MEHMET ÇETİNGÜLEÇ

Borsa İstanbul'da son aylarda sıkça karşılaşılan bir tablo var:

Yabancıların günlük işlemlerde yaptığı milyonlarca lotluk satışlar "diğerleri" diye adlandırılan bir kesim tarafından karşılanıyor.

"Diğerleri" genellikle "küçük yatırımcı" olarak bilinir.

Bank Of America, HSBC gibi büyük yabancı aracı kurumlarla, Ünlü Menkul Değerler gibi yabancılarla çalıştığı bilinen yerli aracı kurumlar bazen bir günde 15-20 milyon lot satış yapıyor.

Baktığınızda bu hisselerin "diğerleri" tarafından satın alındığı görülüyor.

Oysa...

Küçük yatırımcılarda milyonlarca lotu bir günde satın alma gücü olamaz.

Peki, gerçekte kim bu diğerleri?

xxx

Borsa İstanbul'da işlem yapan 47 aracı kurum var.

Bunların içerisinde alış ve satış tarafında sadece hacimde ilk 5'e giren aracı kurumlar görünüyor.

Kalan 42 aracı kurumun işlemleri "diğerleri" diye adlandırılıyor. Onları görmek için tek tek bakmanız gerekiyor.

Dolayısıyla, yabancılar ilk 5 aracı kurum üzerinden sattığını "diğerleri" üzerinden işlem yaparak geri alabiliyor.

Yani...

Yabancı bir taraftan satıyormuş gibi görünüp diğer yandan "görünmez" bir şekilde alım yapıyor!

Yabancının sattığını zannedip panik olan yerliler de hisselerini zararına elden çıkarıyor...

xxx

Ayrıca...

Büyük müşteriler kurumlar arası virman yapıyor. Örneğin, alışta İş Yatırım görünüyor, onu virmanlayıp Ak Yatırım üzerinden satabiliyorlar. Ya da tam tersi.

Yabancılar da yüklü miktarda hisse senedi alıyor, iki gün sonra aldığını ya satıyor ya da başka kuruma virman yapıyor.

"Yabancı alışı" olarak görünen her alış yabancı olmadığı gibi yabancı satışı olarak görünen her satış da yabancılara ait olmayabiliyor.

Veya...

Yabancılar bilinen kuruluşlar üzerinden satıyor gibi görünse de aslında kendi hesapları arasında aktarım yapabiliyorlar.

Son dönemde karşılaşılan tablonun nedeni bu.

xxx

Günlük işlemlere bakıyorsunuz, yabancı kuruluşlar her gün milyonlarca lot satış yapmış.

Haftalık rapor geliyor, yabancılar milyonlarca dolarlık alış gerçekleştirmiş.

Son 6 haftadır yabancılar aralıksız alım yapıyor.

14 Temmuz'la biten haftada da yabancı alımı 152 milyon 500 bin dolar oldu.

Böylece son 1,5 ayda yabancı alımı 1,5 milyar dolara ulaştı...

Ancak...

Hesaplar arası aktarımla alış-satış yaptıkları için yerli küçük yatırımcılar bunu pek fark edemedi ve borsadaki yükselişten yabancı veya "bıyıklı yabancılar" kadar fazla yararlanamadı!

xxx

BİST 100 endeksi geldi 6 bin 670'deki güçlü dirence dayandı.

Merkez Bankası faiz kararının açıklandığı gün bu direncin üzerine çıkarak kapanış yaptı. Cuma günü yine direncin hafif üzerinde 6687'den kapadı.

Faiz kararları parasını korumak isteyenleri adeta borsaya yönlendiriyor. Ancak borsa çok hızlı çıkış yaptı. Daha önce söylediğimiz gibi buralarda dinlenmek isteyebilir...

Borsada testere hareketlerine rastlanabilir ama yılı 7 binin üzerinde, hatta 8 bin civarında kapayacağına ilişkin tahminler çoğaldı...

xxx

Merkez Bankasının faiz kararına gelince...

Yine beklendiği gibi "beklentilerin altında" bir faiz artışı gerçekleşti!

Şaşırdık mı?

Hayır.

Çünkü Cumhurbaşkanı faize karşı.

Ne Mehmet Şimşek'in ne de hiçbir üyesi değişmemiş olan Para Politikası Kurulu'nun bu duruşa karşı çıkıp faizi piyasanın beklediği gibi yüzde 25-30'lara yükseltmesi zor.

Oysa...

Piyasadaki zam yağmuru yıl sonunda enflasyon beklentilerini yüzde 50'den yüzde 70'lere çıkardı.

Sadece Temmuz ayında yüzde 10 civarında artış öngörülüyor.

Merkez Bankası hala politika faizini yüzde 15'ten 17.5'e çıkarmayı yeterli buluyor.

Enflasyon ve faiz arasında makas tarihin en açık düzeyine ulaşırken, dövizde ciddi bir şekilde geri çekilmeyi beklemek hayal...

22 Haziran'da yapılan PPK toplantısında ABD doları 23 lira 62 kuruştu, 22 Temmuz'da 26 lira 96 kuruş...

Dolar, dünyada değer yitiriyor, rezerv para olma özelliğini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya. Dünya ticaretinde kullanım oranı yüzde 20 civarında düştü. Bizde değeri artıyor.

Galiba iktidar Körfez turundan ve turizmden gelecek dövizlerle piyasayı kontrol altında tutacağını, en azından psikolojik üstünlük sağlayacağını düşünüyor...

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu da buna güvendiği için karar metnine dışarıdan gelecek yatırımları eklemiş.

xxx

Halbuki...

Körfez'de 100 milyar doların üzerinde anlaşma yapılmasına karşılık, nakit girişinin 10-11 milyar dolar civarında olması bekleniyor...

Türkiye'nin cari açığı 57 milyar 806 milyon dolarla 2012 yılından bu yana en yüksek düzeyine ulaştı.

Böyle küçük yamalarla düzelecek gibi değil...

Şimşek'in ilk açıklamasında söylediği gibi "rasyonel" tedbirlere ihtiyaç var.

İktidarın orta vadeli programla piyasayı ikna etmesi gerekir ama yerel seçim yaklaşıyor.

Program açıklansa bile, kamunun tasarruf yapacağına piyasayı inandırmak o kadar kolay olmayacak...