken İsrail, Gazze’ye tam abluka uygulanacağını açıkladı. İsrail Savunma Bakanı, “Gazze'ye elektrik, gıda ve akaryakıt yok” dedi. İsrail ayrıca Gazze’ye su akışını da kesti.
Gazze'de yaklaşık 2.3 milyon Filistinli yaşıyor Birleşmiş Milletler (BM) Pazar gecesi itibarıyla 123 binden 'den fazla Filistinlinin Gazze'de yerinden edildiğini ve 74 binine yakınının okullara sığındığını açıklamıştı.
Hamas saldırılarının ardından İsrail kamuoyu istihbarat zafiyetini tartışırken, İsrail Komünist Partisi (MAKİ) ve sol partilerin oluşturduğu Barış ve Eşitlik için Demokratik Cephe (Hadash) ortak açıklama yaptı. İki siyasi oluşum uluslararası topluma seslenerek 'savaş tamtamlarını susturmak ve siyasi bir çözüm için sürece müdahale etmelerini istedi' .
Açıklamada, “Faşist sağ hükümetin işgali pekiştirmek için işlediği suçlar, durdurulması gereken bölgesel bir savaşa neden oluyor" denildi.
İsrail'in en eski gazetesi ‘Haaretz' de çarpıcı bir başyazıyla çıktı. Yazıda Başbakan Binyamin Netanyahu'ya sert eleştiriler yöneltiydi. İsrail Başbakanı'nın "Filistinlilerin varlığını ve haklarını açıkça görmezden gelen bir dış politikayı benimsediği" kaydedildi . “"İsrail'in başına gelen felaketin sorumlusu tek bir kişidir” denildi.
İsrail ordusundan iki üst düzey yetkili, Hamas'ın saldırısını 11 Eylül saldırılarına benzetti.
Hamas’ın saldırılarında İran’ın rolü de tartışılıyor. İran’ saldırıları ‘yıllardır süren cinayetlere ve suçlara meşru bir yanıt’ olarak nitelendirmişti.
Hamas Sözcüsü Gazi Hamad, İran’dan doğrudan destek aldıklarını söylemişti. BBC Türkçe’nin Reuters’tan aktardığına göre İran’ın Birleşmiş Milletler (BM) misyonu, İran’ın Hamas’ın saldırısına ‘dahil olmadığını’ belirtti.
Saldırılardan sonra İsrail’e desteğini açıklayan ABD uçak gemi filosunu Doğu Akdeniz'e gönderdi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hamas'ın saldırılarına karşı koymak için İsrail'in ihtiyaç duyduğu her şeyi sağlayacaklarını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail ile Filistinliler arasında nihai barışın sağlanması için, iki devletli çözümün gerekli olduğunu ifade etti.
Filistin - İsrail çatışmasına ilişkin Rusya’dan da açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gerilimin tırmanmasını büyük bir endişeyle izlediklerini belirtti. Peskov, şiddet sarmalının devam etmesinin bölge için tehlikeli olacağı uyarısında bulundu.
—
Seçimlerden sonra değişim seslerinin yükseldiği CHP, en kritik kongreyi geride bıraktı. Önceki gece geç saatlere kadar süren CHP İstanbul İl Kongresi’ni değişimcilerin adayı Özgür Çelik kazandı.
Çelik 342 oy alırken, genel merkezin desteklediği Cemal Canpolat ise 310 oyda kaldı.
CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik yayınladığı teşekkür mesajında "Şimdi İstanbul’da ve Türkiye’de iktidar yolumuza devam etme zamanı" dedi.
İstanbul il kongresi 4-5 Kasım’da yapılacak kurultayın provası gibi görülüyordu. Olağan kurultayda oy kullanacak 1200 delegesinden 196’sı da İstanbul’dan gidecek. İstanbul’daki delegelerin, 4-5 Kasım tarihinde düzenlenecek kurultayda önemli bir ağırlığı olacak.
Büyük kurultay öncesi İlhan Cihaner, Örsan Öymen, Özgür Özel ve Ünal Karahasan Genel Başkanlık için aday adaylığını açıkladı. Kemal Kılıçdaroğlu’nun da delegeler tarafından yeniden aday gösterilmesi bekleniyor.
Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan'ın, CHP'den ihracının iptali için açtığı davada nihai karar verildi. Ankara 28'inci Asliye Hukuk Mahkemesi, Özcan'ın CHP'den ihraç edilmesine ilişkin karara yaptığı itirazı reddetti. Böylece Özcan'ın CHP'den ihracı kesinleşmiş oldu.
İYİ Parti Ankara İl Başkanlığı görevinden istifa eden Faruk Köylüoğlu yeni bir açıklama yaptı. İYİ Parti’nin 81 ilde aday çıkarma kararını eleştiren Köylüoğlu, “Gelişmeler AKP'ye seçim kazandırma operasyonu gibi oldu. İnşallah akıllarını başlarına alırlar” dedi.
Köylüoğlu istifa mesajında da Ankara’da Mansur Yavaş’ın karşısına aday çıkarma kararına tepki göstermişti.
Depremde büyük yıkım yaşayan Hatay’da içme ve kullanma suyu incelendi. Hatay Tabip Odası ve SES Hatay Şubesi’nin raporuna göre, içme suyunda yüksek miktarda bakteriye rastlandı. Şebekeye ve isale hattına “kanalizasyonun karışmış olması” ihtimaline dikkat çekildi.
Su içilebilir hale gelinceye kadar şişelenmiş suların halka ücretsiz dağıtılması talep edildi.
İstanbul Sancaktepe'de 3 çocuğun inşaatın su dolu temeline düşerek hayatını kaybetmesiyle ilgili bilirkişi raporu açıklandı. NTV'nin haberine göre; bilirkişi raporunda Sancaktepe belediyesi görevlilerini kusurlu buldu. Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, belediye görevlileri hakkında valilikten soruşturma izni talep edeceği bildirildi.
Kocaeli’nde üç aile hekiminin hasta yakınları tarafından şiddete uğramasının ardından aile hekimleri, dün itibariyle 5 gün iş bırakma eylemine başladı. Birlik ve Dayanışma Sendikası Genel Başkanı Dr. Derya Mengücük, "Sağlık Bakanlığı’nın kınama dışında daha etkin ve caydırıcı çözümler bulmasını istiyoruz" dedi.
Türkiye'de suça sürüklenen çocukların oranı artıyor. Hırsızlık olayı, 9 yılda yüzde 70 artışla 30 binden 52 bine yükseldi. Çocukların karıştığı olay ise bir önceki yıla göre 2022'de yüzde 20,5 arttı.
Verilere göre çocukların karıştığı olay sayısı 206 bin 853 oldu. İlk sırada yaralama yer aldı. Onu sırasıyla hırsızlık, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak izledi.
Uyuşturucu madde kullanımı ile alım ve satımına yönelik suç oranı geçen yıl en yüksek seviyeye ulaştı.
2021'de 6 bin 748 olan uyuşturucu kaynaklı suç sayısı, 2022'de 9 bin 304 olarak kayıtlara geçti.
EKONOMİ
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, tütün ürünleri, şans oyunları ve alkollü içkilerden alınan vergi gelirlerinin açıklanması istemiyle soru önergesi verdi. Sorularını Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e yönelten Gürer, üç kalemden alınan vergilerden elde edilen gelirin 12 Bakanlığın bütçesini geçtiğini söyledi.
Kredi kartı harcamaları ve borçları hızla büyüyerek eylül sonu itibarıyla 1 trilyon liraya yaklaştı. Dünya yazarı Naki Bakır’ın BDDK verilerinden aktardığına gör bireysel kredi kartlarındaki borç bakiyesi 965,4 milyar liraya ulaştı.
Kart borçları son bir yılda neredeyse üçe katlandı. Bir yılda reel olarak yüzde 71 artış oldu.
Tüketici kredileri ile bireysel kredi kartı toplamından oluşan bireysel borç bakiyesi 29 Eylül itibarıyla 2 trilyon 414,1 milyar liraya ulaştı.
Geçtiğimiz günlerde Ticaret Bakanı Ömer Bolat marketlere indirim çağrısı yapmıştı. Çağrıya destek veren Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Ömer Düzgün’, dayanıklı tüketim ürünleri, temizlik ürünleri ve mutfak araç gereçlerinde aralık ayı sonuna kadar zam yapmama kararı aldıklarını söyledi.
Hürriyet’ten Emre Eser’e konuşan İstanbul Ticaret Odası Perakende Komitesi Başkanı Yavuz Altun da, Etiketlerde yüzde 10 ila yüzde 20 arasında indirime gideceklerini belirtti.
Barınma ve kira krizi sürerken Ticaret Bakanlığı, ilan platformlarında verilen satılık emlak ilanlarını incelemeye aldı. Manipülatif bulunan ilanlara toplamda 54 milyon lira ceza kesildi.
2023 Nobel Ekonomi Ödülü, "kadınların iş gücündeki yeri" ile ilgili çalışmaları nedeniyle ABD'li Claudia Goldin’e verildi. Goldin, aynı meslekte çalışan kadın ve erkekler arasında kazanç farkının büyük ölçüde ilk çocuğun doğumuyla ortaya çıktığını gösterdi.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Yunanistan'da 8 Ekim Pazar günü yapılan yerel seçimlerin ilk turuna katılım sadece yüzde 52 oldu.
Başbakan Kiryakos Mitsotakis liderliğindeki muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi (YD), ilk turda yedi vilayette zaferini ilân etti
Gazete Duvar’ın haberine göre dönemde yeniden güçlenen PASOK Girit başta olmak üzere muhalefetin güçlü olduğu bazı noktalarda kayda değer başarılar elde etti. Ana muhalefet partisi SYRİZA ise büyük hayâl kırıklığı yaşadı. Seçimlere yeni lider kadrosuyla giren parti bütün büyük vilayet ve şehirlerde belirlediği hedeflerin uzağında kaldı.
Bazı noktalarda nihai sonuçların belirlenmesi pazar günü ikinci tur seçimlere gidilecek
Almanya Federal Hükümeti için test sayılan ve mülteci tartışmalarının gölgesinde yapılan Bavyera ve Hessen eyalet meclisi seçimlerinden sağ partiler önde çıktı. Hıristiyan Birlik Partileri (CDU/CSU) ile sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi seçimi önde bitirdi. Buna karşın, Federal Hükümeti oluşturan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP), her iki seçimin de kaybedenleri oldu. Aşırı sağcı Almanya için Alternatif Partisi her iki eyalette de ikinci büyük parti konumuna yükseldi.
Taliban yönetimi cumartesi günü Afganistan'da meydana gelen 6.3 büyüklüğündeki depremde ölenlerin sayısının 2 bin 400’ü geçtiğini açıkladı. Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere aralarında Türkiye’nin de bulunduğu birçok ülke Afganistan’a insani yardım gönderme kararı aldı.
KISA DALGA’DAN…
İbrahim Ekinci’nin ekonomi gündemini yorumladığı podcastini dinleyebilirsiniz..
