Mehmet ÇETİNGÜLEÇ
1 Amerikan Doları...
28 Mayıs'ta 19 lira 92 kuruştu.
30 Haziran'da 26 lira 04 kuruş.
Yani...
32 günde doların değeri yüzde 33 arttı.
Türk lirasının değeri yüzde 33 azaldı.
Emekliler, asgari ücretliler dahil tüm ücretlilerin alım gücü üçte bir oranında eridi.
Yoksullaştılar.
Önümüzdeki günlerde doların daha yukarı çıkma beklentisi de dikkate alındığında maaşların yüzde 50 civarında erime ihtimali yüksek...
xxx
Çarşamba günü Haziran enflasyonu açıklanacak ve son 6 aylık enflasyon rakamı belli olacak. Bu rakam emekli ve memur maaşlarında baz alınacak.
Maaş hesabında dikkate alınan TÜİK'in resmi enflasyon rakamlarına göre 5 aylık fiyat artışı yüzde 15.26.
Tarafsız hesaplayıcıların oluşturduğu ENAG'a göre ise 5 aylık enflasyon yüzde 36.59 düzeyinde.
İki uçtaki enflasyon rakamlarını toplayıp ortalamasını alsanız dahi 5 aylık enflasyon yüzde 26 çıkıyor.
xxx
Eğer...
Emeklilerin alım gücü korunacaksa gerçekleşen 5 aylık enflasyon rakamının üzerine son 1 aydaki yüzde 33'lük devalüasyon kaybının eklenmesi gerekir. Bu durumda emekli maaşlarına en az yüzde 50 zam yapılmalı, bunun üzerine de en az 10 puanlık refah payı eklenmelidir.
Yoksa en kötü evin kirasının dahi 10 bin liradan başladığı bu dönemde, özellikle büyük şehirlerde yaşayan emeklilerin artık 10-12 bin lira ile geçinmelerini beklemek bir zulümdür...
En düşük devlet memuru maaşı 22 bin liraya çıkarılırken, en düşük emekli maaşı 15 bin liraya çıkarılamaz mı?
xxx
Bu arada...
Kök aylıklar ayrı bir düzenleme ile artırılmazsa daha önce maaşları 5 bin 500 liradan 7 bin 500 liraya çıkarılmış olan 9.5 milyon emekli zam alamayabilir.
Çünkü maaşları 7 bin 500 liraya çıkarıldı ama kök aylıkları 6 bin 093 lira düzeyinde.
Yeni zam kök aylıkların üzerinden hesaplanırsa bu kişilerin maaşı 6 aylık enflasyon yüzde 20 çıksa bile en fazla 7 bin 200 lira olacak ve şu an aldıkları maaşın altında kaldığı için zam alamayacaklar.
Tabandaki bu büyük emekli kitlesinin öncelikle kök aylıklarını 7 bin 500 liraya çıkarmak gerekiyor ki yeni zam bu maaşın üzerine eklenebilsin.
xxx
Ayrıca ...
7 bin 500 lira ile 10 bin lira arasında maaş alan milyonlarca kişi için, tıpkı daha önce seyyanen 2 bin lira zam alanlar gibi, enflasyon oranına ilaveten açıktan bir ekleme yapmaya ihtiyaç var.
Yoksa bu insanların zamlı maaşı da 10-11 bin lira arasında olacak. Önümüzdeki 6 ay boyunca bu maaşla geçinmeye çalışacaklar.
Şunu unutmayın. Türkiye'de daha önce "orta sınıf" tanımına giren ama şimdi yoksullaşan, ancak yardım istemeyi gururuna yediremeyen milyonlarca insan var. Sadece maaşlarıyla geçinmeye çalışan milyonlarca insan...
Bunların durumunu düzeltip insanca yaşamalarını sağlamak devletin görevidir.
xxx
Öte yandan...
Türkiye'de en çok haber yapılan kitlelerin başında emekliler geliyor. Birçok gazete ve haber siteleri neredeyse yılın tüm günlerinde emekliye zam haberi veriyor. Haberlerin başlık ve spotlarında yer alan rakamlar ve bilgiler içerikte yer almıyor. Emekliler sürekli beklenti içerisinde tutuluyor.
Örneğin, Kurban Bayramı ikramiyesinin 4 bin 500 liraya çıktığı, bu konudaki kararın Cumhurbaşkanı tarafından onaylandığı dahi yazıldı. Oysa ne böyle bir karar vardı, ne de onay. Aynı haberin spotunda yer alan bu bilginin içerikte bulunmaması yalanın önemli bir kanıtıydı. Ama sırf haber daha fazla tık alsın diye başlığa ve spota konulan yalanlarla milyonlarca emekliyi aldatan haber sitelerinin hiç biri hakkında işlem yapılmıyor. Oysa Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı bünyesinde dezenformasyonla mücadele birimi var. Bu birimin emeklileri yıpratan yalan haberlerle ilgili harekete geçmesi gerekmez mi?
xxx
Türkiye zamların birbiri ardına geldiği zor bir döneme girdi. Pazartesi günü akaryakıta gelecek yüzde 2'lik zam, tüm ürünlere yansıyacak.
Tıpkı dövizdeki artışın yansıması gibi.
Böyle bir ortamda maaş artışlarının hiç olmazsa 2-3 ay nefes aldırması lazım.
Özellikle ileri yaştaki emekliler, verilen maaşla kendilerine bakıcı bile tutamıyor. Türk cumhuriyetlerinden gelen bakıcılar 15-16 bin lira para istiyor.
Ey büyük devlet, haberin olsun!...
