Cumhuriyet’in yolu Atatürk Bulvarı, Ulus’tan Çankaya’ya uzanır. Bu yol, devletin temsilini, modernleşme hayalini ve kamusal yaşamın onurunu taşır. Ancak bugün bu yolun üzerinde bir başka temsil biçimi yükseliyor: Rantın ve keyfiliğin temsili.

1930’larda Atatürk ile Sovyet diplomatlarının resepsiyonlarına ev sahipliği yapan Rus Sefareti'nin karşısında bulunan Kançılarya ve Dış Ticaret Temsilciliği binasının yerinde şimdi bir imar planı oyunuyla devasa bir yapı yükselmek isteniyor. Oldu bittiyle el değiştiren mülkiyet, yalnızca bir satış değil; Ankara’nın planlı geçmişine vurulan simgesel bir darbe.

Gökçek’in Ankara’ya kötülüklerinden birisi olan 2007 yılında başlayan Kuğulu Kavşağı Projesi kapsamında Avusturya ve Rus Büyükelçiliği’nden yan yol için toprak istemesine, Rusya’dan ret cevabı gelince, Rusya mülkiyetinde olan Atatürk Bulvarı’nda yan yol olarak kullanılan 413 metre kare alan 2008 yılında yapılan protokolle yıllığı 80 bin dolar olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından kiralanır. Yetki verilir ama kamulaştırma bir türlü yapılamaz. Böylece Atatürk Bulvarı’nda Rus mülkiyetinde, kiralık alanda yolculuk devam eder.

Yıllar içinde Rus kançılaryası ve Dış Ticaret Temsilciliği diplomasi ve müştemilatı yavaş yavaş bir rant projesine dönüştü; kentin sessizliğinde planlar yapıldı, planlar değiştirildi. Satışlar yapıldı, kamu yararı sessizce kenara itildi.

Türk Rus Dostluk Derneği: Gökçek ve Rus oligarkların oldu-bittisiyle satış gerçekleşti

2013 yılında, Rusya Federasyonu’na ait alandaki Kançılarya yapısının müştemilatı ve sosyal tesisi olarak kullanılan yapı 6306 sayılı yasa kapsamında ‘riskli yapı’ ilan edilir. Rusya Devleti mülkiyetinde olan alan bir oldu-bitti ile Kaya Turistik Tesisleri Titreyengöl Otelcilik A.Ş ye satılır. Satış yeni bir yıkımında başlangıcı olur. Bu satışla ilgili Mimarlar Odası Ankara Şubesi 2020 Genel Kuruluna davetli olarak katılan Türk Rus Dostluk Derneği temsilcisi satışın detaylarını kamuoyuna açıklar: Melih Gökçek ile Rus oligarkların bir oldubittisiyle satışın gerçekleştiği, Rus Milli Emlak Müfettişlerinin olaya el koyduğu ve satışın iptali için dava açtığı ve satışta sorumluluğu olanlara yönelik soruşturma başlattığı açıklanır. Satış, Atatürk Bulvarı’na cepheli yan yol olarak kullanılan 413 metrekare Rus mülkiyetini kapsamaz. Mülkün satışına ilişkin açılan dava devam ederken bu 413 metrekarelik alan hemen arkasına inşa edilecek rant yapısını ve kent suçunu engelleyen bir işlev üstlenir.

Öte yandan hukuksal süreç devam ederken Mart 2014 tarihinde tarihi Rus kançılaryası ile birlikte alanda bulunan yapılar bir gecede yıkılır. Anılar betonlaşır. 2015 yılında Çevre Şehircilik Bakanlığı imar planı değişikliği yaparak alanı ticaret alanı olarak belirler ve toplam inşaat alanını 28 bin metrekare ve 20 kat yükseklik olarak belirler. Plan notlarına önemli iki madde eklenir. “Atatürk Bulvarı’nda kullanılan bu yan yol, rızaen bedelsiz terk edilecektir. Yeni yapılacak yapının ± 0.00 Kotu Atatürk Bulvarı üzerinden alınacaktır.”

Bu imar planına dönemin Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi dava açar, Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Avusturya Büyükelçiliği tarihi yapısının hemen yanında yükselecek bu yapılaşmaya karşı davaya müdahil olur. İmar planı Bölge İdare Mahkemesi tarafından 2018 yılında iptal edilir. Karşı taraf kararı temyiz eder. Temyiz süreci devam ederken 2019 yılının ağustos ayında ağaçlar bir gecede gitti. Sessizce. Sabah olduğunda Cumhuriyet’in nefes aldığı o yeşil koridor yerini, toz, sessizlik ve betona bırakmıştı.

Yıllarca Rusya mülkiyeti üzerinden kiralanan yol kullanımda olduğu ve plan notları nedeniyle ruhsat alamadıkları için 1 Ekim 2025 tarihinde Çevre Şehircilik Bakanlığı bu alana ilişkin plan notlarını değiştiren plan değişikliğini askıya çıkarttı. Plan notlarında iki maddenin değiştirilmesi teklif ediliyor. Atatürk Bulvarı’nda kullanılan bu yan yol “rızaen bedelsiz terk edilecek” maddesi kaldırılıyor. Yeni yapılacak yapının ± 0.00 Kotu Atatürk Bulvarı üzerinden alınacaktır maddesi “± 0.00 Kotu Tunus Caddesi üzerinden alınacak” olarak değiştiriliyor. 15 Ekim 2025 tarihine kadar askıda kalacak değişikliğe karşı bir dava açılmaz ve kesinleşirse rant yapısının ruhsat almasında hukuksal süreç devam etse de bir engel kalmayacak. Tunus Caddesi üzerinden alınacak giriş kotları ile kat yüksekliği belli olmayan yüksekliği 100 metreyi bulacak devasa bir kent suçu Ankara’nın kalbine saplanacak. Tunus Caddesi, Ankara Oteli’nin yola hükmeden ek binası sağlık yapıları ile birlikte artacak yoğunluğu kaldıramayacak, Ankara’da bir aks daha kilitlenerek, sağlıksız kentsel planlama süreci devam edecek. Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister tarafından 1936 yılında inşa edilen Avusturya Büyükelçiliği rant baskısı altında kalacak, mülk satışa zorlanacak.

Rusya Kançılaryası'ndan bir rant hikayesine dönüşen Cumhuriyet’in yolu Atatürk Bulvarı’nda ikinci bir benzer olayda, satın alanlar Ankara’nın ahını almayacağız dese de muhtemel ki eski ABD Büyükelçiliği’nin alanına emsal teşkil edecek.

Belleğimize düşen vinç gölgeleri

Gökçek döneminde başlayan Ankara’ya ihanetler sürecinin bugün hâlâ sonuçlarıyla karşı karşıyayız. Rusya Milli Emlak Müfettişlerinin oldu-bittiye getirilen satışa ilişkin açtığı dava, meslek örgütlerinin ve Avusturya Büyükelçiliği’nin imar planına yönelik hukuksal süreçleri devam ederken bu yeni imar planı değişikliği hinliği ile kent suçunun inşasına olanak sağlayacak bir düzenleme ile Ankara’ya bir darbe daha vurulacak.

Bu süreç, Ankara’da diplomatik temsil alanlarının da artık sermaye baskısına açık hale geldiğini ve planlama ilkelerinin ideolojik olarak aşındığını açıkça göstermektedir. Cumhuriyet’in planlı kent mirasını savunmak, yalnızca geçmişi korumak değil; geleceğe dair kamusal bir sorumluluğu yerine getirmektir.

Her yıl ekim ayının ilk pazartesi kutlanan Dünya Mimarlık ve Konut Günü’nü karşılarken Atatürk Bulvarı’ndan her geçtiğimizde yıkılan bir bina ile kente vurulan darbe, belleğimize düşen vinç gölgeleri, bu sessizlik, kentin sahipsizliği hiç aklımızdan çıkmayacak.

“Gökçek’in gizli kasası”na ABB’den 2014’te 800 milyonluk ihale

Melih Gökçek’e takipsizlik veren savcı FETÖ firarisi çıktı

.