Bugün İstanbul'da Elektrikli Araçlar (EV) ile ilgili olarak en önemli işlerden birisi olan şarj işlemlerini konu alan EV Charge Show fuarındaydım. Sizlere izlenimlerimi ve bu konuda bazı bilgileri aktaracağım.

Öncelikle fuar oldukça yoğun ve ilgi görüyor. Elektrikli araçlar ilk çıktıkları zamanlarda düşük menzilleri ve uzun şarj süreleri nedeniyle uzunca bir süre son kullanıcılar için cazip seçenekler olmadılar. Ancak son birkaç sene içerisinde gelişen teknoloji ile bir şarjda 500 km ve üzeri menzil rakamlar telaffuz edilmeye başlandı ve özellikle uzun yollarda kurulan 120kW ve üzeri güçteki hızlı şarj cihazları ile daha çabuk şarj edilen araçlar bu konudaki endişeleri biraz olsun azaltmaya başladı. Geçtiğimiz yaz ülkemizde çokça gördüğüm yabancı plakalı elektrikli araçlar da bu düşünceyi destekleyen bir görüntüydü.

EV'leri şarj etmek için en uygun yöntem, eğer evinizin kendine ait bir garaj imkanı varsa buraya bir wallbox tipi şarj cihazı kurup ihtiyaç oldukça akşam evde şarj etmek. Aynı zamanda bu maliyet açısından da en etkin çözüm. Böyle bir çözümle ortalama 120-130 lira gibi bir elektrik tüketimiyle 300-400 km yol yapmak mümkün, bu rakam bir dizel otomobile göre %70'in üzerinde bir tasarruf anlamına geliyor. Elbette şarj aletinin kurulumu bir maliyet kalemi, ama yine de bu maliyeti oldukça hızlı şekilde karşılamak mümkün.

Ne yazık ki birçok kullanıcı için bu imkan yok. O nedenle kamusal alanda hizmet veren şarj istasyonlarını kullanmak gerekiyor. Burada da birçok seçenek mevcut. Türkiye'de şu anda 180'e yakın şarj noktası operatörü (CPO) mevcut. Bunların 10 tanesi diğerlerine göre daha büyük, bazılarının binli rakamlarda şarj soketleri mevcut. Ancak her firma her yerde yok, bu da EV kullanıcılarının birçok CPO'ya abone olmasını gerektiriyor. Yakın zamanda EPDK firmalar arasında paylaşımın önünü açtı, yani A firmasının uygulamasından B firmasının şarj istasyonuna da ulaşmak, ödeme yapmak mümkün hale gelecek. Bu elbette son kullanıcılar için önemli bir avantaj. ChargeIQ ve Voltla gibi bazı firmalar ise tek uygulamadan birkaç farklı CPO'ya erişim yapıp ödeme imkanı vermek için de çalışmalar yapıyorlar. Bunların haricinde Global Charging gibi uluslararası kullanımda özellikle yurtdışına çıkarken kullanılabilecek ve birçok farklı CPO'ya doğrudan erişilebilecek uygulamalar da mevcut. Bu tür uygulamaların ülkemizde yaygınlaşması yakın vadede beklenebilir.

Özellikle uzun yola çıkacak olan EV kullanıcıları için şarj imkanı hala bir anksiyete sebebi, özellikle bayramlar gibi yoğun dönemlerde şarj istasyonları önünde yaşanan kuyruklar, rezervasyon olmadan şarj işlemi yapanlar nedeniyle rezervasyonu olanların mağdur olması gibi sıkıntılar dönemsel belki ama yine de hala uzun yollarda EV kullanıcılarının planlamalarını çok iyi yapıp, önceden şarj işlemi yapacağı yerleri belirleyip oralardaki CPO'ların uygulamalarını indirip abonelik yapmaları gerekiyor. Bu tek seferlik bir işlem olsa bile çok sayıda işletme olunca bir yerden sonra telefonunuzda onlarca uygulamanın olmasına sebep olabilir. Bunu çözmek için paylaşım konusu önemli olacak.

Şarj istasyonları konusunda yerli bazı çalışmalar yapılmakta ancak bu konuda pazarın çok büyük bölümü Çin'den gelen şarj cihazlarına ait. Şu anda dünya çapında EV konusunda herkesi titreten Çin, dünyanın en büyük EV pazarı olmasının da etkisiyle şarj istasyonu konusunda da çok büyük yol almış durumda. Fuarda da bir çok irili ufaklı Çinli şarj istasyonu üreticisini görmek mümkündü.

Sonuç olarak, EV kullanıcıları için şu anda en önemli konulardan birisi şarj imkanı. Ülkemizde şu anda kamuya açık alanlarda yaklaşık 20.000 şarj soketi var, bu sayının artan EV sayısı ile önümüzdeki 10 yıl içerisinde en az 10 katına çıkmasını bekliyoruz. Birçok firma önümüzdeki yıllarda şarj istasyonlarına milyonlarca lira yatırım yapacak. Bu kaçınılmaz. Ülkemizde şu anda pazarın %8-9'u civarında seyreden EV satışları da önümüzdeki yıllarda şimdilik kesinleşen BYD ve diğer olası Çinli marka yatırımları sonucunda daha fazla pazar payı elde etmeye devam edecek.

Çok değil, sadece 2 yıl önce Türkiye'de sadece 12-13 bin civarı EV vardı ve bu rakam şu anda hızla 200 bine yaklaşıyor. Markaların arzı arttıkça EV'lerin pazar payı da artacak. Önümüzdeki yıllarda menzillerin daha da artmasıyla paralel olarak EV'lerin artış hızının daha da yükseleceğini beklemek mümkün. O nedenle şarj istasyonlarına yönelik yatırımlar da kaçınılmaz olarak artacak. Yaygınlaşan şarj cihazları nedeniyle dizel ve benzinli araç sürücülerinin park yeri bulmasının zorlaşacağı bir geleceğin çok uzak olmadığını ise şimdiden söylemek mümkün.