İçişleri Bakanlığı kayıtları...
Türkiye'de "geçici koruma" kapsamındaki Suriyeli sayısı 2021 yılında 3 milyon 737 binle zirve yaptı.
Aradan geçen sürede geri dönenler, kaybolanlar(!) oldu.
(Bazıları vatandaşlığa geçirilmiş, adını değiştirmiş ve seçimlerde oy kullanmaları sağlanmış olabilir.)
Bakanlığın 19 Eylül 2024 tarihli kaydındaki bakiye:
3 milyon 92 bin.
XXX
Geçen haftanın olayı Beşşar Esad'ın Türkiye'ye sığınanları da kapsayacak biçimde af çıkarmasıydı.
Tam da Türkiye'nin Esad'la yeniden iletişime geçip sorunu çözmeyi planladığı bir dönemde.
Güncel soru şu:
Suriyeliler af çıktı diye geri döner mi?
Soruya rakamlarla yanıt verelim:
"Ekonomi" her şeydir.
Suriye'de milli gelirden kişi başına düşen pay 1634 dolar.
Türkiye'de bu yılın sonuna ilişkin beklenti 15 bin doların üzerinde.
Sizce kaç Suriyeli Türkiye'yi bırakıp iç savaşta yakılıp yıkılmış, işsizlik oranının yüzde 55'e çıktığı yoksul ülkelerine geri döner?
XXX
Dahası...
Türkiye'nin en güzel, ekonomisi en güçlü şehirlerine dağıldılar:
İstanbul'da 529 bin, Gaziantep'te 429 bin, Şanlıurfa'da 272 bin, Hatay'da 253 bin, Adana'da 216 bin, Mersin'de 202 bin, Bursa'da 170 bin, Konya'da 121 bin, İzmir'de 119 bin, Ankara'da 87 bin, diğer şehirlerde 690 bin Suriyeli yaşıyor.
Gaziantep nüfusunun yüzde 16'sı, Hatay'ın yüzde 14'ü sığınmacı.
Kilis'te 155 bin kişilik nüfusun 67 bini Suriyeli.
Suriye'de iç savaş patlak verdiğinde "Şam'daki Emevi Camiinde namaz kılma" nutukları atılıyordu.
Şimdi Türkiye'nin tüm camilerinde Suriyeliler namaz kılıyor!
Antalya, Bodrum, Marmaris...
Türkiye'nin en güzel sahilleri Suriyelilerle doldu.
Sizce geri dönerler mi?
XXX
Oysa...
2012 yılına kadar İlişkilerimiz mükemmel gidiyordu.
Suriye 18 milyon nüfuslu önemli bir pazar Türkiye için.
Ortak Bakanlar Kurulu toplantısı yaptık.
Fenerbahçe 2007 yılında Al İttihad ile "dostluk maçı" için Şam'a gitti.
Milyonlarca turist geliyordu.
Suriye'nin dış ticaretinde, hem ihracat, hem ithalatta en büyük ortağı Türkiye'ydi.
Yüzde 50'nin üzerindeydi payımız.
Aldığımızdan çok daha fazlasını satıyorduk.
Hepsini bırakıp bir hayale kapıldık.
İsrail'in işine yarayan bir hayal.
Aradan geçen 12 yılın sonunda kara kara düşünüyoruz:
"Acaba Suriyelileri nasıl geri göndeririz?"
XXX
Bir başka soru:
Türkiye'de savaş olmadığı halde Almanya başta olmak üzere Avrupa'ya giden milyonlarca Türk geri döndü mü?
Suriyeliler için de Türkiye, Almanya sayılır.
Sizce buradan geri dönerler mi?
Üstelik işlerini kurmaya, evlerini almaya, tekstil sektörü başta olmak üzere ucuz işgücü ile Türklerin işlerini ellerinden almaya başladılar.
Şehirlerde gettolar oluşturdular.
Doğurganlık oranı bizde yüzde 2'yi bulmazken, Suriyeli mülteciler yüzde 6 civarında.
Sadece Hatay'ın değil, Türkiye'nin demografik geleceği tehdit altında.
XXX
Bizim için tehdit, onlar için fırsat...
Bu nüfus artış oranıyla Türkiye'nin geleceğinde Suriyeliler siyasi ve ekonomik olarak büyük bir güç oluşturacak.
Buradaki fırsatı bırakıp, Esad'ın sözüne güvenerek geri dönerler mi?
Geri dönecek bir durum olsa oradan kaçarlar mıydı?
XXX
Türkiye'de Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından yapılan anketlere göre "Suriye'ye geri dönmek istemiyorum" diyenlerin oranı yüzde 70'in üzerinde.
Uluslararası güvence verilmeden sadece Esad'ın açıklamasıyla Suriyelileri geriye döndürmek mümkün değil.
Eğer...
Türkiye'nin garantisiyle güvenli bölgeler kurulursa, belki bir kısmı geri döner.
Ancak...
"Suriyelilerin büyük bölümü veya yarısını geri döndürmek" gibi hayaller gerçekle bağdaşmıyor.
Başka teşviklere kafa yormak gerek!
Hem geri gönderemez, hem de dışlarsanız...
