'Savaş ilanı'

20 ARALIK 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

GÜNDEM

+++ Yerel seçimler yaklaşırken partilerin çalışmaları sürüyor, işbirliği ihtimalleri de tartışılıyor. Son durum şöyle:

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, temayül yoklamalarından çıkan sonuçları ay sonuna kadar da peyderpey açıklayacaklarını söyledi. MHP’yle çalışmaların sürdüğünü belirten Erdoğan, şu ana kadar herhangi bir sıkıntı yaşanmadığını belirtti.
• Ana muhalefet partisi CHP geçen hafta 200’den fazla belediye başkan adayını açıklamıştı. CHP’de bu perşembe Parti Meclisi toplanacak. Adana, Mersin ve Aydın belediye başkan adaylarının açıklanması bekleniyor.
• CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik, sandık güvenliği konusunda çalış maların sürdüğünü 31 bin sandıkta eğitimlerin başlayacağını belirtti.
• BirGün gazetesine konuşan Çelik, ittifak konusunda da şunları söyledi: “2019 seçimlerinden bu yana İstanbul’da taban ittifakı sağlanmış durumda. Bu ittifak ruhu hala yaşıyor ve sokakta yansımalarını görebiliyoruz. Yerel işbirliği konusunda diyalog kanallarının tam olarak kapandığını düşünmüyorum. Çünkü toplumda işbirliği talebini görüyorum.”
• DEM Parti müzakerelere açık olduğunu açıklamıştı. GazeteDuvar’dan Ceren Bayar’ın haberine göre parti adaylar için ‘kent uzlaşısı’ arayacak. Her kentte ayrı ayrı değerlendirmeler yapılacak. O kentteki partiler, sivil toplum kuruluşları, meslek örgütlerinin görüşleri alınacak.
• DEM Parti batıda bazı seçim çevrelerinde aday çıkarma kararı alındı.
• İYi Parti ittifaklara kapıyı kapatmasından sonra üst üste gelen istifalarla çalkalanıyor. İYİ Part Genel Başkanı Akşener, istifalarla ilgili açıklama yaptı. Akşener şunları söyledi: "Ankara ve İstanbul'da pazarlık yapılmış. Benim bilgim yok, yerel yönetimler başkanımızın, teşkilat başkanımızın haberi yok. Partimize kurumsal operasyon olduğu ortaya çıktı. Bu, bir siyasi partinin içişlerine karışmak demektir. Şu an itibariyle bir savaş ilanı olarak kabul ediyorum.”

+++ Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in cemaat ve tarikatlarla yapılan protokolleri savunmasıyla ilgili tartışmalar sürüyor. Bakan Tekin, protokollerin devam edeceğini belirtip “Çünkü onlar çocukların dağa çıkmasını engelliyor” demişti.

• CHP lideri Özgür Özel, Bakan Tekin’e tepki gösterdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Bakan Tekin’i görevden almasını isteyen Özel, şunları dedi: “Geçmişte devletle FETÖ arasında protokol yapanlar, bu ülkeye yaşattıkları acılardan hiç ders çıkarmamış. Milli Eğitim Bakanı, Meclis kürsüsünden Anayasa’ya meydan okuyor.”

+++ Kanal D’de yayınlanan Yargı dizisi Aile Bakanlığı tarafından RTÜK’e şikayet edildi.

Dizinin son bölümünde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı yurtlarda çoçukların istismar edildiği, personelin de suç örgütlerine yardım ettiğine dair hikayeye yer verilmişti.

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, bu iddianın devlet kurumlarında kalan çocukların psikolojik durumlarına zarar vereceğini öne sürerek diziyi Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na (RTÜK) şikayet etti.

EKONOMİ

+++ Asgari Ücret Tespit Komisyonu şimdiye kadar iki toplantı yaptı. Komisyon toplantılarına devam edecek ve ay sonuna doğru yeni ücret açıklanacak.

• Komisyon toplantılarında bu yıl ilk kez masada 4 işçi yer aldı. Türk - İş heyetinde bulunan işçiler hayat koşullarını hükümete ve işverene anlattı.
• Toplantıda yer alan işçilerden biri karayollarında taşeron işçi olarak çalışan Durmuş Öztürk’tü. ANKA Haber Ajansı’na konuşan Öztürk taşeron işçilere kadro talep etti. Öztürk şunları anlattı: “Çocuğuma 10 lira verebilmek için borç aldım. 26 yıllık evliyim, yüzüklerimizi ve eşimi ilk aldığım küpeyi bozdurup çocuğumun boğazından bir şeyler geçirdim. Bir baba için bu utanç verici…
• Aldığımız asgari ücret yetmiyor. Ev kirası, ekmek parası derken ücret tükeniyor. Bizim çocuklarımız da meyve yemek istiyor. Bizim çocuklarımız da peynir yemek istiyor. Bunları yiyemiyor. Gelişimleri zayıf oluyor. Biz neden yaşam şartlarına uygun yaşamıyoruz?”
• Kadın işçileri temsil eden Hatice Akgedik ise şunları anlattı: ”Alım gücümüz bitti. Toplantıda işverenlere, başkanlarıma da bakanlarıma da söyledim. ‘Semt pazarlarında insanlar yerlerden çürük meyve toplayıp evlerine götürmek için nasıl mücadele ettiklerini bir görün' dedim.

+++ Türkiye Bankalar Birliği’nin verilerine göre borcu nedeniyle yasal takibe alınan kişi sayısı ocak-ekim 2023 döneminde 1 milyon 100 bin kişi oldu. Son bir yılda kredi kullanan kişi sayısı ise 1.8 milyon kişi arttı.

Kredi ve kredi kartı borcunu ödemeyen kişi sayısı 3 milyonu aştı…

+++ Pirinç fiyatlarında son 15 günde artış yaşanıyor. Baldo çeşidi pirincin fabrikadan çıkış fiyatı 41 liradan 50 liraya yükseldi.

• Dünya gazetesine konuşan sektör temsilcileri, yılbaşından sonra fiyatların raflara yansımaya başlayacağını belirtiyor.

+++ Restoran, kafe ve pastanelere yeni düzenleme geldi. 1 Ocak itibariyle tüm mekanlarda fiyat listelerini giriş kapısı ve masalara konulması zorunlu olacak.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

+++ Gazze’ye yönelik saldırılarına devam eden İsrail’den savaşta yeni bir aşamaya geçecekleri açıklaması geldi.

• Gazze’de İsrail'in saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısı 19 bin 453'e yükseldi.
• İsrail’in yaklaşık 2,5 aydır saldırdığı Gazze Şeridi'nde 53 bin ton bomba kullandığı, 52 bin 500 konutu yerle bir ettiği belirtildi.
• Sınır Tanımayan Doktorlar Koordinatörü Ricardo Martinez, Gazze'de sokaklarda çürüyen cesetler olduğunu, susuzluk ve hijyen sorunlarının çok sayıda kişinin ölümüne yol açabileceğini söyledi, Mertinez, Gazze’de hayatta kalmanın tamamen şansa bağlı olduğunu vurguladı.

+++ Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri arasında anlaşma sağlanamadı ve Gazze'de çatışmaların bitirilmesi için hazırlanan karar tasarısının oylanacağı oturum ertelendi.

• Tasarıyı Birleşik Arap Emirlikleri hazırlamıştı. Karar tasarısında, Gazze'de "çatışmaların sonlandırılması" ve "insani yardımların artırılması" talep ediliyor.
• ABD'nin "çatışmaların sonlandırılması" ifadesinde değişiklik istediğini belirtiliyor.
• ABD Savunma Bakanı Austin, Tel Aviv’de basın toplantısında, ABD’nin İsrail’e desteğinin ‘sarsılmaz’ olduğunu belirtirken ve Filistinli sivilleri korumanın ahlaki bir görev olduğunu söyledi.

+++ Mısır'da yapılan seçimlerde Cumhurbaşkanı Sisi, oyların yüzde 89,6'sını alarak üçüncü kez aynı göreve seçildi.

• Mısır'da on yıldan beri iktidarda bulunan Sisi, böylece altı yıl daha cumhurbaşkanlığı görevini yürütecek.
• Sisi'nin göreve gelmesinden bu yana muhalefete yönelik baskılar arttı. Buna rağmen Sisi'nin ülkede istikrarı yeniden sağlayacağına inanan çok sayıda seçmen bulunuyor. Mısır, ekonomik kriz ve yüksek enflasyon ile karşı karşıya bulunuyor.

+++ Ukrayna, dış yardımın azalması nedeniyle bazı askeri operasyonlarını durduracağını açıkladı.

• Son dönemde ABD ve Avrupa Birliği'nin yardımları siyasi tartışmalar yüzünden Ukrayna'ya iletilemedi.
• ABD Kongresi'nde Cumhuriyetçiler 60 milyar dolarlık askeri yardım paketini bloke etmişti.
• Son AB zirvesinde de Macaristan Ukrayna'ya yönelik 50 milyar euroluk mali yardımı veto etmişti.
• Bu arada ABD Savunma Bakanlığı, kongreye mektup göndererek Ukrayna’ya verilen silahların yerine yenilerinin alınması için ayrılan paranın 30 Aralık’ta biteceği belirtildi.

+++ Çin'de meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremde en az 111 kişinin hayatını kaybettiği, 220 kişinin de yaralandığı belirlendi.

• Himalaya Dağları'nın uzantısındaki geniş fay hattı üzerinde yer alan bölge, Çin'de büyük depremlerin sık yaşandığı yerlerden biri.
• Bölgede 2022'de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremde en az 93 kişinin hayatını kaybetmişti.
• Öte yandan son aylarda peş peşe gelen depremlerle sarsılan İzlanda'da korkulan oldu, bir yanardağ patladı. İzlanda Meteoroloji Ofisi, yüzeydeki çatlağın yaklaşık 3,5 km uzunluğunda olduğunu bildirdi.

+++ Almanya'da Noel affı gündemde. 670 hükümlü Noel'i aileleriyle geçirebilmeleri için erken tahliye edildi. Ancak erken tahliyeyi kabul etmeyenler de oldu. Kimi hükümlüler Noel’i cezaevinde geçirmek istediğini belirtti.

• Şiddet ya da cinsel suç işleyenler bu af kapsamına alınmıyor.
• Erken tahliye edilenlerin çoğunluğunu hırsızlık, hakaret ya da uyuşturucu kullanımı veya ticareti gibi suçlardan hüküm giyenler oluşturuyor.

+++ Vatikan, Katolik kiliselerde eşcinsel çiftlerin kutsanmasına izin verdiğini duyurdu. Ancak bu karar eşcinsel evliliklerin onaylandığı anlamına gelmiyor.

• Karar metninde eşcinsel çiftlerin kutsanma töreninin evlilik töreni gibi yapılmaması istendi. Yine karara göre çiftleri birbirine yüzük de takamayacak.
• Değişiklik ile kilise cemaatlerindeki LGBTİ+’ların kendilerini rahat hissetmesinin hedeflendiği belirtiliyor

+++ Dünyada giderek yayılan haftada 4 gün çalışma Portekiz'de de uygulandı. Pilot uygulama tamamlandıktan sonra bir anket yapıldı. Anket sonunda personelin stres ve uykusuzluk sorunlarının yüzde 21 oranında azaldığı tespit edildi.

• Avrupa'da Belçika, İzlanda ya da kısmi olarak Fransa gibi bazı ülkelerde de Portekiz'dekine benzer çalışma sistemleri uygulanıyor.
• İspanya'daki sol koalisyon hükümeti, haftalık 40 saat çalışma süresini 2025'te 37,5'e indirmeyi planlıyor.

KISA DALGA’DAN

Mehveş Evin ve Ferdi Akarsu’nun afetlere dirençli kentleri anlattığı podcasti dinleyebilirsiniz…