Europol, Çöl Işığı operasyonuyla 49 kişiyi tutukladı. ABD’nin istihbarat desteğiyle, 8 Kasım 17 Kasım arası yapılan operasyonlarda 30 tondan fazla uyuşturucu yakalandı ve Avrupa’ya gelen kokainin üçte birini kontrol eden bir kartelin ele geçirildiği açıklandı. Bu operasyonun anahtarı iki yıl önce “kırılan” Sky ECC uygulamasıydı.

Kanadalı Sky Global şirketi Sky ECC uygulamasını duyururken öyle iddialıydı ki 90 gün içinde şifreyi kırana 5 milyon dolar ödül vadediyorlardı. Adını güçlü eliptik eğri şifrelemesinden alan uygulama GPS, kamera ve mikrofonları devre dışı bırakılan telefonlarla gizlilik garanti ediyordu. Panik butonu telefondaki bütün verileri silebiliyor, bir mesajı otuz saniye sonra yok edebiliyor, 48 saat ulaşılamadığında verileri temizliyordu. Aylık 950 dolar ile 2 bin 600 dolar arasındaki ücreti ödeyen aboneler sisteme o kadar güvendi ki, işkence görüntüleri, infaz emirleri, banka dekontları ya da uyuşturucu ticaretinin en mahrem bilgilerini çekinmeden paylaştılar.

'Suçlularla aynı masada oturuyorduk'

Sky ECC’ye yönelik soruşturma Fransa’da “Werl” adıyla 1 Kasım 2019’da başladı. Aslında Haziran 2019’dan itibaren ağdan bilgi toplanıyordu, Sky ECC’ye ilk darbe 9 Mart 2021 günü Belçika’da geldi. İki yüz ayrı hedefe baskın yapıldı, 48 kişiyi tutuklandı, 17 ton kokain ele geçirdi. Ağa sızan polis 171 bin aboneye ait yaklaşık bir milyar şifreli mesajın yarısını çözmüştü. Operasyonu yürüten Federal Savcı Frederic Van Leeuw 5 milyon dolarlık ödülü hatırlatıp “Sky Global’e Federal Polis’in hesap numarasını göndereceğiz” dedi.

Sky’ın CEO’su Jean François Eap Hollanda polisinin sahte bir Sky ECC telefonunun peşine düştüğünü, ağın güvenli olduğunu söyledi ama on gün sonra faaliyetlerini durdurdu.

Bu dijital tavşan ve tazı öyküsü 2015 yılında EncroChat ile başladı. Güvenli ve izlenemez hizmet veren EncroChat benzer şirketlerin havlu atmasıyla 2017-2018 yıllarında 60 bin aboneye kadar ulaştı ve Fransız jandarmasının dikkatini çekti. Jandarma hala karanlıkta kalan bir yolla ağın Fransa’da bulunan sunucularına sızdı, daha da ileri gitti, silme özelliğini devre dışı bırakıp, korsan yazılımla sunucunun anlık mesajlarını izledi. Bir savcı bunu “suçlularla aynı masada oturuyorduk” diye anlatacaktı. EncroChat Türkiye’de 24 Ocak 2019 günü Erzurum’da yakalanan ve 1535 kiloyla rekor oluşturan eroin partisinde kullanılmış, Bataklık Operasyonu’nda da WhatsApp grupları izlenen kaçakçılar Encrochat’a geçmişti. İngiltere’de Venetic operasyonuyla başlayan Enrochat soruşturmaları Avrupa’ya yayıldı. Sadece Hollanda’da 100 kişinin tutuklanmasına, 19 laboratuvarın yakalanmasına yol açtı. İngiltere’de 746 kişi tutuklanmış, 2 tondan fazla uyuşturucu ele geçirilmişti.

FBI'ın şeytani planı

Encrochat’tan kaçışan karanlık adamlar, Sky ECC ve AnOm’a sığındı. Oysa AnOm FBI’ın şeytani planıydı. Phantom Secure’ün 2018 yılında kapatılmasının ardından FBI bir yazılımcıyı işbirliğine zorlayarak AnOm’u geliştirmiş, bizzat ajanları üzerinden çok güvenli olduğunu, asla izlenemediğini duyurarak suç dünyasında yaymıştı. 2021 yılında AnOm 11 bin 800 cihaza kurulmuştu ve 27 milyon mesajın kopyası anında FBI sunucularında stoklanmıştı. “Truva Kalkanı” adı verilen operasyon 8 Haziran 2021’de başladı ve 16 ülkede 800’den fazla kişi tutuklandı. 40 ton narkotik madde, 48 milyon dolarlık nakit yakalandı.

Arnavutlardan İtalyanlara kadar suç dünyasında kim varsa AnOm tongaya düşürdü. Fakat bundan çok daha büyük bir darbe Sky ECC’nin ele geçirilmesi oldu. Kimi belgelere göre polis ağa sızmıştı, Vice internet sitesi ise farklı bir iddiayı dile getiriyor, polisin Belçika ve Hollanda’da piyasaya sürdüğü “sahte bir sürümün” yeraltı dünyasında kapışıldığını söylüyordu. Sky ECC’nin 171 bin müşterisinin dörte biri Belçika ve Hollanda’da bulunuyordu ve bunların da yarısı Antwerp limanı yakınlarından sinyal veriyordu. Sky ECC’nin çözülmesi en çok Balkanlardaki suç organizasyonlarına zarar verdi. Balkanların kokain kralı Darko Sariç’in başını yakan da Sky ECC oldu. Sariç’in yüksek güvenlikli cezaevindeyken iki uydu telefonu ve bir Sky ECC ile kokain trafiğini sürdürdüğü, eski ortağı Milan Milovaç’ın öldürülmesi emrini verdiği anlaşıldı. Sariç’ten iki gün önce Karadağ’da ekonomik suçlara bakan daire başkanı Dalibor Medojeviç’in Skaljari çetesine Sky ECC üzerinden bilgi verdiği anlaşıldı. Bir başka polis memuru Darko Laloviç de yine Sky ECC ile rakip Kavac çetesini besliyordu. Karadağ Yüksek Mahkemesi eski başkanı Vesna Medenica’nın oğluyla limandaki kokain ve sigara kaçakçılığına ilişkin konuşmalarını içeren Sky ECC mesajları medyada patlayınca Medenica kaçtı ama tutuklanmaktan kurtulamadı. Bu yüksek yargıca ilişkin soruşturma Karadağ’da pek çok uyuşturucu davasını aydınlatabilir ve yargıyı temizleyecek bir girişimini başlangıcı olabilir. Vahşi suç çetesi lideri Veljko Belivuk ve adamları Sky ECC’ye o kadar güveniyordu ki, kurbanlarının fotoğraflarını birbirlerine yolluyor, ceset parçalarını Tuna’ya atarken sohbet ediyorlardı.

Polis, cinayetleri, kokain sevkiyatlarını, para hareketlerini, cesetlerin yerlerini adeta canlı yayında izliyor, suçluları eliyle koymuş gibi buluyordu.

Amaç suç takibini önlemek mi, gözetlemeyi engellemek mi?

Ancak madalyonun bir yüzü daha var. ABD Adalet Bakanlığı’nın suçladığı Sky Global CEO'su Jean-François Eap gizlilik hakkını koruduğu için hedef alındığını, şirketinin polisin suç örgütlerini izlemesini engellemek için değil, herhangi birinin küresel toplumu izlemesini ve gözetlemesini engellemek için var olduğunu söyleyerek soruşturmaya itiraz etti.

Mesele sadece mahremiyetin ihlali değil, polisin sızma yöntemleri, sahte programlar kullanması, bu “dijital muhbirleri” de tartışmalı hale getiriyor. Hem EncroChat’de, hem de Sky ECC soruşturmalarında polisin verileri göstermemesi sorun yaratıyor. Veriler açıklanmıyor, çünkü Çöl Işığı’nda olduğu gibi yaklaşık 1 milyar mesaj içinde hala taze olanlar var.

Avrupa Bilgi Edinme Özgürlüğü ve Veri Koruma Akademisi (EAID) üyesi Profesör Dennis-Kenji Kipker verilerin tam olarak nerden geldiğinin ve herhangi bir şekilde değiştirilip değiştirilmediğinin bilinmediğini, dijital verilerin gerçekliği ve bütünlüğünün garanti edilemeyeceğini bunun da mahkemelerde sorunlara yol açacağını söylüyor.

Bilgilerin elde edilmesi, işlenmesi ve analizine ilişkin bilgi eksikliği, delillere de itirazı imkansız hale getiriyor. Polise verilen bu “açık çek” tehlikeli bir emsal oluşturuyor. Bu bilgilerin kanıt olarak kabul edilmeden önce yasallığını ve güvenilirliğini kontrol etmesi gereken mahkemeleri de zorluyor.

Avrupa’da taşları yerinden oynatan EncroChat ve Sky ECC’nin Türkiye’de de bir hayli müşterisi vardı. 4 Ağustos 2020 günü işlenen Orhan Adıbelli cinayetinden önce 5 Haziran’da Hollanda’da işlenen Cevat Bozdağ cinayetinin şüphelilerden Sungur C., Sky ECC üzerinden Türkiye’den bir aracı ile muhtemel cinayet siparişine dair çok sayıda görüşme yapmıştı. 9 Eylül 2022 günü İstanbul’da öldürülen Jovan Vukotiç de Sky ECC kullanıyordu. Rakip Kavac klanından Slobodan Kascelan ve Radoj Zvicer’i öldürmek için yazdığı mesajlar ortaya çıkınca tutuklanması istendi, o da Türkiye’ye kaçtı.

Europol’ün yaptığı EncroChat ve Sky ECC soruşturmalarında çözülen mesajlarda para aklama, cinayet, uyuşturucu kaçakçılığı ve benzeri organize suç faaliyetlerine karışan çok sayıda Türk’ün de adı geçiyor. Kimi belgelerde Türkiye’deki “baz istasyonu” hareketleri de soruşturmalarda yer alıyor. Ancak Europol’ün bu verileri Türkiye ile paylaşıp paylaşmadığı meçhul.

Bu “dijital tanıklar” sadece suçluları değil, onların işbirliği yaptığı kamu görevlilerini de ispiyonluyor ve kurşunla susturulmaları da mümkün değil.