Asgari ücrete yılda 1 kez zam yapma uygulaması 2022'de ortadan kaldırıldı.

Hükümet Ocak'ta yüzde 50.5, Temmuz'da yüzde 30 zamla asgari ücreti net 5 bin 500 liraya çıkardı.

Bu yıl Ocak ayından geçerli olmak üzere asgari ücret yüzde 54.6 zam daha aldı ve net 8 bin 506 liraya yükseldi.

SSK ve Bağ Kur emeklilerine gelince;

Ocak 2022'de yüzde 25.5, Temmuz'da yüzde 42.5 zam aldılar.

Ocak 2023 zammı ise yüzde 25.

Tablolar kıyaslandığında asgari ücretlilerin daha fazla zam aldığı görülüyor. Buna rağmen Cumhurbaşkanı, asgari ücreti açıklarken gerekirse ara zam yapılabileceğini söyledi.

Bu veriler ve açıklamalardan anlaşılıyor ki, emeklilerin maaş artışı "seçim zammı" değil.

Çünkü gerçek enflasyon maaş zamlarının çok üzerinde.

Hükümet, seçime gitmeden önce büyük ihtimalle hem asgari ücretlilere, hem de memur ve emeklilere "ara zam" yapacak.

Dün görüştüğümüz emeklilerin hepsinde büyük bir hayal kırıklığı vardı. Hiç biri zamdan memnun değil. Hükümetin, yüksek enflasyona rağmen beklentilerden bu kadar uzak bir zam açıklamasını hayretle karşılıyorlar. Emeklilerin genel görüşünü şu şekilde özetlemek mümkün:

"Paramızın değeri kalmadı. Eridi bitti. Bu zammın hiçbir hükmü yok. Hükümetin böylece seçime gideceğine inanmıyoruz. Giderek yoksullaşıyoruz. Bunu görmüyorlar mı? Maaşımız asgari ücretin bile altına düştü. Zam yoksa, oy moy yok."

Emeklilerin temel harcaması gıda. Oradaki gerçek enflasyon yüzde 100'ün üzerinde. Maaşı harcarken hissedilen enflasyon TÜİK'in yüzde 64.27'sini değil, ENAG'ın yüzde 137.55'ini doğruluyor.

Prof. Dr. Gökhan Çapoğlu, emekli maaşlarıyla ilgili bir inceleme yapmış. Çapoğlu, sonucu Kısa Dalga'ya anlattı:

"2002 yılında en düşük SSK emekli aylığı asgari ücretin yüzde 40 üzerindeydi. Aralık 2022 itibariyle, yani 20 sene sonra asgari ücretin yüzde 82'sine düşmüştü. En düşük SSK emekli aylığı Ocak zammıyla birlikte 4507 liradan 5 bin 633 liraya çıktı ama daha fazla zam yapılan asgari ücretin yüzde 66'sına geriledi."

Çapoğlu, "toplumda korkunç bir yoksullaşma var. Son 20 yılda herkes fakirleşti. Türk İş'in Aralık ayında açıkladığı açlık sınırı 8 bin 130 lira. Milyonlarca insan bu sınırın altına düştü" dedi.

Çapoğlu,kendi beklentisinin en az yüzde 50 zam olduğuna dikkat çekti.

Hükümetin verdiği memur ve emekli zammının "tatmin edici" bulunmaması, seçimin Mart, Nisan gibi yapılma ihtimalini zayıflatmış görünüyor. Güncellenen ve geçerliliği daha yüksek olan senaryo, hükümetin "ara zam" yoluyla ciddi bir şekilde iyileştirme yaptıktan sonra seçime gitmesi.

Peki yasal olarak "ara zam" mümkün mü?

Asgari ücrette mümkün oldu.

Emeklilerde olup olmayacağını Ekonomiden Sorumlu Devlet eski Bakanı Masum Türker'e sorduk.

Değerlendirmesi şöyle:

"Yüzde 25 zam asgari ücrete göre düşük bir oran. Bir kesimin ücretini yükseltip diğerini yükseltmezsen sosyal adaletsizliğine neden olur. Ancak, erken seçimden önce emeklilere ikinci bir zam verilmesi için yasal düzenleme gerekir. Seçime giderken insanları memnun etmek istiyorsa, maaşlara seyyanen 2-3 bin lira yükleme yapması, bunun üstüne enflasyonu eklemesi lazım. Emekli maaşı asgari ücretin altına düşmemeli. Maaş zammının kararnamesi daha resmen yayınlanmadı. İsteseler bunu şimdi de değiştirebilirler. "

Masum Türker'e göre, seçimden önce torba yasaya bir madde koyarak da hem asgari ücretlilere hem de memur ve emeklilere ara zam yapılması mümkün.

Maliye Bakanı yapılan zammın memur ve emeklileri enflasyona ezdirmediğini savunurken, ana muhalefet lideri Kılıçdaroğlu öfkeli bir mesaj paylaştı:

-"Siz sadaka mı veriyorsunuz. Bu rezil artışın hesabını vereceksiniz..."

Asgari ücreti kısmen iyileştirip 13 milyon emeklinin mağdur edilmesi hiçbir siyasi partinin göze alabileceği bir şey değil. Hele seçim döneminde. O yüzden zam açıklandı ama beklenti bitmedi...