CENGİZ ERDİNÇ
“BATAKLIĞIN” SIRRI ENCROCHAT
Bataklık Operasyonu’nun 6 Temmuz 2021 günü kabul edilen iddianamesinde tekrarlar ve isim kalabalığı içinde gözlerden kaçan tek bir cümle var “Encro”… Savcı Alparslan Tufan, olayların belki düğüm noktası olan bu kelimeyi sadece bir kez kullanmış. İddianamenin 215. Sayfasında Nejat Daş ve baldızı Handan Kaymaz’ın kullandığı Whatsapp üzerinde çalışan Boss ve K isimli gruplardan söz ederken “bunların haricinde örgüt üyelerinin bir çeşit kriptolu haberleşme programı olan “ENCHRO” isimli farklı bir program daha kullandıkları tespit edilmiştir” diyordu. Savcının fazladan h harfini eklediği bu isim aslında Encrochat, 2017 yılından bu yana Avrupa’yı allak bullak eden narkotik operasyonların sihirli değneği…
2015’TE BAŞLADI
Encrochat’ın öyküsü 2015 yılında başladı. Kullanıcılara “anonimlik garantisi” sunan Encrocat, android platformunda çalışan uçtan uca şifreleme kullanan bir haberleşme sistemi. Sadece bir yazılım değil, yazılımla birlikte kullanılan kamerası, mikrofonu, usb çıkışı olmayan, simkart ya da başka bir donanım ile kullanıcı arasında ilişki kurulmasına izin vermeyen cihazlardan oluşuyordu. Panik butonu ile tek bir tuşla bütün verileri yok etmek, mesajlaşmaları karşı taraftan da silmek, iki kişi arasındaki görüşmeyi başka kimselerin izlemesini imkansız kılan “Kayıt Dışı Protokolü” gibi özellikleri vardı. Simkartları Hollanda’da üretiliyor, sunucuları Fransa’da bulunuyordu.
Yılda 3 bin Euro kullanım fiyatına sahip bu sistem ünlüler ve zenginler için sunulsa da asıl müşterileri yeraltındaydı. Aynı yıl Blackberry’nin de güvenli olmaktan çıkması EncroChat’ı bir anda suç dünyasının ayrılmaz bir parçası yaptı.
Encrochat’ı keşfeden 2017 yılında Fransız jandarması oldu. 2019’da Erzurum Aziziye’de yakalanan 1,5 tonluk eroin partisini kaçıran şebeke de Encrochat ile haberleşiyordu ve gümrük kayıtlarına bakılırsa daha önce 6-7 ton eroini Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçirmişlerdi.
Polis başlangıçta telefonu bile açamadı, ancak çete elemanlarından birinin işbirliği sayesinde mesajların sadece ekran görüntüsünü alabildi. İngiltere’de de polis Encrochat kullanan iki çete üyesi Andrew Venna ve Matthew Cornwall karşı ilk “başarılı” soruşturmayı kayıtlara geçirdi.
Ama asıl büyük operasyon Fransız jandarmasının tartışılan yöntemlerle Fransa’da bulunan OVP şirketinin sunucularına sızması, 121 ülkeye yayılmış 32 bin telefondan yaklaşık 70 milyon mesajı kopyalamasıydı. Tam olarak ne zaman başladığı meçhul kalsa da Encrochat ağı uzun süre izlendi, elde edilen verilerin incelenmesi için Nisan ayında Fransa ve Hollanda polis ve adli birimlerinin oluşturduğu Ortak Soruşturma Ekibi (JIT) oluşturuldu.
FRANSA VE HOLLANDA’DAKİ SORUŞTURMALAR
Fransa’da “Emma 95”, Hollanda’da “26Leaumont” adını taşıyan adli soruşturmalar başlatıldı. Europol ve Eurojust bünyesinde İspanya, İsveç, İngiltere ve Norveç’in bulunduğu ülkelerin hukuk güçleriyle koordinasyon sağlandı.
Peki veriler Türkiye’ye de gönderildi mi? Bu konuda net bir bilgi yok. Ancak Bataklık Operasyonu tam da Encrochat mesajlarının kopyalandığı Nisan ayında, 19 Nisan 2020 günü Kapıkule’den giren bir TIR’da Nejat Daş’a getirilen 650 bin Sterlin’le başladı.
İddianameye göre Londra’da “Dino” ya da “Hasan Basri” isimlerini kullanan “İsmail Karabacaklar”, şifreli çantalarla paraları Avrupa’nın çeşitli şehirlerinde TIR şoförlerine teslim ediyor, Daş ve adamları bu araçları karşılıyordu. İddianamede organizasyonun 35 farklı şoförle çalıştığı, 50 bin Sterlin ile 650 bin Sterlin arasında değişen partilerin ülkeye sokulduğu ileri sürülüyor, ancak toplamda ne kadar paranın getirildiği belirtilmiyor.
“DEVLET SİSTEME SIZDI”
Nisan ayında Türkiye’de bunlar yaşanırken Mayıs’ta polisin Encrochat sunucularında yaptığı bir değişiklikle mesajları “silme” özelliği kaldırıldı. Bunu fark eden Encrochat’in yaptığı güncelleme girişimi de devre dışı bırakıldı. 9 Haziran’da Kolombiya’nın Buenaventura limanında 5 ton kokain yakalandı. Üç gün sonra 12 Haziran’da Encrochat kullanıcılarına sunuculara devlet kurumlarının sızdığını artık telefonların güvenliğini garanti edemediklerini bildirdi.
Yeraltında büyük bir panik başladı. İşte sadece üç hafta sonra 30 Haziran 2020 günü “Dokuz ülkede yapıldığı duyurulan” Bataklık Operasyonu başladı. Ancak bu ülkelerde nasıl bir operasyon yapıldığı İddianamenin ayrıntılarında yoktu.
Bataklıktan iki gün sonra 2 Temmuz 2020 günü İngiltere’de Venetic Operasyonu kamuoyuna duyuruldu. Encrochat mesajlarıyla ve kullanıcılarına yönelik olarak yapıldığı açıkça duyurulan bu operasyonda 746 şüpheli, 77 silah, yarım ton uyuşturucu 28 milyon yasadışı hap ve 55 ultra lüks araçla birlikte suçtan elde edilen 54 milyon Sterline el koydu. İngiltere Suç Ajansı açıkça Encrochat verilerinden ve ABD’nin Ulusal Güvenlik Ajansı NSA’nın desteğinden söz ediyordu.
Hollanda’da ise 8 ton kokain, 1200 kilo meth, 19 yeraltı laboratuvarı, 20 milyon Euro Encrochat sayesinde ele geçirilmişti. 60 milyon mesajın çözülmesi sürdükçe operasyonlar arttı, Avrupa’da yakalanan kokain görülmemiş boyutlara ulaştı.
Bataklık Operasyonu iddianameye bakılırsa 2019 yılında Güney Afrika’dan gelen bir bilgi notunun değerlendirilmesiyle başlamıştı. Ancak bu bilgi notu Çetin Gören ve çevresiyle ilgiliydi. Gören için iki ayrı kırmızı bülten vardı. Nejat Daş ve Türkiye’ye soktuğu paralar ise tam olarak 19 Nisan 2020 günü polisin radarına takılmıştı.
BATAKLIKTA KAYBOLANLAR
400 sayfalık iddianamede Çetin Gören, Nejat Daş ve Halil Aslantaş’ın ilişkileri tekrar tekrar anlatıldı. Ancak pek de duyulmamış birkaç isim, sessiz sedasız hayatını kaybederken ifadelerinde sözü edilen Sergey Popov’dan neredeyse hiç bahsedilmedi. Popov’la bağlantılı isimlerden Heves Ulutaş cezaevinde Ocak ayında “kalp krizinden” hayatını kaybetti.
Encrochat mesajlarının çözümü ve operasyon Avrupa’nın pek çok ülkesinde devam etti. Hollanda Adli Tıp Kurumu elde edilen mesajların değerlendirmesi ve öncelikli suçların önlenmesi için derin öğrenme içeren bir yapay zeka yazılımı kullandı. 25 milyon mesaj içinde “uyku”,“ölüm”, “bebek” gibi kelimeler arandı, mesajlara tehdit riskine göre öncelikler verildi ve operasyonlar yapıldı.
Bu yılın Mart ayında İtalyan klanlarından Ndrangheta’ya İtalya, Almanya polislerinin ortak operasyonuyla ağır bir darbe aldı. Klanın patronlarından 19 yıldır aranan Francesco Pelle Portekiz’de Covid nedeniyle yattığı klinikte yakalandı. Marc Feren Claude Biart’ın izi ise paylaştığı yemek fotoğrafları sayesinde Dominik’te bulundu ve yakalandı. 30 ülkeye yayılan Ndrangheta, 2008 yılından beri Güney Amerika ile Avrupa’daki kokain trafiğini yöneten gruptu ve geçmişten 1970’lerden beri Türk mafyasıyla yakın ilişki içindeydi.
Son olarak iki hafta önce Almanya’da Federal Kriminal Polis 2250 soruşturmada 750 kişi için arama kararı çıkardı, 3 ton esrar, 400 kilo kokain, 10 kilo eroin, 320 kilo sentetik uyuşturucu yakalandı, 168 milyon Euro değerinde nakit para ve varlığa el kondu.
NEJAT DAŞ VE EKİBİ ENCROCHAT KULLANIYOR
Türkiye’de yaygın olarak kullanılan Encrochat ile Bataklık arasında kurulan ilişkiler şimdilik iddianamede geçen tek bir kelimeden ibaret. Fakat dikkatle bakılırsa bundan daha fazlası da var. Savcı Edirne’deki ilk operasyondan sonra Nejat Daş ve ekibinin sildiği whatsapp dosyalarından bahsedip, sanıkların kendi aralarından “silinen mesajları geri getirilip getirilemeyeceğini” tartıştığını söylüyor. Görünen o ki, Nejat Daş ve ekibi bu karmaşık para trafiğinde iletişimi whatssapp yerine Encrochat ile sürdürüyor ve izlendiklerinden, her mesajlarının okunduğundan haberdar değiller. Ayrıca Türk limanlarında birbiri ardına yakalanan uyuşturucu partileri çok daha fazlasının Europol ile Türkiye arasında bir yerlerde, soruşturmalara dönüşmeyi beklediğini gösteriyor.
Elbette Bataklık’ta kaybolan sorular da var. Kırmızı bültenle aranırken silah ruhsatı alacak, uyuşturucu dosyalarını kapattırmayı becerecek, polise soygun şüphelilerini aratacak kadar devletle içli dışlı çete üyeleri Encrochat operasyonlarını, oradan sızan bilgileri duymadı mı?
Yoksa bu çetenin devlet içindeki üyeleri Europol’den gelen “nokta bilgiler” yüzünden mecbur kalıp operasyona mı girişti?
Pek çok soru gibi bu kritik soruların cevabı Bataklık İddianamesi’nde yok! Fakat davanın duruşmalarında bu ve benzeri sorulara ışık tutacak, işin “kamu görevlileri” boyutunu ortaya dökecek itiraflar da mümkün.
Kaynaklar
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının 2021/3792 nolu iddianamesi.
https://turk-internet.com/avrupa-encrochat-kovusturmalariyla-calkalaniyor/
