AYM, 'Basın özgürlüğü' dedi

11 OCAK 2024 / Kısa Dalga’dan herkese merhaba Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde Anayasa Mahkemesi’nden önemli bir karar geldi.

Yüksek Mahkeme,"kişilik hakları ihlali’ iddiasıyla yayın içeriğinin çıkarılması veya erişimin engellenmesini öngören yasa maddesini iptal etti. Kararda basın özgürlüğü vurgusu yapıldı.

• Çalışan Gazeteciler Günü’nde gazeteciler yine mahkemedeydi. Meslektaşlarının gözaltına alınmasını ve tutuklanmasını protesto eden gazeteciler Pınar Gayıp, Eylem Nazlıer, Esra Soybir, Serpil Ünal, Yadigar Aygün ile Zeynep Kuray’ın yargılanmasına devam edildi.
• 10 Ocak nedeniyle açıklama yapan basın meslek örgütleri, baskılar nedeniyle bugünün kutlama değil mücadele gününe dönüştüğünü vurguladı.
• CHP’nin raporuna göre 1 yıl içinde gazeteciler haber ve paylaşımları nedeniyle tam 553 kez hakim karşısına çıktı.

Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, tutuklu TİP milletvekili Can Atalay’'ın milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Yargıtay kararını Meclis genel kuruluna göndermediklerini söyledi.

• Kurtulmuş, şunları söyledi: “İki yargı organı arasındaki sürtüşmenin bir de Meclis tarafı olmaması için yazıyı şimdiye kadar genel kurula göndermedik. Bu meselenin suhuletle çözülmesi en doğru yol…”
• Kurtulmuş, CHP’nin, genel görüşme talebini Meclis açık olduğu için reddetmişti.CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, Kurtulmuş’un kendisine “Meclis’in bu konuyu çözebileceğine binde bir inansam ben çağıracağım” dediğini aktardı.
• CHP, 14 Ocak’ta Ankara Tandoğan Meydanı’’nda Anayasa mitingi yapacak.

CHP Sözcüsü Deniz Yücel, PM'de belirlenen adayları açıkladı. Hatay'da Lütfü Savaş, Mersin'de Vahap Seçer, Eskişehir'de Ayşe Ünlüce'yi resmen duyuran Yücel, "Beşikçioğlu krizi" iddiasını yalanladı.

İçişleri Bakanlığı, Yozgat’ın Sorgun ilçesinde eski ve yeni belediye başkanları hakkında firmalardan aldıkları ‘bağış’ karşılığında imar değişikliği yaptıkları gerekçesiyle soruşturma izni verdi.

• 2004-2019 arasında AK Parti’den başkan seçilen Ahmet Şimşek ve 2019’da MHP’den seçilen Mustafa Ekinci’yle birlikte 63 kişi hakkında soruşturma başlatıldı.

Kara para aklama iddiasıyla tutuklanan sosyal medya fenomeni Dilan Polat'ın 29 Aralık’ta Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’ne yatırıldığı ve önceki gün yeniden cezaevine gönderildiği açıklandı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, kentsel dönüşümde verilen kira desteklerini güncelledi.

• Kira destekleri İstanbul'da 5 bin 500 liraya çıktı,
• Kira desteği Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir'de 4 bin 500 liraya, diğer büyükşehirlerde 3 bin 750 liraya, diğer şehirlerde ise 3 bin liraya yükseltildi

2023 yılı yabancıların Türkiye’den göç yıl oldu. AA’nın haberine göre geçen sene ikamet izni olan yaklaşık 250 bin yabancı Türkiye’den ayrıldı.

• Pandemi döneminde bile Türkiye’den ayrılan yabancı sayısı 214 bin olmuştu. Geçen yıl yaklaşık 63 bin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ise Almanya’ya iltica başvurusu yaptı.

İstanbul barajlarında doluluk oranı yüzde 55.31'e yükseldi. Yaz döneminde kuraklık nedeniyle bu oran yüzde 16’lara kadar inmişti.

Tarım ve Orman Bakanlığı geçen yıl nar aromalı sosları yasaklamıştı, bu yıl da limon suyu izlenimi veren limon sosu ürünleri yasaklandı.

EKONOMİ

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, işsiz sayısı 2023 yılı Kasım ayında 115 bin kişi artarak 3 milyon 116 bin kişi oldu.

İşsizlik oranı ise 0,4 puan arttı ve yüzde 9,0 seviyesinde gerçekleşti.

DİSK - AR tarafından yapılan hesaplamaya göreyse gerçek işsiz sayısı 3,1 milyon değil, 8,7 milyon kişi…

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu’nun verilerine göre 2023’te açılan her 100 yeni işyerine karşılık 36 işyeri kapandı.

• Bu sayı, her ay ortalama 9 bin 298 esnafın kepenk kapattığı anlamına geliyor.
• 2023’te toplam 111 bin 576 iş yeri kapandı.

2024 yılı için belirlenen 17 bin 2 liralık asgari ücret daha emekçinin cebine girmeden eridi.

• Evrensel’in haberine göre dolar kuru, 13 günde 29 lira 94 kuruşa yükseldi.
• Yeni asgari ücretin dolar bazında karşılığı 567 dolara geriledi. Asgari ücret cebe girmeden 13 dolar (389 TL) erimiş oldu.

Türk Metal Sendikası, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine grev kararı aldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılının kasım ayında sanayi üretimi aylık yüzde 1,4 azalırken yıllık yüzde 0,2 arttı. Sanayi üretimi aylık bazda 5 ay geriliyor.

Dünya Bankası, Türkiye, ABD, Euro Bölgesi ve Çin için büyüme tahminlerini açıkladı.

• Türkiye'nin 2024'te yüzde 3,1, 2025'te yüzde 3,9 büyüyeceği öngörüldü.
• ABD'nin 2024 büyüme beklentisi 1,6 oldu.
• Euro Bölgesi için yüzde 0,7, Çin içinse yüzde 4,5 büyüme beklentisi var.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, kripto piyasasını düzenleyecek ve denetimini sağlayacak çalışmaları tamamlamak üzere olduklarını açıkladı.

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun X hesabından spot Bitcoin ETF'lerin yani Borsa Yatırım Fonları'nın onaylandığına dair paylaşım yapılınca ortalık karıştı.

• Paylaşım sonrasında Bitcoin'in fiyatı 48 bin dolara yaklaştı.
• Ancak, daha sonra komisyonun hesabının ele geçirildiği paylaşımın gerçek olmadığı açıklandı. Bitcon’in fiyatı 46 bin doların altına indi.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Güney Afrika’nın İsrail’e karşı Uluslararası Adalet Divanı’nda açtığı soykırım davası bugün başlayacak.

• Davada İsrail ordusu; sivil kayıplar, zorla yerinden etme, gıdadan mahrum bırakma gibi eylemlerle ve İsrail yönetimi de soykırımı teşvik eden açıklamalarda bulunmakla suçlanıyor.

ABD Savunma Bakanı Llyod Austin’in prostat kanseri tedavisi gördüğü ortaya çıktı. Austin'in Beyaz Saray’a haber vermeden hastaneye kaldırılması tartışma yaratmıştı.

Uyuşturucu çeteleriyle mücadele için olağanüstü hal ilan edilen Ekvador'da silahlı kişiler canlı yayın sırasında bir televizyon stüdyosunu bastı.

• Polis baskından yaklaşık 30 dakika sonra televizyon stüdyosuna ulaştı, bazı kişileri gözaltına aldı.
• Aylardır cezaevlerinde süren isyanlar ve şiddet olayları nedeniyle Devlet Başkanı Noboa, 60 gün süreyle olağanüstü hal ve geceleri sokağa çıkma yasağı ilan etmişti.
• Bu arada ülkede en .üyük kartelin lideri olan ve Fito olarak da bilinen Adolfo Macias, Pazar günü hücresinden kaybolmuş ve bir daha haber alınamamıştı

ABD’de pedofili, cinsel istismar, fuhuş amaçlı insan kaçakçılığından yargılanırken cezaevinde ölü bulunduğu belirtilen Jeffrey Epstein davasında yeni skandallar ortaya çıktı.

Dünyaca ünlü isimlerin adının geçtiği dava dosyalarının 4’üncü bölümünde Bill Clinton, Richard Branson ve Prens Andrew'un kasetlerinin olduğu iddia edildi.

• Dosyalarda 'Türkiye' detayı da dikkat çekti. İstismara uğrayan kız çocukların avukatı, çapraz sorguda Epstein’in pilotuna Türkiye dahil olmak üzere birçok ülkeden çocuk kaçırıp kaçırmadığını sordu. Pilot soruların tamamına yanıt vermedi, avukatı da sorulara itiraz etti.

ABD'nin New York kentindeki bir sinagogun altında yasa dışı şekilde inşa edilmiş tüneller bulundu.

Tünellerden kaçmaya çalışan kişiler gözaltına alındı. Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde ise kazı yapılan bazı bölümlerde kirli ve eski yataklar ile ahşap kaplama bölümleri dikkati çekti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'ya yönelik yaptırımların işe yaradığını, Rus savunma sanayisinin yavaşlamaya başladığını söyledi.

Polonya’da polis Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na baskın düzenledi. Varşova polisi, "görevi kötüye kullanmak" ve "yolsuzluğa azmettirmek" suçlamasıyla 2'şer yıl hapis cezasına çarptırılan eski İçişleri Bakanı ve yardımcısını gözaltına aldı.

Kenya'da 400'den fazla müridinin ölümüne yol açan "açlık tarikatı" lideri Paul Mackenzie hakkında savcılık hala suçlamada bulunmadı.

• Mahkeme ise iki hafta içinde suçlama yapılmazsa tarikat liderinin serbest kalacağını duyurdu.

KÜLTÜR - SANAT, YAŞAM…

CNN Travel, dünyanın en iyi çorbalarını sıraladı. Yayla çorbası " dünyanın en iyi 20 çorbası arasında gösterildi.

Almanya’da bir araştırmaya göre dünya genelinde aileler küçülürken hayattaki akrabaların sayısı azalıyor. 1950 yılında 41 akrabası olan 65 yaşında bir kadının 2095'te akraba sayısının 25'e düşeceği tahmin ediliyor.

Avrupa Birliği Kopernik İklim Değişikliği Servisi (C3S) 2023'ün kayıtlardaki ve muhtemelen 100 bin yıldaki en sıcak yılı olduğunu açıkladı.

Amerika’da yapay zeka ve süper bilgisayarlar kullanılarak yeni bir madde keşfedildi. Bu maddenin pillerde kullanılan lityum miktarını azaltabileceği tahmin ediliyor. Bilim insanları keşfin, lityum kullanımını yüzde 70 azaltabileceğini söylüyor.

KISA DALGA’DAN 1 ÖNERİ

Özgür Gürbüz, Kömür ve Ötesi programında Selen Karaca ile şirketlerin iklim karnesini konuşuyor.