Borsa, döviz, faiz, altın ve kripto parada son durum.

Çok konuşulduğu için borsadan başlayalım.

Yerliler panik olup sattı, yabancılar fırsat bilip aldı ve 3 günde yaklaşık 15 milyon dolar kazandılar. Ayrıntılara geçmeden önce deprem gününe dönelim.

Depremin olduğu 6 Şubat tarihinde yüzde 1.35, 7 Şubat'ta yüzde 8.62'lik kayba uğrayan Borsa İstanbul'da 8 Şubat tarihinde 1 saatte gerçekleşen yüzde 7'lik kayıp üzerine işlemler durdurulmuştu. Daha sonra 8 Şubat işlemleri iptal edildi.

Deprem bölgesinde 381 bin borsa yatırımcısı bulunuyordu. Bu yatırımcıların bir kısmı hayatını, bir kısmı yakınlarını, bir kısmı da malını, mülkünü kaybettiği için borsada işlem yapamadı. Buna rağmen ilk 2 gündeki kayıplar silinmedi. Onun yerine farklı bir yöntem izlenerek, kayıplar telafi edilmeye çalışıldı. Varlık Fonu geri alım için harekete geçirildi. Şirketlerinin geri alımlarında yüzde 15'lik stopaj sıfırlandı. Bireysel Emeklilik Sigortası'ndaki kamu kaynağı hisse senedi alımına yönlendirildi.

Borsaya her yönden can suyu verilince işlemlerin başlatıldığı 15 Şubat Çarşamba günü hisseler yüzde 9.88 değer kazandı. Perşembe ve Cuma günü de yükselişle kapandı. Böylece deprem bölgesindeki yatırımcılar başta olmak üzere 4 milyona yakın yatırımcının kaybı büyük oranda giderilmiş oldu.

Ancak...

Kayıpları giderilemeyen bir kitle var. Borsa işleme kapatılmadığı için 6 ve 7 Şubat tarihlerinde panik olup elindeki hisseleri satanlar.

İlk 2 gündeki işlemler iptal edilmediği için hisse satanlar yaklaşık yüzde 10 kayba uğradı.

Peki, o 2 günde hisseleri kim aldı?

Yabancılar.

Uzun süredir satışta oldukları Borsa İstanbul'da Pazartesi ve Salı günü toplam 130 milyon 500 bin dolarlık alım yaptılar.

"Herkes satarken al, herkes alırken sat" şeklinde özetlenen "borsa atasözü" bir kez daha hatırlandı.

xxx

Oysa paniği önlemek mümkündü. Eğer Çarşamba günkü işlemler iptal edildiğinde, Pazartesi ve Salı günkü işlemler de aynı gerekçeyle iptal edilmiş olsaydı, yabancılar fırsatçılık yapamayacak, yerlilerin acısını ve paniğini kazanca dönüştüremeyecekti. Ama yaşanan büyük felakete rağmen Borsa İstanbul'un açık tutulması bu "yağmaya" fırsat verdi...

BİST 100 endeksi 17 Şubat'la biten haftayı 5 bin 026 seviyesinden kapattı. Önümüzdeki hafta 5130'daki direnci aşarsa yukarı doğru hareket edebilir. Aşamazsa, aşağıda ilk desteği 4950'de.

Bekleyenin ve düşüşü fırsat bilip alanların kazandığı, panik olup satanların kaybettiği bir haftaydı.

Depremde alım yapan yabancılar, 130 milyon dolarla 3 günde yaklaşık 15 milyon dolar para kazandı.

Dolar cinsinden yüzde 10'u aşkın kazanç!

Amerika'da yükselen faizlere rağmen bunu 2 yılda elde edemezsiniz...

xxx

Dövize gelince.

Dolar endeksi yükselmeye başladı.

Yani Amerikan Doları; Euro, Japon Yeni, İngiliz Poundu, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı karşısında değer kazanıyor.

Nedeni Amerikan Merkez Bankası'nın 0.25'lik faiz artırımlarına bir süre daha devam edeceği yönünde sinyal vermesi. ABD'de faizin yüzde 5.25'e kadar çıkacağı tahmin ediliyor. Bu beklenti altın ve hisse senetlerinin değer kaybetmesine yol açıyor. Dolar Türkiye dışında değer kazanıyor ama bizde baskılama devam ettiği için yükseliş birkaç kuruşluk hareketle sınırlı kalıyor.

Merkez Bankası'nın son anketinde doların yıl sonundaki değer beklentisi 22 lira 84 kuruşa indi. Daha önce 23 lira 12 kuruştu. Seçimin ne zaman yapılacağı, ertelenip ertelenmeyeceği belli değil. Bu belirsizlik içinde Merkez Bankası'nın "liralaşma" stratejisi çerçevesinde gücü yettiği sürece doları baskılamaya devam edeceği anlaşılıyor.

Ancak Merkez Bankası'nın anketinde TÜFE beklentisi yüzde 32'den yüzde 35.76'ya çıktı.

Enflasyon yükselirken, dünyada değer kazanan dolar daha ne kadar baskı altında tutulabilir?

Enflasyon beklentilerine göre güncelleme yapılması halinde bile doların yıl sonu değerinin 25-26 lira olması gerekiyor.

xxx

Geçen yılın son aylarından itibaren hızla yükselen altın düşüş eğiliminde. Doların yükselişine paralel olarak bir süre daha bu eğilim devam edecek gibi.

Eğer FED'in faiz politikası değişirse, yani yükseliş dönemi sona erdirilirse, o zaman risk iştahı artacağı için altın ve dünya borsaları bundan olumlu yönde etkilenir.

xxx

Faize gelince.

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu bu hafta Perşembe günü toplanıyor. Beklenti yüzde 9 olan politika faizinin -depremin de tetiklemesiyle- yüzde 8 hatta daha aşağı çekilmesi yönünde.

Piyasada mevduata uygulanan faiz kaç?

Yüzde 30'un üzerinde.

Yani piyasa ile Merkez Bankası arasındaki akort bozukluğu devam ediyor...

xxx

Son olarak kriptolar...

Dolar endeksindeki yükseliş eğiliminin kripto paraları olumsuz etkilemesi beklenirdi. Ancak uzun süredir düşük seviyede kalan bitcoin başta olmak üzere kripto paralarda hareketlenme var. Bitcoin geçen hafta 25 bin doları test etti. Beklenti, bu seviyenin üzerinde tutunması halinde yukarı eğilimin güçleneceği yönünde.

Kriptoların "gösterge" ürünü Bitcoin12 Kasım 2021 tarihinde 64 bin 400 dolarla rekor kırdıktan sonra 1 yıl sonra, yani Kasım 2022'de 15 bin 760 dolara kadar gerilemişti. Bant aralığı çok yüksek. Bu da riski artırıyor.

Ancak...

15-16 bin dolardan 2 ay içerisinde 25 bin doların üzerine çıkması, kriptolarda risk iştahının arttığını gösteriyor.

Faiz düşük, enflasyon yüksek. Türkiye'de birikimini korumak isteyenlerin kripto para, borsa gibi riskli alanlara yönelmesindeki en büyük etken bu. Merkez Bankası politika üreticilerinin faiz kararı alırken, "vatandaşı kumar oynamaya yönelmekten nasıl kurtarırız" diye düşünmesi gerekir...