13 Şubat 2024 tarihinde 9 işçinin yaşamını yitirdiği Çöpler Siyanürlü Altın Madeni Faciası'nda yargı süreci, 17 Mart 2025 Pazartesi günü Erzincan Birinci Ağır Ceza Mahkemesi'nde başladı.

Duruşmanın ilk gününde mağdur ailelerinin yanı sıra siyasilerin ve gazetecilerin mahkemeye ilgisi büyüktü. Facia sonrası Kanada-ABD SSR Mining Şirketi ile Çalık Holding ortaklığındaki ANAGOLD şirketi, hayatını kaybeden işçilerin ailelerine 15-17 milyon TL aralığında tazminatlar ödediği için bazı aileler duruşmaya katılmazken, para kabul etmeyen Uğur Yıldız ve Ramazan Çimen'in aileleri kalabalık olarak mahkeme salonunda hazır bulundular.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, Trabzon Milletvekili Sibel Suiçmez, Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal ile İşçi Parti Milletvekili Ahmet Şık ve DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu duruşmayı izleyenler arasında dikkat çeken isimlerdi.

Talimatla alındı

12'si asli kusurlu 31'i tali kusurlu 43 sanığın yargılandığı mahkeme sürecinde bazı tanıkların ifadeleri bulundukları yerdeki mahkemeler tarafından daha önceden talimatla alındı.

Mağdur ailelerinin savunma avukatları, yargılamanın küçük bir salonda yapıldığını belirterek, video konferans yöntemiyle yapılacak bu savunma ve yargılama sisteminin yargılamayı sakatlayacağı iddiasıyla, bütün sanıkların ve tanıkların bir araya getirilmesini ve duruşmanın daha büyük bir salonda yapılmasını talep ettiler.

Reddetti

Ancak Mahkeme Heyeti yeni bir salona geçmenin zaman alacağı gerekçesiyle yargılamaya devam etme kararı aldı.

Mahkeme Heyeti, Barolar Birliği, Erzincan, Trabzon, Diyarbakır ve İstanbul Barolarının ve Sedat Cezayirlioğlu gibi siyanürlü madene karşı mücadele veren kişi ve kurumların davaya müdahil olma talebini de sadece mağdurların ve yakınlarının müdahil olabileceği gerekçesiyle reddetti.

İmza var, sorumluluk yok

Duruşmanın başında söz alan CHP Genel Başkan Yardımcısı, Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, iddianamenin eksik olduğunu, sanık olması gereken kurumların yetkililerinin salonda bulunmadığını belirterek, "Her evrakta imzaları var ama sorumlulukları yok. Mahkeme bu konuda harekete geçmeli" dedi.

Murat Kurum çağrısı

Yavuzyılmaz dönemin ve bugünün Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'un madenin genişlemesi projelerine onay verdiğini ve çöküşe giden yolda önemli bir payı olduğunu belirterek yargılanması gerektiğini söyledi. Yavuzyılmaz, "İddia edildiği gibi bir mevzuat eksikliği değil, mevzuatın uygulanmaması söz konusudur" diye konuştu.

İlk dinlenen Ronald

Bazı sanıklar duruşmaya SEGBİS üzerinden video konferans yöntemiyle katılırken, ilk dinlenen sanık mahkeme salonunda hazır bulunan tutuklu sanık ANAGOLD Operasyon Başkan Yardımcısı İain Ronald Guille oldu.

13 Şubat 2024 facia günü, madendeki en üst yetkili kişi olan Ronald Guille, öngörülemez ve katastrofik bir olayla karşı karşıya olduklarını savunarak, üzerine düşeni fazlasıyla yerine getirdiğini söyledi.

'Öngörülemez'

69 yaşındaki İain Ronald Guille, 42 yıllık madencilik hayatında bu büyüklükte bir kaza görmediğini ve facianın öngörülemez olduğunu iddia ederek, "Farkına varır varmaz durumu, liç sahasındaki çatlakları maille ABD'ye bildirdim, benim görevim sadece raporlamaktı" diye konuştu.

Giresun Kapalı Cezaevi'nde tutuklu olan İain Ronald Guille ("İın Ranıld Gayl" diye okunur), kalp hastası olduğunu, gerekli tedaviyi göremediğini, götürüldüğü devlet hastanelerinde kötü muamele gördüğünü ve sağlık durumunun kötüye gittiğini söyledi.

'Elin cebinde' tartışması

Guille'nin savunması sırasında mahkeme salonunda "elin cebinde" tartışması ve gerilimi yaşandı. Bütün gün salonda diğer CHP'li vekillerle birlikte duruşmayı izleyen CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, o sırada mahkeme hakimiyle konuşurken eli cebinde olan İain Ronald Guille'nin avukatı Volkan Dülger'e "Eliniz cebinizde mahkeme heyetiyle konuşamazsınız, bu ciddiyetsiz bir durum" diye müdahale etti.

'Siz kimsiniz'

Yavuzyılmaz'ın bu sözlerine Avukat Dülger'in yanıtı da sert oldu. "Siz kimsiniz. Siz bana karışamazsınız" diye karşılık veren Avukat Dülger'e bu kez Yavuzyılmaz, "Bir de sakız çiğne istersen" diye karşılık verdi. Karşılıklı seslerin yükseldiği ağız dalaşı sırasında Avukat Dülger de, "Siz kimsiniz, milletvekili olmakla mahkemeye karışamazsınız" diye tepki gösterdi... Gerilimin artması üzerine mahkeme başkanı oturuma yarım saat ara verdi.

Böylesini görmedim

Verilen aranın ardından Guille savunmasına devam etti. İain Ronald Guille, mağdur avukatlarından birisinin, "Siz 42 yıllık tecrübeli bir madenci olarak daha önce 250 metre yüksekliğinde bir liç yığını gördünüz mü?" sorusu üzerine çok dikkat çeken bir yanıt verdi.

Guille, "42 yıllık madencilik deneyimim içinde ilk kez bu yükseklikte ve büyüklükte bir yığın liçi gördüm. Dünyada da böylesini görmedim" diye konuştu.

Yönetici ama sorumlu değil

Daha sonra İain Ronald Guille'nin avukatı Dülger, İain Ronal Guille'nin ANAGOLD'da üst düzey bir yönetici olduğunu ancak sorumluluğu bulunmadığını iddia etti.

Daha sonra video konferans yöntemiyle savunması alınan diğer tutuklu Shaun Schwartz da çöken yığın liçinde hiçbir görevinin olmadığını ve haksız yere tutuklandığını savundu.

Tercüman gerilimi

Bu arada duruşma sırasında tercüman gerilimi de yaşandı. Mahkemeye görevli olarak gelen ilk İngilizce tercümanın simültane tercüme sırasında zorlanması, bazı soruları ve yanıtları eksik çevirmesi avukatların ve sanıkların tepkisine neden oldu. Sorun yeni bir tercümanın salona gelmesiyle çözüme kavuşturuldu.